''An hte a awng badang Yehowa Karai Kasang''
Job 8:7 CEB
''Although your former state was ordinary, your future will be extraordinary.''
lahta na Ja chyum ga hte maren Hpan wa ning sang chye wa ning chyang ( Karai Wa )shaman ya nga sai.
Chyu rum ai Kachin Wunpawng myu sha ni e an hte lani hte lani galu kaba wa nga sai,dum ga .sam nang maka kap ai ,ning gawn shawa a hkung ga ging ai,an hte Kachin ngu ai gaw a rawng la mai amyu re ngu hpe byin tai wa lu hkra shakut nga ga.Shada kam hpa let shakut ga.
Dai ni an hte ''Wunpawng Mung Dan (WPMD)'' a Ning gawn mung masa lam yan gaw dik wa nga magang sai re.
Laimat wa sai 2014 ning April 13 ya shani American sinna Mungdan de Wunpawng mung dan shang lawt asuya Dukaba Sumlut Gun Maw woi ai dat kasa ni du sa ai gaw ,an hte a Wunpawng mung dan Shanglawt asuya hpe Mungkan mung dan ni TARA shang masat masa madang tsaw ai hku masat da hkrum sai re hpe adan aleng sha mu lu shaga ai re.
Ning gawn mung masa ngu ai hpa rai ta?
daw hte daw tang madun mat wa na nngai.
-----------------------------------------------------------
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung a Ninggawn Mungmasa
Daw I
*******
WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT HPUNG 1969 NING JUNE SHATA LAMAN HTA HPAWNG AI GINJAW KOMITI ZUPHPAWNG HTA DAW DAN SHAGRIN DAT AI.
Gabaw ni
Daw I
*******
WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT HPUNG 1969 NING JUNE SHATA LAMAN HTA HPAWNG AI GINJAW KOMITI ZUPHPAWNG HTA DAW DAN SHAGRIN DAT AI.
Gabaw ni
I. Wunpawng Mungdang Shanglawt Hpung.
II. Mungmasa Makam Masham hte Pandung Shadaw
III. Wungpawng Mungdan Shanglawt hpung A Ningpawt Ninghpang Madung
Ninghpang Madung Tara Kanu Ni.
Ninghpang Madung Tara Kanu Ni.
IV. Gasat Kau Ra Ai Hpyen
V. Ya Yang Maju Jung Gasat Kau Ra ai Hpyen
VI. Kadai Gaw Mungshawa Kadai Gaw Hpyen
VII. Wunpawng Mungdan Rawt Malan Lam A Daw Nu.
VIII. Pandung Shadaw Du Hkra Gasat Sa Wa Ai Ladat
IX. Mungshawa A Rawt Malan Lam.
X. Mungshawa A Kahkyin Gumdin Lam.
XI. Laknak Lang Makawp Maga Hpung Hpaw Da Ai Lam.
XII. Mungchying Uphkang Lam.
XIII. Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung A Myit Jasat Lam.
XIV. Mung Sang Masa Lam.
-----------------------------------------------
WUNPAWNG MUNGDAN SHANGLAWT HPUNG,
Daw – I.
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung gaw. Wunpawng Mungdan masha ni hte, Wunpawng Amyu sha ni a myit hkrum kahkyin gumdin ai, mungshawa a lam woi ningshawng, mungshawa a akyu ara hpe gunhpai ai,mungsha wa a gawng malai tai ai Rawt malan ai Hpung re.
1. Wunpawng Mungdan
Moi chyaloi n-hkoi kaw nna Wunpawng Amyu sha ni shanu nga ai hte uphkang nga ai lamu ga gaw, Wunpawng Amyu sha ni a lamu ga re. Lamu ga ginra maka hku nna mung, dai lamu ga hta shanu nga ai Amyu sha ni a htunghking lam hku nna mung, Maigan mungdan ni hte kaga hkrai rai nna Mungdan langai hku san san grin nga lu ai. Wunpawng Amyu sha ni a lamu ga gaw Wunpawng Mungdan re. Wunpawng Mungdan a dingdung hte sinpraw de Miwa Mung, sinpraw dingda jut de Sam Mung, dingda de Myen Mung, sinna dingda jut de Hkang Na Ga Mung, sinna dingdung jut de Kala Mung ni nga shajang ma ai.
