Wednesday, October 31, 2012

Mahtai

Myitrum manang ni, “ Mahtai ” ngu ai M Ga shagawp gawp dat ai yaw. Chyeju shakawn ga i. M ni anhte hpe n yu kaji gwi na masai. Ya hpang de n yu roi gwi manu ga, annau ni hpe masha zawn manu tawn chye wa manu ga, KK anhte hpe Tai a lata na teng teng hkye la nhtawm, awndawm Shanglawt jaw sana hpe mung kam sham nga ga lu yaw.
JIC++++

အေျဖ
ေအာက္တိုဘာ သံုးဆယ္၊
ေကာင္းလိုက္တဲ႕အေျဖ။
ေဆြးေႏြးကာလအတြင္း၊
အေနွာင္႕အယွက္လည္း ကြင္း။
ျပတ္သားစြာနဲ႕ ေအာင္ျမင္၊
အမ်ားနဲ႕မတူတဲ႕ ကခ်င္။
ေအာင္မင္းရဲ႕ အၾကံအဖန္၊
ဒို႕ဆရာ ၾကီးဆြမ္းလြတ္ဂမ္။
သိပ္နားလည္တာေပါ႕ ေအာင္မင္းရယ္၊
ပ်ားရည္ဆမ္းတဲ႕ ႏႈတ္ခမ္းေပ။
နားမေထာင္တာ အေကာင္းဆံုး၊
   မဟုတ္ရင္- ငါတို႕ အရႈံး။
ခုေတာ႕  - အေျဖ ရွင္းေနျပီ၊
“သြားျပီးတိုင္ပင္ လိုက္ဦးမည္”  တဲ႕ေလ…..။
                                                                        မေနာေျမ- စိန္
                                                                 (၃၁၊၁၀၊၂၀၁၂၊နံက္ ၆ :ဝဝ)

Read more »

ေရႊရည္စိမ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြ

Liked · 15 hours ago

ေရႊရည္စိမ္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြ

ေရႊလီမွာ ေတြ႕ၾကျပန္တယ္။ ကတိေတြေပးသြားတယ္။ သုိ႔ေသာ္ မထူးျခားနား ျဖစ္လာမွာပဲ၊ ဆုိၿပီး အေတြ႕အႀကံဳမ်ားတဲ့ ေကအုိင္ေအ တပ္မွဴးတစ္ေယာက္ေျပာလာသည္။

ဒီေန႔ ေဆြးေႏြးပဲြမွာ အစုိးရ ကုိယ္စားလွယ္ေတြရဲ႕ အေနအထားကုိ ၾကည့္လုိက္ရင္ အလြတ္သေဘာပုံေဆာင္ေနတာ ေတြ႕ရသည္။ ေလးနက္မႈ မရွိေပ။ လမ္းေဘးလူမုိက္ေတြရဲ႕ ရန္ပဲြဖ်န္ေျဖေရး လူႀကီးမ်ားပုံစံႏွင့္ ပုိတူသည္။ မသိနားမလည္လုိ႔ ရန္ျဖစ္ရတာ စိတ္ၿင
ိမ္သြားရင္ ရန္ပဲြရပ္သြားမယ္၊ လုိ႔ထင္ထားပုံပါ။

တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပည္တြင္းစစ္ဟာ ရပ္ကြက္ ရန္ပဲြမဟုတ္ပါ။ လူ႕အသက္၊ အုိးအိမ္စည္းစိမ္ ေျမာက္မ်ားစြာ စေတးခဲ့ရသည္။ ႏွစ္ေပါင္းလဲ မနဲေတာ့ပါ။ လက္နက္နဲ႔ ေျဖရွင္းလုိ႔ရမယ္ ဆုိရင္ အရင့္အရင္ သူရဘဲြ႕ရ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မ်ား လက္ထက္တြင္ ၿပီးေနေလာက္ပါၿပီ။ မၿပီးႏုိင္လုိ႔သာ ဆက္ျဖစ္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။

ေျမာက္ပုိင္းတုိင္း တုိင္းမွဴးက ထုိးစစ္မဆင္ပါဘူး လုိ႔ ေကအုိင္ေအ တပ္မွဴးမ်ားေရွ႕တြင္ မဆင္မျခင္ေျပာလာေတာ့၊ သံသယ စိတ္ ပြါးေပးယုံကလြဲၿပီး၊ ဘာအက်ဳိးမွ မရွိပါ။ ဘာသတင္းမွ မဖတ္ဘူးတဲ့လူတစ္ေယာက္၊ ဘာမွ ႏုိင္ငံေရး မသိနားမလည္သူမ်ားကုိ ေျပာရင္ ယုံခ်င္ယုံမည္၊ သာမန္လူစိတ္ရွိသူ ကခ်င္ျပည္နယ္သားမ်ား ဘယ္သူမွ မယုံပါ။

ေကအုိင္ေအ က မိနစ္ပုိင္း၊ အခ်ိန္တုိင္းတြင္ စစ္အမိန္႔မ်ား ေပးေနရေသာ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားကုိ အစည္းအေ၀းမွာ မရမက လာခုိင္းၿပီး။ တဖက္မွာ ထုိးစစ္ဆင္ေနသည္။ ဒါေတာင္ ေကအုိင္ေအ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ား မအားမလပ္တဲ့ ၾကားထဲက Webcast နဲ႔ ဌါနခ်ဳပ္မွ live ၾကည့္ႏုိင္ရင္ မရမက စီစဥ္ခဲ့သည္။ ဒါက အေလးအနက္ထားတဲ့ သေဘာပါ။ တကမၻာ လုံးရွိ ကခ်င္ အသုိင္းအ၀ုိင္းလဲ ၾကည့္လုိက္ရသည္။ ဒီေခတ္မွာ ဘာမွ ဖုံးကြယ္ထားလုိ႔ မရပါ။

တကယ္ေတာ့ ေကအုိင္ေအ ဆုိတာ ေကအုိင္အုိ ရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္က လက္နက္ကုိင္အဖဲြ႕အစည္းပါ။ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ား အစည္းအေ၀း တက္စရာမလုိပါ။ ေကအုိင္အုိမွ ခန္႔အပ္ထားေသာ သက္ဆုိင္ရာ ေကာ္မီတီ အဖဲြ႕၀င္မ်ား အစည္းအေ၀းမွာ ဆုံးျဖတ္ထားခ်က္သည္သာ အဓိက ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ စစ္တပ္လုိ အစုိးရ ရဲ႕ အမိန္႔ကုိ နားမေထာင္တတ္တဲ့ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ား မဟုတ္ပါ။ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္မ်ားအေနနဲ႔ ေကအုိင္အုိ အစုိးရ ရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္အမိန္႔ကုိ မလုိက္နာလုိ႔လဲ မရပါ။