Wunpawng Mungdan gaw awm dawm shanglawt ai hte shadip jahpang lu ai Mungdan langai mi re. Raitimung lai wa sai (60) ning jan kaw nna Britisha mung maden, Japan mung maden ni a n-pu de mayam lata kaw na lawt wa nna Myen mung hte Sam, Kayin, Kaya, Chin ni hte arau Munghpawm Mungdan Langai hpe jawm hpaw sai. Dai rai yang Myen Amyu ni gaw, Britisha Mung Maden hkring htawng dagraw lang nna dai Munghpawm Mungdan hpe jahten kau manu ai. Wunpawng Mungdan hte Sam, Kayin, Kaya, Chin, Mun ni a n tsa, mung maden Koloni Lailen Lang nna tawt lai roi rip sha bang wa sai. Dai majaw, dai ni na aten hta Wunpawng Mungdan gaw Myen mung maden ni tawt lai shang kabye dip kamyet mayam yam tawn hkrum ai Koloni Mung langai byin taw nga sai.
Daw – I.
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung gaw. Wunpawng Mungdan masha ni hte, Wunpawng Amyu sha ni a myit hkrum kahkyin gumdin ai, mungshawa a lam woi ningshawng, mungshawa a akyu ara hpe gunhpai ai,mungsha wa a gawng malai tai ai Rawt malan ai Hpung re.
1. Wunpawng Mungdan
Moi chyaloi n-hkoi kaw nna Wunpawng Amyu sha ni shanu nga ai hte uphkang nga ai lamu ga gaw, Wunpawng Amyu sha ni a lamu ga re. Lamu ga ginra maka hku nna mung, dai lamu ga hta shanu nga ai Amyu sha ni a htunghking lam hku nna mung, Maigan mungdan ni hte kaga hkrai rai nna Mungdan langai hku san san grin nga lu ai. Wunpawng Amyu sha ni a lamu ga gaw Wunpawng Mungdan re. Wunpawng Mungdan a dingdung hte sinpraw de Miwa Mung, sinpraw dingda jut de Sam Mung, dingda de Myen Mung, sinna dingda jut de Hkang Na Ga Mung, sinna dingdung jut de Kala Mung ni nga shajang ma ai.
Wunpawng Mungdan gaw awm dawm shanglawt ai hte shadip jahpang lu ai Mungdan langai mi re. Raitimung lai wa sai (60) ning jan kaw nna Britisha mung maden, Japan mung maden ni a n-pu de mayam lata kaw na lawt wa nna Myen mung hte Sam, Kayin, Kaya, Chin ni hte arau Munghpawm Mungdan Langai hpe jawm hpaw sai. Dai rai yang Myen Amyu ni gaw, Britisha Mung Maden hkring htawng dagraw lang nna dai Munghpawm Mungdan hpe jahten kau manu ai. Wunpawng Mungdan hte Sam, Kayin, Kaya, Chin, Mun ni a n tsa, mung maden Koloni Lailen Lang nna tawt lai roi rip sha bang wa sai. Dai majaw, dai ni na aten hta Wunpawng Mungdan gaw Myen mung maden ni tawt lai shang kabye dip kamyet mayam yam tawn hkrum ai Koloni Mung langai byin taw nga sai.
2. Shanglawt Hpung
Myen Mung maden ni tawt lai dip up mayam yam tawn hkrum ai prat kaw na lawt pru wa lu na matu dai mung maden
ni hpe Wunpawng Mungdan kaw nna atsai awai gawt shapraw kau ra nga ai. Wunpawng Mungdan masha ni yawng hte,
Wunpawng Amyu sha ni yawng myit hkrum mang rum,kahkyin gumdin la n htawm, rawt malan shingle gasat dang kau
lu yang chyu sha, dai tawt lai shang kabye dip up sha rawng nga ai maigan mung maden hpyen ni hpe ninggun kaba
hte rawt malan shingle gasat awng dang lu hkra, Wunpawng Mungdan masha ni hte Wunpawng amyu sha ni ji n ban
yawng hte hpe myit sharum mang jahkrum kahkyin gumdin ai hpung gaw Shanglawt Hpung re.