တဖက္မွာ စစ္တပ္ပုိင္ မီဒီယာ ျဖစ္တဲ့ ျမ၀တီ သတင္းဌာနက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြအေၾကာင္းမ်ား စုိးစဥ္းမွ် ေဖၚျပျခင္းမရွိပါ။ ဒါကေတာ့ ျမန္မာ စစ္တပ္ အေနနဲ႔ ေကအုိင္ေအ နဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးမႈ အေလးမထားတဲ့ သေဘာျဖစ္သည္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဆြးေႏြးပဲြမ်ား မေဖၚျပတဲ့ အျပင္ ေကအုိင္ေအကုိ အၾကမ္းဖက္အဖဲြ႕အသြင္ဖန္တီးႏုိင္ရန္ လုပ္ႀကံသတင္းမ်ားလဲ ဒီလအတြင္း ဆက္တုိက္ေဖၚျပလာသည္။

ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ အမွန္အကန္လုိခ်င္တယ္ ဆုိရင္ ေရႊရည္စိမ္အဆင့္နဲ႔ မရႏုိင္ပါ။ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ရအုံးမည္။

Read more »

One Kachin a lak lai ai nsen (1)ကခ်င္လူငယ္ကြန္ဖရင့္ မေလးရွား

KNG kawn interview galaw tawn ai laklai nsen madat yu ga,
 Shingni ninghkring shayi Dingla seng Ja, shi hpa jaw myusha lam hta shang lawm wa ai lam madat yu ga.
One Kachin ကခ်င္လူငယ္မ်ားအၾကား ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားေရးအသိ ပိုမို ႏိုးၾကားလာ,
‘One Kachin Youth Conference’ (တစုတည္းေသာ ကခ်င္လူငယ္ကြန္ဖရင့္)ကုိ ၾကာသပေတးေန႔က စတင္ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္၊ စကၤာပူ၊ မေလးရွား၊ အဂၤလန္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္းမွ ကခ်င္လူငယ္ ၄ဝဝ ေက်ာ္ တက္ေရာက္သည္//

Read more »

Toward 2015 - 42 (Part1/2) - Reformed Burma ( video)

Read more »

Tuesday, October 30, 2012

ဘယ္လိုလဲ

Myitrum manang ni, “ ဘယ္လိုလဲ ?” ngu ai M Ga shagawp re yaw. LZ makau grup-yin majan shiga zim nga ai. 28.10.2012 shana 10:00PM hta LZ hte grai ni ai kaw bom gap bun ai nsen 9 lang na ai gaw, anhte a Training pa e shaman shakyang ai lam she re da. Shawoi dai zawn ngoi hkra shaman ai lam n na ga ai re majaw, mare ting loi kajawng mat ai hku rai ga ai. Ya hpawng nga ai zuphpawng gaw san seng ai zuphpawng rai u ga; Kyu hpyi ga lu oi.
JIC++++
 ------------------------

ဘယ္လိုလဲ……?
ဘယ္လိုလဲစစ္ကဲရယ္?
ဒီတခါလဲ အတူတူဘဲလားကြယ္။
၂၉.ရက္ဧည္႕စံုမယ္
ေရႊလီမွာဆံုၾကမယ္။
အခ်ိန္းအခ်က္ လုပ္ခဲ႕ၾက
အားလံုးလည္း အသိဘဲဗ်။
ဘာေတြၾကံဆေနေသးလဲ?
ဥာဏ္နီဥာဏ္နက္ေတြက အျမဲ။
အေျမွာက္နဲ႕ပစ္မယ္ - ရန္စမယ္
လံုးဝမစဥ္းစားနဲ႕ကြယ္။
အံတိုေနျပီဒို႕တေတြ
မဲျပာပုဆိုးအမႈေပြ။
 KIO သည္းမခံႏႈိင္ေအာင္
စျပီးရင္းစျပီးရင္းလုပ္ေဆာင္။
KIO ကိုအျပစ္ရွာ
ေျပာင္းျပန္သတင္းလႊင္႕ဖို႕ရာ။
စိုးရတပ္သားေျမဇာပင္
BGF စစ္သားေရွ႕တန္းတင္။
“ဗမာေသတာ မဟုတ္ဘူး။
ကခ်င္ထဲက ကခ်င္ေသ
ငါတို႕ဂရုမစိုက္တယ္”တဲ႕။
ရက္စက္ရာမွာနွစ္ေယာက္မရွိ။
ေသာက္က်င္႕ေတြက အဆံုးမရွိ။
Kachin ကို အျမစ္ျပတ္စီမံကိန္း
ကမာၻစစ္ကို စိန္ေခၚျခင္း။
KIO  ဆို - ဂြင္က်ဥ္းေသး၊
 Kachin ဆို - ဖ်ားသြားမယ္ေလး……….။
                                                                       မေနာေျမ-စိန္
                                                              (၃၀.၁၀.၂၀၁၂၊ နံနက္ ၅ :၀၀)

Read more »

ဟုတ္ပါ႕မလား - လို႔

Myitrum manang ni, “ ဟုတ္ပါ႕မလား - လို႔” ngu ai M Ga shagawp re. 30-31 ya na bawng ban hpawng a matu, KK a lata hta tsepkawp ap da nna, akyu aja awa hpyi nga na re ngu kam ai yaw. Maka n kap ai M ni gale mi bai n lu rai wa mu ga; kyu hpyi shaja ra ga ai. Mana pyi 10:00 PM jan hta gade na gap dat ai kun n chye, myawk kaba nsen 9 lang ting LZ mare hte ani sha kaw na adan aleng na lu ga ai. Mahtai garai n na ai.  Shanhte mung anhte hpe dang na matu hpan hkum, ladat hkum, shakri nga ma ai re.Bawngban hpawng ten shagu, mawplu mawpsha galaw ai; Tai ni a kyang hpe matsat dik ai. Raitim KK anhte a matu kaja dik ai mahtai jaw rit ga kyu hpyi ga oi.
                      JIC
____________
ေဟး-  စိုးရတပ္မေတာ္
စဥ္းစားအံုးေနာ္။
ျပည္တြင္းစစ္ေပၚ
ဆယ္႕ေျခာက္လေက်ာ္။
ဘယ္မွာျငိမ္းခ်မ္း
အတုအပဇာတ္လမ္း။
မၾကာခဏ
ေဆြးေႏြးခဲ႕ၾက။
ေဆြးေႏြးၾကံစည္
မေအာင္ျမင္သည္။
ေအာင္ျမင္ဖို႕မဟုတ္၊
အၾကံပက္စုတ္။
ေရွ႕ကေဆြးေႏြး
ေနာက္ကေျမြေပြး။
လိုက္လိုက္လာတတ္
ေၾကာက္ခမန္းမွတ္။
ျငိမ္းခ်မ္းျပဳသူ
ၾကားကကူလူ။
နာမည္ပ်က္လို႕
စိတ္ပ်က္သတဲ႕။
ေၾသာ-္ ကခ်င္နဲ႕သူ
သူစိမ္းတူတူ။
ေပါင္းလို႕မေပ်ာ္
မေကာင္းဘူးေနာ္။
သူ႕ဦးေနွာက္မွာ
အဆိုးသာပါ။
အေကာင္းမျမင္
အစဥ္ျပစ္တင္။
အခုလည္းဘဲ
ျငိမ္းခ်မ္းေရးတဲ႕
ေဆြးေႏြးရေအာင္
သူကဦးေဆာင္။
ဟုတ္ပါ႕မလား?
သံသယေတြမ်ား။
ေနာက္ကစီစဥ္
ယာဥ္တန္းေတြျပင္။
ဥာဏ္နီဥာဏ္နက္
ဦးေနွာက္ကပ်က္။
ျပီးေတာ႕ေျပာမယ္
KIO ေခါင္းမာသတဲ႕ေလ…..။
                 မေနာေျမ - စိန္
         (၂၉.၁၀.၂၀၁၂၊နံနက္ :၀၀)


Read more »

Sunday, October 28, 2012

Marit shing ran

Myitrum manang ni, “ Marit Shingran” ngu ai Ga shagawp hte sumla ni shagun dat ai yaw. Ndai shata 30-31 hta Shwili kaw M hte bawngban hpawng bai galaw na re nga, M ni a “ Sailen nten shaya, Lagat ntsin abya” ahpyawp ai kaw n kadawng bang u ga; anhte datkasa ni a matu ya kaw na akyu aja awa hpyi shaja ga lu oi. 25.10.2012 Shana de na shiga, M ni Gangdau-yang post kaw na myawk gap bun ai rai nna, 3 lang na kalang mi gaw sha-ityang du mat wa ai re da. Sha-ityang gaw, LZ loi sha lai ai shara re majaw, Shanhte gap dat ai myawksi LZ hpe tawt lai kau da ai masa rai malu ai; nga ma ai.
JIC++++
Marit Shingran Sumla ndai hpe yu,
Maning na shingran mu;
 Shwili zuphpawng sa,
Htingchung hku re ai nga;
Sumla ni shagun jaw,
Ashawng hpe ga baw shaw;
 “Num she raitim n hkrit,
 Myusha lam gaja myit; La hte pyi shingjawng lu,
Maisau pala grai tang du;
 La wangan pyi hprawng swi,
Majan hkrit ai magwi; Shi si jang ga sumpum,
 Masat dingsat n hkrum; Shanglawt Tsing a lupwa,
 Magri sumla kaba; Masat dingsat shadun, Labau lara shalun;
 Htawm na matu kasi, Yu la na jawngma ni;
 Labau maumwi ntsa, Ka matsing da na yaw ya……..” da.

 Oh! Kanau nang wa le……… Kana hpe tsun shagrau, Manihpa jahta kau; Ya gaw nang shawng si, Ashawng maroi nni; Laika ka na masha, Langai ‘hkawng masum sha; Nang zawn hpaji tsip, Myusha ni a shingnip; Kanang sa tam la na? Mat mat nit dai i……ya…… Shanglawt Tsing (27.10.2012,12:10AM)

Read more »

Saturday, October 27, 2012

ကခ်င္လူငယ္ကြန္ဖရင့္ မေလးရွားမွာ က်င္းပ


By:ဖနိဒါ | ေသာၾကာေန႔၊ ေအာက္တုိဘာလ ၂၆ ရက္

ခ်င္းမုိင္(မဇိၥ်မ) ။ ။ ကခ်င္လူငယ္မ်ားအၾကား ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသားေရးအသိ ပိုမို ႏိုးၾကားလာေစရန္ အတြက္
ႏုိင္ငံတကာေရာက္ ကခ်င္လူငယ္မ်ား ကြန္ဖရင့္တရပ္ကို မေလးရွားႏိုင္ငံ၊ ကြာလာလမ္ပူၿမိဳ႕တြင္ က်င္းပေနေၾကာင္း သိရွိရသည္။

၃ ရက္တာ က်င္းပမည့္ အဆိုပါ ‘One Kachin Youth Conference’ (တစုတည္းေသာ ကခ်င္လူငယ္ကြန္ဖရင့္)ကုိ ၾကာသပေတးေန႔က စတင္ခဲ့ၿပီး အေမရိကန္၊ စကၤာပူ၊ မေလးရွား၊ အဂၤလန္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္းမွ ကခ်င္လူငယ္ ၄ဝဝ ေက်ာ္ တက္ေရာက္ေနၾကသည္ဟု ကြန္ဖရင့္ ျပန္ၾကားေရး တာဝန္ခံ ကုိမေရွာ့ မုန္နန္လ က ေျပာသည္။

“ဒီမွာရွိတဲ့ လူငယ္ေတြကုိ ႏုိင္ငံေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒနဲ႔ လူငယ္ အခ်င္းခ်င္း ေတြ႔ဆံု ဖလွယ္ၾက တာပါ။ ခုျဖစ္ေနတဲ့ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာေတြအေပၚ မိမိတုိ႔ အေတြ႔အၾကံဳေတြကုိ ဖလွယ္ၾကတယ္။ ေရွ႕ဆက္ၿပီး ဘယ္လုိ ရပ္တည္သြားမယ္။ ႏုိင္ငံေရးျပႆနာကုိ ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းႏုိင္မလဲဆုိတာေတြ ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္” ဟု မဇၥ်ိမကုိ ေျပာသည္။