Wunpawng Mungdan hpe maigan hpen ni a lata na lawt hkra Wunpawng Mungdan mungshawa yawng hpe myit jasu sharawt ginrawn kahkyin gumdin woi awn ai Shanglawt Hpung re majaw, Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung ngu ai re. Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung hta, mungkan ga ningtsa shingjut shingnaw jut shagu kaw nga pra nga ai Wunpawng Amyu sha ni hte Wunpawng Mungdan Masha ji n’ban yawng shang lawm ninghtan shabawn ra ai.
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung gaw, Wunpawng mungdan shanglawt lam hte Wunpawng mungshawa yawng a shanglawt awm dawm lu la hkra woi awn rawt malan gasat sa wa nga ai re majaw, lam mi hku tsun yang Wunpawng mungshawa a akyu ara hpe tam gunhpai ai mungshawa a hpung rai nga ai. Dai majaw, Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung gaw Wunpawng mungshawa a gawng malai nan rai nga ai.
Daw ( II )
de bai matut na
Dai ni na mungkan mung masa lam ntsa na myu sha ni a lam media shiga ni
( read more+++click on link )
Wunpawng Mungdan hpe maigan hpen ni a lata na lawt hkra Wunpawng Mungdan mungshawa yawng hpe myit jasu sharawt ginrawn kahkyin gumdin woi awn ai Shanglawt Hpung re majaw, Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung ngu ai re. Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung hta, mungkan ga ningtsa shingjut shingnaw jut shagu kaw nga pra nga ai Wunpawng Amyu sha ni hte Wunpawng Mungdan Masha ji n’ban yawng shang lawm ninghtan shabawn ra ai.
Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung gaw, Wunpawng mungdan shanglawt lam hte Wunpawng mungshawa yawng a shanglawt awm dawm lu la hkra woi awn rawt malan gasat sa wa nga ai re majaw, lam mi hku tsun yang Wunpawng mungshawa a akyu ara hpe tam gunhpai ai mungshawa a hpung rai nga ai. Dai majaw, Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung gaw Wunpawng mungshawa a gawng malai nan rai nga ai.
Daw ( II )
de bai matut na
Dai ni na mungkan mung masa lam ntsa na myu sha ni a lam media shiga ni
( read more+++click on link )
အေမရိကန္-တရုတ္ နဲ႔ ကခ်င္ျပည္နယ္အေရး
ဗမာအစိုးရတပ္နဲ႔ KIA ကခ်င္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္အၾကား တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ပြားေနတုန္းမွာ KIA ဒု-စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြမ္ေမာ္ ဦးေဆာင္တဲ့ (၄) ဦး ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ဧၿပီလ (၁၃) ရက္ေန႔က ဝါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ ႔ေတာ္ကို ေရာက္ရွိလာပါတယ္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ဖိတ္ၾကားလို႔ ေရာက္လာတာပါ။ ကုလသမဂၢအၿမဲတမ္းကိုယ္စားလွယ္ Samantha Power အပါအဝင္ အေမရိကန္အစိုးရ ထိပ္တန္းအရာထမ္းေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး ဧၿပီလ (၁၉) ရက္ေန႔မွာ ေဆြးေႏြးပြဲၿပိးဆံုးေၾကာင္း သိရွိရပါတယ္။ ျမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ကို အေမရိကန္ကူညီမယ္လို႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြမ္ေမာ္ကို ေျပာၾကားလိုက္ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္း ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္တပ္က စစ္ဆင္ေရးလုပ္တဲ့အခါ အေမရိကန္စစ္သားေတြရဲ ႔အသက္ကို ကခ်င္ေျပာက္က်ားေတြက ကယ္ဆယ္ခဲ့လို႔ ေနာက္ဆံုးေအာင္ပြဲခံပံုကို ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားဝန္ႀကီး Tom Malinowski က ဧၿပီလ (၁၉) ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳထားပါတယ္။ (၁၇) ႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲခဲ့ၿပီးမွ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္စစ္ပြဲဟာ ျပည္တြင္းေရးသာ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအေရးအျဖစ္ အသြင္ေဆာင္လာတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ကခ်င္အေရးနဲ႔ တုိက္ရိုက္ပတ္သက္ေနသူဟာ တရုတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္က KIA နဲ႔ေရာ ဗမာအစိုးရနဲ႔ေရာ လက္တြဲလုပ္ကိုင္ခဲ့တဲ့ တရုတ္ဟာ KIA နဲ႔ ဗမာအစိုးရ စစ္ျဖစ္တဲ့အခါမွာ နစ္နာဆံုးရႈံးစရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိလာပါတယ္။ နယ္စပ္ေဒသ တည္ၿငိမ္ေရးကိုပါ ထိခုိက္လာတဲ့အတြက္ ကခ်င္ျပႆနာမွာ တရုတ္ပါဝင္လာရပါေတာ့တယ္။ ျပည္တြင္းေရး မစြက္ဖက္ေရးလမ္းစဥ္ကေန ျပည္တြင္းေရး ကူညီေရးလမ္းစဥ္ကို တရုတ္က က်င့္သံုးလာပါတယ္။ KIA နဲ႔ ဗမာအစိုးရ ေရႊလီမွာ ေဆြးေႏြးႏိုင္ေအာင္ တရုတ္က စီစဥ္ေပးပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံရဲ ႔ ျပည္တြင္းေရးပဋိပကၡမွာ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ တရုတ္ကၾကားဝင္ ျဖန္႔ေျဖေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းက ေဆြးေႏြးပြဲေတြကိုလည္း တရုတ္က တက္ေရာက္ပါတယ္။ ကခ်င္ျပႆနာဟာ တရုတ္အစိုးရရဲ ႔ မဟာဗ်ဴဟာဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္း ျဖစ္လာပါတယ္။
ကခ်င့္အေရးဟာ ေဒသအေရးကေန ႏုိင္ငံတကာအေရး ျဖစ္သြားမွာကို တရုတ္က အလြန္စိုးရိမ္တယ္လို႔ Stimson Center က တရုတ္အမ်ုိးသမီးသုေတသီ ယြန္႔စြန္ (Yun Sun) က ဆုိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဇန္နဝါရီလထုတ္ စာတမ္းမွာ သံုးသပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၃ မတ္လက က်င္းပတဲ့ ေရႊလီေဆြးေႏြးပြဲမွာ အျခားႏိုင္ငံေတြပါဝင္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚတဲ့စာပိုဒ္ကို တရုတ္က ကန္႔ကြက္လို႔ ဖ်က္သိမ္းေပးလိုက္ရတဲ့အတြက္ ေနာက္ပိုင္း တရုတ္ျပည္မွာ မေဆြးေႏြးေတာ့တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမစ္ႀကီးနားမွာ က်င္းပတဲ့ ေမလ ေဆြးေႏြးပြဲက်မွ ကုလသမဂၢကိုယ္စားလွယ္ကို ဖိတ္ေခၚႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္ျပႆနာ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကုလသမဂၢနဲ႔ တရုတ္ဟာ ေလ့လာသူအဆင့္က ပါဝင္လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကခ်င္အေရးမွာ အေမရိကန္ပါလာမွာကို တရုတ္အေၾကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္လို႔ ယြန္႔စြန္ က ဆုိပါတယ္။
စစ္အစုိးရနဲ႔ ရယူခဲ့တဲ့ သေဘာတူခ်က္ဟာ အာမခံသူမရွိတဲ့အတြက္ ခုိင္မာအားနည္းတာလို႔ KIA ဖက္က ယူဆပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္အျပင္ ကုလသမဂၢ၊ ၿဗိတိန္ နဲ႔ အေမရိကန္လည္း ပါဝင္သင့္တယ္လုိ႔ ကခ်င္ဖက္က ျမင္ပါတယ္။ ကခ်င္ေျပာတာကိုခ်ည္း နားမေထာင္ဘဲ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးတာကို သိရေအာင္။ ေလ့လာသူအျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာကိုယ္စားလွယ္ေတြ တက္ေရာက္တာကို ဗမာအစိုးရဖက္ကလည္း လိုလားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အင္အားအႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ပါဝင္တာဟာ မိမိအက်ုိးစီးပြားကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ တရုတ္က ျမင္ပါတယ္။ ကခ်င္အေရးကို (၂) ႏုိင္ငံ ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာအျဖစ္သာ တရုတ္က ျမင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ပါဝင္လာရင္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာသာမကဘဲ တျပည္လံုးမွာပါ တရုတ္ၾသဇာအရွိန္အဝါ က်ဆင္းလာႏိုင္တယ္လို႔ျမင္ေၾကာင္း ယြန္႔စြန္ က ေဖာ္ျပပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ဟာ ယူနန္ျပည္နယ္နဲ႔ ဆက္ေနတာမုိ႔ တရုတ္အက်ုိးစါးပြားနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကခ်င္ျပႆနာ ေျဖရွင္းရာမွာ မလႊဲမေသြ တရုတ္ပါဝင္လာရပါတယ္။ အေမရိကန္ကေတာ့ ဒီလုိ မဟုတ္ပါဘူး။ ကခ်င္အေရးကို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ ႔ ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းတခုအေနနဲ႔ စိတ္ဝင္စားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္း၊ အန္ဂ်ီအို နဲ႔ ဒီမုိကေရစီသမားေတြ ဝုိင္းဝန္းတုိက္တြန္းတာဟာလည္း ကခ်င္အေရးကို အေမရိကန္ အာရံုစိုက္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကခ်င္အေရးကို အေမရိကန္မွာ အေလးထားဖို႔ကိစၥဟာ ေလာ္ဘီလုပ္ႏုိင္တဲ့ အတုိငး္အတာေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ ရွိေနၾကတဲ့ ကခ်င္အသင္း (၂၀) ေက်ာ္ကို စုေပါင္းထားတဲ့ ကခ်င္မဟာမိတ္အဖြဲ႔ Kachin Alliance ဆိုတာရွိၿပီး သမၼတအိုဘားမားဆီကုိ စာေရးတာမ်ုဳိးေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ကို ဦးတည္တဲ့ ကခ်င္ေလာ္ဘီအုပ္စုကိုေတာ့ သတိမထားမိေသးပါဘူး။ အီးယူဥေရာပအဖြဲ႔နဲ႔ အာဆီယံအသင္းတို႔ရဲ ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ အာေခ် လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရတုိ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္ ရယူႏိုင္တာဟာလည္း ကခ်င္အတြက္ သင္ခန္းစာတခု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာပါဝင္လာလို႔ သေဘာတူညီခ်က္ ရယူႏိုင္တဲ့ သာဓက ျဖစ္ပါတယ္။