၂ဝဝ၈ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒတြင္ လူနည္းစု တုိင္းရင္းသားမ်ားအေရးႏွင့္ စစ္အာဏာသိမ္းယူႏိုင္ရန္ ခြင့္ျပဳထား သည့္ ဥပေဒ ပုဒ္မမ်ားအေၾကာင္းကို ေရွ႕ေနၾကီး ဒူဝါမေဂၚခြန္ဆား က တက္ေရာက္ ရွင္းျပခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။

“ဒီဖြဲ႔စည္းပံုနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ရင္ လူနည္းစု တုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အခြင့္အေရး က်ဆံုးေစတယ္။ ဘယ္လုိ ပုဒ္မေတြက ဘယ္လုိ ေျပာထားတယ္ဆုိတာ ရွင္းျပတယ္။ ဘယ္လုိ ဥပေဒက တုိင္းရင္းသားေတြ သမၼတ မျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ စစ္တပ္က အခ်ိန္မေရြး အာဏာသိမ္းႏုိင္တဲ့ ဥပေဒေတြ ေရးထားတယ္။ စစ္တပ္ပဲ ခ်ဳပ္ကုိင္ထားႏုိင္တယ္ ဆုိတာေတြကုိ ပုဒ္မ
ေတြကုိ ေထာက္ျပၿပီးေတာ့ ရွင္းျပတယ္” ဟု ကုိမေရွာ့ မုန္နန္လ က ေျပာသည္။

ကခ်င္ႏွစ္ျခင္းအသင္းေတာ္မွ သိကၡာေတာ္ရ ဆရာၾကီး မရန္ ဂ်ာဂြန္း ကလည္း ကခ်င့္သမုိင္းႏွင့္ ကခ်င့္႐ုိးရာ ယဥ္ေက်းမႈ ဆုိင္ရာမ်ားကုိ ေဟာေျပာခဲ့ေသးသည္။

ညပုိင္းတြင္ မေလးရွားေရာက္ လူငယ္မ်ားက ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႔ KIO ယူနီေဖာင္းမ်ားျဖင့္ ကျပေဖ်ာ္ေျဖျခင္း၊ ကခ်င္႐ုိးရာ အကမ်ားျဖင့္ ေဖ်ာ္ေျဖမႈမ်ား ျပဳလုပ္ က်င္းပခဲ့ၾကၿပီး တက္ေရာက္လာေသာ လူငယ္မ်ားမွ စစ္ေျပး ဒုကၡသည္မ်ားအတြက္ အလႉေငြအျဖစ္ ရစ္ဂစ္ ၃,ဝဝဝ (ေဒၚလာ ၁,ဝဝဝ) ေက်ာ္ ထည့္ဝင္ခဲ့ၾကသည္။

ေနာက္ေန႔ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားတြင္ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ႏုိင္ငံေရး ျပႆနာမ်ားအေပၚ လူငယ္မ်ားအခ်င္းခ်င္း အေမး၊ အေျဖမ်ား ျပဳလုပ္ၾကမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

Read more »

Friday, October 26, 2012

ဘာတီးလင့္တ္နာ ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ဘာတီးလင့္တ္နာ (Bertil Lintner) ႏွင့္ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း (အပိုင္း-၂)