ဒုတိယကမာၻစစ္အတြင္း ျမန္မာျပည္ေျမာက္ပိုင္းမွာ အေမရိကန္တပ္က စစ္ဆင္ေရးလုပ္တဲ့အခါ အေမရိကန္စစ္သားေတြရဲ ႔အသက္ကို ကခ်င္ေျပာက္က်ားေတြက ကယ္ဆယ္ခဲ့လို႔ ေနာက္ဆံုးေအာင္ပြဲခံပံုကို ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးရာ လက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားဝန္ႀကီး Tom Malinowski က ဧၿပီလ (၁၉) ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္မွာ ခ်ီးက်ဴးဂုဏ္ျပဳထားပါတယ္။ (၁၇) ႏွစ္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲခဲ့ၿပီးမွ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ ျပန္လည္ျဖစ္ပြားတဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္စစ္ပြဲဟာ ျပည္တြင္းေရးသာ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအေရးအျဖစ္ အသြင္ေဆာင္လာတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ကခ်င္အေရးနဲ႔ တုိက္ရိုက္ပတ္သက္ေနသူဟာ တရုတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ အရင္က KIA နဲ႔ေရာ ဗမာအစိုးရနဲ႔ေရာ လက္တြဲလုပ္ကိုင္ခဲ့တဲ့ တရုတ္ဟာ KIA နဲ႔ ဗမာအစိုးရ စစ္ျဖစ္တဲ့အခါမွာ နစ္နာဆံုးရႈံးစရာေတြ အမ်ားႀကီးရွိလာပါတယ္။ နယ္စပ္ေဒသ တည္ၿငိမ္ေရးကိုပါ ထိခုိက္လာတဲ့အတြက္ ကခ်င္ျပႆနာမွာ တရုတ္ပါဝင္လာရပါေတာ့တယ္။ ျပည္တြင္းေရး မစြက္ဖက္ေရးလမ္းစဥ္ကေန ျပည္တြင္းေရး ကူညီေရးလမ္းစဥ္ကို တရုတ္က က်င့္သံုးလာပါတယ္။ KIA နဲ႔ ဗမာအစိုးရ ေရႊလီမွာ ေဆြးေႏြးႏိုင္ေအာင္ တရုတ္က စီစဥ္ေပးပါတယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံရဲ ႔ ျပည္တြင္းေရးပဋိပကၡမွာ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ တရုတ္ကၾကားဝင္ ျဖန္႔ေျဖေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းက ေဆြးေႏြးပြဲေတြကိုလည္း တရုတ္က တက္ေရာက္ပါတယ္။ ကခ်င္ျပႆနာဟာ တရုတ္အစိုးရရဲ ႔ မဟာဗ်ဴဟာဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္း ျဖစ္လာပါတယ္။
ကခ်င့္အေရးဟာ ေဒသအေရးကေန ႏုိင္ငံတကာအေရး ျဖစ္သြားမွာကို တရုတ္က အလြန္စိုးရိမ္တယ္လို႔ Stimson Center က တရုတ္အမ်ုိးသမီးသုေတသီ ယြန္႔စြန္ (Yun Sun) က ဆုိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ဇန္နဝါရီလထုတ္ စာတမ္းမွာ သံုးသပ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၃ မတ္လက က်င္းပတဲ့ ေရႊလီေဆြးေႏြးပြဲမွာ အျခားႏိုင္ငံေတြပါဝင္ဖို႔ ဖိတ္ေခၚတဲ့စာပိုဒ္ကို တရုတ္က ကန္႔ကြက္လို႔ ဖ်က္သိမ္းေပးလိုက္ရတဲ့အတြက္ ေနာက္ပိုင္း တရုတ္ျပည္မွာ မေဆြးေႏြးေတာ့တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမစ္ႀကီးနားမွာ က်င္းပတဲ့ ေမလ ေဆြးေႏြးပြဲက်မွ ကုလသမဂၢကိုယ္စားလွယ္ကို ဖိတ္ေခၚႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကခ်င္ျပႆနာ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ ကုလသမဂၢနဲ႔ တရုတ္ဟာ ေလ့လာသူအဆင့္က ပါဝင္လာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကခ်င္အေရးမွာ အေမရိကန္ပါလာမွာကို တရုတ္အေၾကာင္းဆံုး ျဖစ္တယ္လို႔ ယြန္႔စြန္ က ဆုိပါတယ္။