by Yangon Press International on Monday, 22 October 2012 at 01:07 · ေ၀မိုးေတြ႕ေမးသည္။
ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွာေဖြ ေနတာက ဒုကၡသည္ေတြကိုေပးမယ့္ ေငြေၾကးေတြမဟုတ္ပါဘူး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနတာပါလို႔ ေရးထားတယ္။ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္သလို၊ သူတုိ႔႐ႈျမင္ထားတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ဳိးကို ေဒၚစု မေျပာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကခ်င္လူထု စိတ္ပ်က္သြားတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ (ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္းအမွတ္(၂)တြင္ ပါရွိေသာ အင္တာဗ်ဴးကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
 MAWKUN:
 တကယ္လုုိ႔ အေျဖမထြက္ဘဲ လုုံးလည္ ခ်ာလည္လုုိက္ေနမယ္ဆုုိရင္ ၂၀၁၅ အလြန္ေခတ္ကုုုိေကာ ဘယ္ လုုိ မွန္းၾကည့္ႏုုိင္မလဲ။ အစုုိးရဘက္က ေကအုုိင္အုုိလုုိ အဖြဲ႕ေတြကုုိ ေျပာတာရွိတယ္။ ေနာက္သုုံးႏွစ္ေလာက္မွာ ႏုုိင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးမယ္ ဆုုိတာမ်ဳိးေပါ ့။ LINTNER:
 ျမန္မာအစိုးရက ေတာင္းဆုိမႈေတြကို အလြယ္ တကူမလိုက္ေလ်ာဘူး။ သုုံးႏွစ္အတြင္းမွာ ဘယ္လုုိပဲ ထိပ္တုုိက္ ေတြ႕ေနတဲ့အဖြဲ႕ေတြကုုိျဖစ္ေစ ေခ်မႈန္းဖုုိ႔ လုုပ္ႏုုိင္ပါတယ္။ နည္းမ်ဳိးစံုကိုသံုးႏိုင္ပါတယ္။ တုိက္မယ္၊ ေဆြးေႏြးမယ္၊ ပရိယာယ္ သံုးမယ္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက သူတို႔ဘယ္လို ေျဖရွင္း ခဲ့လဲဆုိတာ ၾကည့္လုိက္ရင္၊ လြတ္လပ္ေရးမရခင္ကတည္းကလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ဘယ္လိုႏုိင္ငံမ်ဳိး ျဖစ္သင့္တယ္၊ ဘယ္ကိုဦးတည္မလဲဆုိတာနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေလးအနက္ ေဆြး ေႏြးဖို႔ အားထုတ္ခဲ့တာ ျမန္မာ့သမုိင္းမွာဆို ႏွစ္ႀကိမ္ရွိခဲ့တယ္။ ပထမဆံုးညီလာခံက ပင္လံုၿမိဳ႕မွာလုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီညီလာခံမွာ တုိင္းရင္းသားအားလံုး မပါ၀င္ခဲ့ဘူး။ ကရင္က ပင္လံုညီလာခံကို သပိတ္ေမွာက္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းနဲ႔ အျခားတုိင္းရင္းသားေတြ သေဘာတူ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ၾကတယ္။ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္းတုိင္းရင္းသားေတြ ပါခဲ့တယ္။ ဒါေလာက္ပဲ။ ျပႆနာေျပလည္ေလာက္ေအာင္ မလံုေလာက္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးတာနဲ႔ တုိက္ပြဲ ေတြစေတာ့တာပါပဲ။ ဒုတိယအႀကိမ္ႀကိဳးပမ္းမႈက ပိုၿပီးေလးနက္ အေရးႀကီး တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံတစ္ခုအေနနဲ႔ ဘယ္လုိဖြဲ႕စည္းတည္ ေဆာက္ပံုနဲ႔ ဆက္ရွိေနသင့္သလဲဆုိတဲ့ ညီလာခံလုပ္ခဲ့တယ္။ ဦးႏုက ၁၉၆၂ အေစာပိုင္းမွာ ရန္ကုန္မွာ တုိင္းရင္းသားေပါင္းစံု ေဆြးေႏြးႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲလုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီတုန္းက ျဖစ္ပ်က္ေန တဲ့ပဋိပကၡေတြ ေျပလည္ေအာင္ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ ဦးႏုဟာ ဖက္ ဒရယ္စနစ္ကို သေဘာတူပံုရတယ္။ ရွင္းလင္းျပခ်င္ပံုရတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ လူနည္းစုတုိင္းရင္းသား လက္နက္ ကုုိင္ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္ပါပဲ။ ဒီႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲကို စစ္တပ္ က တုိင္းရင္းသားစည္းလံုးညီၫြတ္ေရးကို ပ်က္ျပားေစမယ့္ အၲရာယ္တစ္ခုလို႔ ႐ႈျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းက ၁၉၆၂ မတ္လမွာ အာဏာ သိမ္းလိုက္တယ္။ ႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲမွာ ပါ၀င္တဲ့သူေတြကိုလည္း ဖမ္းဆီးလိုက္တယ္။ အဲဒီအထဲက တစ္ေယာက္ေပ်ာက္သြား တယ္။ သမၼတစပ္၀္ေရႊသိုက္ အဖမ္းခံရတယ္။ သံုးလအၾကာမွာ သူ ေထာင္ထဲမွာ ဆံုးသြားတယ္။ ဖက္ဒရယ္လစ္ဇင္အေၾကာင္း ေဆြးေႏြးမႈရပ္တန္႔သြားခဲ့တယ္။ ဦးေန၀င္း အာဏာသိမ္းလိုက္ တာ ျပည္တြင္းစစ္ပိုၿပီး အရွိန္ျပင္းသြားတယ္။
MAWKUN: ဒီအခ်က္က အေရးႀကီးပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္ အယူအဆနဲ႔ အာဏာသိမ္းမႈ။ အခုု စစ္တပ္နဲ႔အစုုိးရမွာ ဦးေဆာင္ေနသူေတြဟာ မဆလေခတ္ပညာေရးမွာ ႀကီးျပင္းလာ ၾကပါတယ္။ အဲဒါက ဘာသင္လဲဆုုိေတာ့ ဖက္ဒရယ္ဆုုိတာ ျပည္ေထာင္စုုကုုိ ၿပဳိကြဲေအာင္လုုပ္တာဆုုိတဲ့ သေဘာေပါ့။ တခ်ဳိ႕ NLD ေခါင္းေဆာင္ေတြေတာင္မွ ဖက္ဒရယ္၀ါဒနဲ႔ပတ္သက္လုုိ႔ မေဆြးေႏြးခ်င္ၾကဘူးလုုိ႔ သတင္းေတြထြက္ေနပါတယ္။ ဒီလုုိ အျမင္မ်ဳိးကုုိ ဦးေန၀င္းက သြတ္သြင္းထားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုုိ အေန အထားေတြကုုိ ဘယ္လုုိထင္ပါသလဲ။
 LINTNER: ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို က်င့္သံုးရင္ တုိင္းျပည္ အစိတ္စိတ္အျမႊာျမႊာကြဲသြားလိမ့္မယ္လို႔ သူတို႔ကေၾကာက္ရြ႕ံေန တယ္။ ဖက္ဒရယ္စနစ္က်င့္သံုးတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြရဲ႕သမုိင္းကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုအေပၚ အေျခခံထားတဲ့ ဖက္ဒရယ္စနစ္က အေတာ့္ကိုနည္းပါးတယ္။ ကယ္လီဖုိးနီးယား တကၠသိုလ္၊ ေလာ့စ္အိန္ဂ်ယ္လိစ္က ဆီမီနာတစ္ခုကို ကၽြန္ေတာ္ တက္ခဲ့ဖူးတယ္။ ဗမာျပည္အေၾကာင္းဆီမီနာပါ။ ဗမာျပည္ဟာ ဘာေၾကာင့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္မျဖစ္ရတာလဲလို႔ ေမးတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု၊ ဂ်ာမန္ဟာလည္း ဖက္ဒရယ္တုိင္းျပည္ပဲ။ မေလးရွားႏိုင္ငံေတာင္ မွပဲ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကို က်င့္သံုးတယ္လို႔ေျပာတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္က ဖက္ဒရယ္မူကို မက်င့္သံုးႏုိင္ရတာလဲ။ အဲဒီမွာ ေျပာျဖစ္တာက အခု ဒီကယ္လီဖိုးနီးယားျပည္နယ္လို ကၻာမွာ ရွိတဲ့လူမ်ဳိးေပါင္းစံုကို ျမင္ေတြ႕ေနရတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ ေထာင္စုမွာ ျပည္နယ္ေတြကို လူမ်ဳိးစုေနထုိင္ရာအလိုက္ခြဲထား တာမဟုတ္ပါဘူး။ ပိုလန္ျပည္နယ္၊ ႐ုရွားျပည္နယ္၊ အီတလီျပည္နယ္၊ အုိင္းရစ္ျပည္နယ္၊ အဂၤလိပ္ျပည္နယ္ရယ္လို႔ ခြဲထားတာ မရွိဘူး။ အေမရိကမွာရွိတဲ့ျပည္နယ္ေတြက ပထ၀ီအေနအထား ေပၚအေျခခံၿပီး ခြဲထားတာပါ။ ဂ်ာမန္ကိုၾကည့္ရင္လည္း ေရွး ေဟာင္းႏုိင္ငံအေပၚအေျခခံၿပီး ျပည္နယ္ကိုခြဲထားတယ္။ မေလး ရွားဟာလည္း လူမ်ဳိးေရးကိုေရွ႕တန္းတင္တဲ့ ႏိုင္ငံတစ္ခုပဲ။ လူမ်ဳိး ေပါင္းစံုရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္ျပည္နယ္၊ အိႏၵိယျပည္နယ္၊ မေလးျပည္နယ္ရယ္လို႔ မရွိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကၻာမွာရွိတဲ့ လူမ်ဳိးစုကိုအေျခခံတဲ့ ဖက္ဒရယ္စနစ္က်င့္သံုးတဲ့ျပည္နယ္ေတြဟာ ၿပိဳကြဲတာကိုေတြ႕ရတယ္။ ယခင္ ဆုိဗီယက္ျပည္ေထာင္စုၿပိဳကြဲသြားတယ္။ ယူဂို ဆလားဗီးယားလည္း ၿပိဳကြဲသြားတယ္။ အိႏၵိယကေတာ့ လူမ်ဳိး ေပါင္းေျမာက္ျမားစြာရွိေပမယ့္ တစ္ႏုိင္ငံတည္းစနစ္ပါပဲ။ ျမန္မာ ျပည္ရဲ႕ ဖက္ဒရယ္အနာဂတ္ကို စိတ္ကူးၾကည့္မယ္ဆုိရင္ အေမရိ ကန္ျပည္ေထာင္စုတို႔၊ မေလးရွား၊ ဂ်ာမနီတုိ႔ပံုစံကုိ မၾကည့္ပါနဲ႔။ အိႏၵိယပံုစံဟာလည္း မျပည့္စံုပါဘူး။ သူ႔မွာလည္း လူနည္းစု တုိင္းရင္းသားျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၾကည့္ရ မယ္ဆုိရင္ အေမရိကန္ပံုစံထက္ အိႏၵိယပံုစံကို ၾကည့္ရလိမ့္မယ္။ MAWKUN: အတုုိက္အခံ၊ အထူးသျဖင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုု ၾကည္နဲ႔ သူ႕ပါတီရဲ႕တုုိင္းရင္းသားေပၚလစီကုုိ ဘယ္လုုိျမင္ပါသလဲ။
 LINTNER: ကၽြန္ေတာ္ၾကားရတာ၊ ၿပီးေတာ့ ကၽြန္ ေတာ္နဲ႔ စကားေျပာခဲ့တဲ့သူေတြ ဒီလူေတြဆီက သိရသေလာက္ပဲ ေျပာႏိုင္မွာပါ။ NLD နဲ႔ (ေဒၚ)ေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ လူနည္း စုတုိင္းရင္းသားေတြ ေနထုိင္ရာေဒသက လူေတြအမ်ားႀကီးရဲ႕ အႀကီးအက်ယ္ေ၀ဖန္ေနတာကို ခံေနရပါတယ္။ လူနည္းစုတုိင္း ရင္းသားလား၊ လူမ်ားစုလားေတာ့ ကၽြန္ေတာ္မသိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ တုိင္းရင္းသားေတြရွိတဲ့ေနရာေတြဆီက ဆိုးဆုိး၀ါး၀ါးေ၀ဖန္ေနတာေတာ့သိပါတယ္။ သူတုိ႔ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ အေျခအေနေပၚမွာ လံုေလာက္တဲ့ နားလည္ေထာက္ထားမႈမရွိဘူးလို႔ ေ၀ဖန္ခံေန ရပါတယ္။ မၾကာေသးခင္က ဥပမာတစ္ခုကို ေျပာျပပါမယ္။ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ မဲဆြယ္စည္း႐ံုးေရးလုပ္စဥ္ကေပါ့။ ေဒၚစုၾကည္ ဘယ္ကိုသြားသြား ဧရာမလူထုႀကီးက ဆီးႀကိဳေနတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ သူမဟာ အေက်ာ္ၾကားဆံုးပုဂၢိဳလ္ပါပဲ။ သူ ကခ်င္ျပည္နယ္ကိုသြားတဲ့အခါမွာေပါ့။ ျမစ္ႀကီးနားၿမိဳ႕ကိုသြားတယ္။ ခါတုိင္းလိုပါပဲ။ အဲဒီမွာသူက ကခ်င္၀တ္စံု ကိုလည္း၀တ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ လူထုကိုစကားေျပာတယ္။ ကခ်င္လူထုက သူေျပာဆိုတဲ့အေပၚမွာ ေက်နပ္မႈမရဘဲ စိတ္ပ်က္သြားၾကတယ္။ ကခ်င္မွာရွိတဲ့ ကၽြန္ေတာ္နဲ႔သိတဲ့သူေတြအားလံုး အဲဒီပြဲကို သြားၾကတယ္။ သူဟာ ျဖစ္ေနတဲ့စစ္ပြဲနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ တစ္စံုတစ္ခုေတာ့ ေျပာလိမ့္မယ္၊ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ဒုကၡေတြ၊ ကခ်င္အပါအ၀င္ လူနည္းစုတုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ အက်ပ္ အတည္းေတြ၊ အတိဒုကၡေတြအေၾကာင္းကို တစ္ခုခုေတာ့ ေျပာ လိမ့္မယ္ဆိုတဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကိုယ္စီနဲ႔ သြားခဲ့ၾကတာေပါ့ဗ်ာ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီေဒသကလူေတြ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးလိုခ်င္ေန တဲ့အေၾကာင္းေျပာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူက ဒါေတြကိုမေျပာခဲ့ဘူး။ NLD ဟာ ကခ်င္နဲ႔တ႐ုတ္နယ္စပ္က ဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီေထာက္ပံ့ဖို႔ျပင္ဆင္ေနတယ္လို႔ အဲဒီတုန္းကလား၊ တီဗီက လႊင့္တာလားမသိဘူး၊ ေျပာခဲ့တယ္။ ကၽြန္ေတာ္သိတဲ့ ကခ်င္ တစ္ေယာက္က အဲဒီတုန္းက facebook မွာ ေဒါသတႀကီး ေရးထားတာေတြ႕ရတယ္။ သူကေျပာတယ္၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွာေဖြ ေနတာက ဒုကၡသည္ေတြကိုေပးမယ့္ ေငြေၾကးေတြမဟုတ္ပါဘူး၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ေနတာပါလို႔ ေရးထားတယ္။ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္သလို၊ သူတုိ႔႐ႈျမင္ထားတဲ့ အခြင့္အေရးမ်ဳိးကို ေဒၚစု မေျပာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ကခ်င္လူထု စိတ္ပ်က္သြားတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။
MAWKUN: ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပြဲ ေအာင္ႏုုိင္ေရး လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ေျပာခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းေတြ ကုုိ ေလ့လာၾကည့္မယ္ဆုုိရင္ ေယဘုုယ်ဆန္ေနတာပဲ မ်ားေန တာေတြ႕ရတယ္။ အဲဒါဘယ္လုုိ ထင္ပါသလဲ။
 LINTNER: (ရယ္လ်က္) ေဒၚစုမွာ ဘာမူ၀ါဒေတြရွိလဲ ကၽြန္ ေတာ္မသိဘူး။ ကၽြန္ေတာ္က သူေျပာတာေတြကိုပဲသိတာပါ။ သူ႕မိန႔္ခြန္းေတြကိုပဲ ေျပာႏုိင္တာပါ။ ကခ်င္အမ်ားစုက သူ႕ကို ေလးစားတယ္။ သူ႕ကိုစကားေျပာခ်င္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ျပႆနာ ေတြကို ေျပာျပခ်င္တယ္။ MAWKUN: ဟုတ္ပါၿပီ။ ေဒၚစုမိန္႔ခြန္းနဲ႔ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းရဲ႕မိန္းခြန္းကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္လိုက္ရင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေအာင္ဆန္းက ေဒသကြဲျပားမႈအလိုက္ ေျပာတဲ့အေၾကာင္း အရာ ကြဲသြားတယ္လို႔ျမင္ပါတယ္။ ဥပမာ-မၲေလးမွာ ေျပာတဲ့ အခါ၊ ရဟန္းေတြနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအေၾကာင္းကို ေျပာသြားတယ္။ မႏၲေလးက သံဃာေတာ္ေတြအမ်ားအျပားရွိတဲ့ၿမိဳ႕ျဖစ္ေနတာကိုး။ ကခ်င္ျပည္နယ္ ျမစ္ႀကီးနားက်ေတာ့ မႏၲေလးနဲ႔မတူ ေတာ့ဘူး။ အဲဒီမွာ ဖက္ဒရယ္စနစ္အေၾကာင္း၊ ကိုယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္အေၾကာင္းေတြကို ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ေျပာတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္ သူ႔ရဲ႕မိန္႔ခြန္းေတြက ေဒၚစုနဲ႔အေတာ့္ကို ကြဲျပားတယ္လို႔ ထင္တယ္။