စစ္အစုိးရနဲ႔ ရယူခဲ့တဲ့ သေဘာတူခ်က္ဟာ အာမခံသူမရွိတဲ့အတြက္ ခုိင္မာအားနည္းတာလို႔ KIA ဖက္က ယူဆပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တရုတ္အျပင္ ကုလသမဂၢ၊ ၿဗိတိန္ နဲ႔ အေမရိကန္လည္း ပါဝင္သင့္တယ္လုိ႔ ကခ်င္ဖက္က ျမင္ပါတယ္။ ကခ်င္ေျပာတာကိုခ်ည္း နားမေထာင္ဘဲ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးတာကို သိရေအာင္။ ေလ့လာသူအျဖစ္ ႏိုင္ငံတကာကိုယ္စားလွယ္ေတြ တက္ေရာက္တာကို ဗမာအစိုးရဖက္ကလည္း လိုလားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အင္အားအႀကီးဆံုးျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ပါဝင္တာဟာ မိမိအက်ုိးစီးပြားကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္လို႔ တရုတ္က ျမင္ပါတယ္။ ကခ်င္အေရးကို (၂) ႏုိင္ငံ ေျဖရွင္းရမယ့္ ျပႆနာအျဖစ္သာ တရုတ္က ျမင္ပါတယ္။ အေမရိကန္ ပါဝင္လာရင္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာသာမကဘဲ တျပည္လံုးမွာပါ တရုတ္ၾသဇာအရွိန္အဝါ က်ဆင္းလာႏိုင္တယ္လို႔ျမင္ေၾကာင္း ယြန္႔စြန္ က ေဖာ္ျပပါတယ္။
ကခ်င္ျပည္နယ္ဟာ ယူနန္ျပည္နယ္နဲ႔ ဆက္ေနတာမုိ႔ တရုတ္အက်ုိးစါးပြားနဲ႔လည္း ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကခ်င္ျပႆနာ ေျဖရွင္းရာမွာ မလႊဲမေသြ တရုတ္ပါဝင္လာရပါတယ္။ အေမရိကန္ကေတာ့ ဒီလုိ မဟုတ္ပါဘူး။ ကခ်င္အေရးကို ဦးသိန္းစိန္အစိုးရရဲ ႔ ျပဳျပင္ေရးလုပ္ငန္းတခုအေနနဲ႔ စိတ္ဝင္စားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ စာနယ္ဇင္း၊ အန္ဂ်ီအို နဲ႔ ဒီမုိကေရစီသမားေတြ ဝုိင္းဝန္းတုိက္တြန္းတာဟာလည္း ကခ်င္အေရးကို အေမရိကန္ အာရံုစိုက္ရတဲ့အေၾကာင္းရင္းတခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကခ်င္အေရးကို အေမရိကန္မွာ အေလးထားဖို႔ကိစၥဟာ ေလာ္ဘီလုပ္ႏုိင္တဲ့ အတုိငး္အတာေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။
အေမရိကန္ျပည္နယ္အသီးသီးမွာ ရွိေနၾကတဲ့ ကခ်င္အသင္း (၂၀) ေက်ာ္ကို စုေပါင္းထားတဲ့ ကခ်င္မဟာမိတ္အဖြဲ႔ Kachin Alliance ဆိုတာရွိၿပီး သမၼတအိုဘားမားဆီကုိ စာေရးတာမ်ုဳိးေတာ့ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္ကို ဦးတည္တဲ့ ကခ်င္ေလာ္ဘီအုပ္စုကိုေတာ့ သတိမထားမိေသးပါဘူး။ အီးယူဥေရာပအဖြဲ႔နဲ႔ အာဆီယံအသင္းတို႔ရဲ ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေၾကာင့္ အာေခ် လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ အင္ဒိုနီးရွားအစိုးရတုိ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးသေဘာတူညီခ်က္ ရယူႏိုင္တာဟာလည္း ကခ်င္အတြက္ သင္ခန္းစာတခု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာပါဝင္လာလို႔ သေဘာတူညီခ်က္ ရယူႏိုင္တဲ့ သာဓက ျဖစ္ပါတယ္။
http://burmese.voanews.com/content/news-analysis-us-china-and-kachin-affairs/1899947.html