LINTNER: ဟုတ္တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက လူ ေတြမွာ မတူကြဲျပားမႈေတြရွိတယ္ ဆုိတဲ့အခ်က္ကို အမွန္တကယ္ လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ သူတို႔ကို အတူ တကြလက္တြဲလုပ္ၾကဖုိ႔ တုိက္တြန္းတယ္။ သူေျပာတဲ့အထဲက အထိေရာက္ဆံုး မိန္႔ခြန္းတစ္ခုက လြတ္လပ္ေရးမရခင္က ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ Anglo-Burmese (ျမန္မာျပည္ဖြား အဂၤလိပ္) ေတြကို ေျပာခဲ့တဲ့စကားျဖစ္လိမ့္မယ္။ အဲဒီမိန္႔ခြန္းေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္ဖြား အဂၤလိပ္ေတြက ၁၉၆၂ အထိ ျမန္မာျပည္မွာ ေနထိုင္သြားခဲ့တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကေျပာတယ္။ “ ကဲ . . . လူႀကီးမင္းတို႔ကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲေျပာမယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔မွာ ႏိုင္ငံႏွစ္ႏိုင္ငံရွိေနတယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔မွာ ဗမာျပည္ရွိတယ္။ ၿဗိတိန္ ႏုိင္ငံရွိတယ္။ ဗမာျပည္လြတ္လပ္ေရးရလာရင္ လြတ္လပ္သြားၿပီ။ ခင္ဗ်ားတုိ႔မွာ ေရြးခ်ယ္စရာရွိတယ္။ ၿဗိတိသွ်ျဖစ္ခ်င္လုိ႔လည္း ရတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဗမာျဖစ္ခ်င္တယ္ဆုိရင္လည္း ျဖစ္လို႔ရ တယ္။ ဒီမွာဆက္ေနပါ။ ခင္ဗ်ားတို႔ကိုႀကိဳဆိုပါတယ္။ ခင္ဗ်ားတုိ႔ ကို ဗမာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေပးမွာပါ ” ျမန္မာျပည္ ဖြားအဂၤလိပ္ေတြ ရင္ထဲမွာ ခိုက္သြားတာေပါ့ဗ်ာ။ ျမန္မာျပည္ဖြား အဂၤလိပ္ေတြအမ်ားစုက လြတ္လပ္ေရးၿပီးတဲ့ေနာက္ ဒီႏုိင္ငံထဲ မွာ သူတို႔ရဲ႕ကံၾကမၼာကို မလံုမၿခံဳခံစားေနရတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္ေနတာကိုး။ အဲဒီတုန္းက အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ကျပားေတြဟာ လူနည္းစု ေဒသခံေတြေပါ့။ ၿပီးေတာ့ ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီရဲ႕ အႂကင္းအက်န္ေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာေတာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ႏိုင္ငံသားအျဖစ္လက္ခံၿပီး သူတို႔ကို ညီအစ္ကိုေမာင္ႏွမရင္းခ်ာ သေဘာမ်ဳိး ဆက္ဆံမယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ ကျပားေတြဟာ ဌာနတိုင္းမွာ အေရးပါတဲ့ေနရာ ေတြကို ရႏုိင္ခဲ့ၾကတယ္။ ႏုိင္ငံျခားေရးဌာန၊ စစ္တပ္၊ ေလ ေၾကာင္းဌာနေတြမွာ ေနရာေကာင္းေတြရခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ေရာက္လာေတာ့ အမ်ဳိးသားေရးစိတ္ဓာတ္ လြန္ကဲမႈေတြ ေပၚေပါက္လာတယ္။ ဘယ္သူက ဗမာ၊ ဘယ္သူက ဗမာမဟုတ္ဘူးဆိုတာ အေရးႀကီးလာတယ္။ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအေနနဲ႔ ပင္လုုံမွာဆုုိရင္လဲ အသိအ မွတ္ျပဳမႈေတြလုုပ္ခဲ့တယ္။ ကြဲျပားျခားနားေနတဲ့လူေတြကုုိ တုုိင္း ျပည္အတြင္း တစ္စိတ္တစ္ေဒသအျဖစ္ ရွိေစခ်င္ခဲ့တယ္။ သူက ကြဲျပားမႈေတြထဲမွာ ညီၫြတ္မႈရွိတယ္ဆုုိတဲ့ အေျခခံအေတြးအ ေခၚမ်ဳိးရွိတဲ့ ႏုုိင္ငံေရးသမားျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ကြဲျပား ျခားနားတယ္။ ဒါေပမဲ့ ညီၫြတ္လုုိ႔ရတယ္ဆုုိတာမ်ဳိးေပါ့။

MAWKUN: ဒါေတြကုုိၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ တုုိင္းရင္း သားအေရးဟာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္အတြက္ ခက္ခဲတဲ့ အလုုပ္ျဖစ္ေနတယ္မဟုုတ္လား။ အခုုအေနအထားက သူ႕အေန နဲ ့ အစုုိးရနဲ ့ တုုိင္းရင္းသားေတြၾကားမွာ ေနေနရတဲ့လူ (ၾကားလူ) အေနအထား ျဖစ္မေနဘူးလား။

 LINTNER: အေႏွးနဲ႔အျမန္ဆိုသလို သူဟာ ေနရာတစ္ခုမွာ ရပ္တည္ရေတာ့မယ္။ အဲဒီေနရာဟာ လူႀကိဳက္နည္း မယ့္ေနရာေပါ့။ အတိအက်ေတာ့ မေျပာႏိုင္ဘူး။ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲမယ့္ ေနရာပဲ။
MAWKUN: တုုိင္းရင္းသားေတြ အသစ္ဖြဲ႕ထားတဲ့ တပ္ေပါင္း စုုအဖြဲ႕ United Nationalities Federal Council (UNFC) လုုိ အဖြဲ႔မ်ဳိးကုုိေရာ ဘယ္လုုိျမင္ပါသလဲ။ ပထမမူလ စဖြဲ႕တုုန္းက အစုုိးရစစ္တပ္ကလာရင္ အခ်င္းခ်င္းကူႏုုိင္ေအာင္ တုုိင္းရင္း သားလက္နက္ကုုိင္တပ္ဖြဲ႕ေတြရဲ႕ မဟာမိတ္အျဖစ္ ေကအုုိင္အုုိလုုိ အဖြဲ႕က ရည္မွန္းခဲ့တယ္။ ေနာက္ အစုုိးရနဲ႔စကားေျပာရင္ တစ္ဖြဲ႕ ခ်င္းမေျပာဘဲ တပ္ေပါင္းစုုအေနနဲ႔ ေျပာမယ္ဆုုိၿပီး မူရွိခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီအတုုိင္းမျဖစ္ခဲ့ဘူး။
 LINTNER: ျဖစ္ေနတဲ့ ပဋိပကၡက ဗမာနဲ႔အျခားလူမ်ဳိး စုေတြရဲ႕ၾကားမွာပဲ ျဖစ္တဲ့ျပႆနာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီေလာက္ထိ မ႐ိုးစင္းပါဘူး။ ျပႆနာအမ်ားစု၊ ပဋိပကၡအမ်ားစုမွာ တုိင္း ရင္းသားလူနည္းစု အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာျဖစ္ေနတာလည္း ေတြ႕ရ တယ္။ ကရင္နဲ႔ရွမ္းေတြက တစ္ဖက္ကုိတစ္ဖက္ အယံုအၾကည္ မရွိဘူး။ ရွမ္းျပည္မွာ ပအို႔၀္အံုႂကမႈစတာဟာ ရွမ္းေစာ္ဘြားေတြ ကို တြန္းလွန္အံုႂကြမႈကေန စတင္တာ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီပဋိပကၡ ေတြဟာ တစ္ခု၊ ႏွစ္ခုတည္းတင္မဟုတ္ဘူး။ အလႊာေပါင္းမ်ားစြာ ပါ၀င္ေနတယ္။ ဒါေတြကို ၾကည့္ရင္တကယ့္အိပ္မက္ဆုိးပဲ။ အႀကီးဆံုးျပည္နယ္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္ကိုၾကည့္ ရင္ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က ရွမ္းေတြျဖစ္ၿပီး က်န္တဲ့ ၄၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းက အျခားတုိင္းရင္းသားေတြျဖစ္ေနတယ္။ ကခ်င္၊ ၀၊ တ႐ုတ္၊ ကိုးကန္႔-တ႐ုတ္၊ လားဟူ၊ ပအို႔၀္၊ ပေဒါင္၊ ပေလာင္ စသ ျဖင့္ အျခားလူမ်ဳိးေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္ဟာ လည္း ျမန္မာအစိုးရနည္းတူ ျပႆနာမ်ဳိးစံုနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတာပဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိေတာ့ တစ္ႏုိင္ငံလံုးအတုိင္းအတာအ ေနနဲ႔ ဗမာက ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိၿပီး က်န္တဲ့လူမ်ဳိးစုက ၄၀ ရာခိုင္ ႏႈန္းေလာက္ရွိေနလို႔ပါပဲ။ ဒီျပႆနာေတြကုုိ ေျဖရွင္းဖို႔နည္းလမ္း ကေတာ့ ဒုုတိယပင္လုုံလုုိ ညီလာခံတစ္ခုုေခၚၿပီး ေဆြးေႏြးၾကဖုုိ႔ ပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ တုုိင္းရင္းသားအားလုုံး သေဘာတူတဲ့ အေျခခံဥပ ေဒအသစ္တစ္ခုုကုုိ ေရးရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ ကေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာျဖစ္ေနတဲ့ တုုိင္းရင္းသားျပႆနာေတြရဲ႕ ဇာစ္ျမစ္ကုုိ မေျဖရွင္းႏုုိင္သေရြ႕ ပဋိပကၡေတြ ဆက္ရွိေနပါမယ္။
MAWKUN: မူးယစ္ေဆး၀ါးျပႆနာကေရာ ဘယ္လို လဲ။ ဒါလည္း ဆက္စပ္ေနမယ့္ ျပႆနာတစ္ခုပဲမဟုတ္လား။

 LINTNER: ျမန္မာျပည္ရဲ႕ မူးယစ္ေဆး၀ါးထုတ္လုပ္မႈ ျပႆနာက ျပည္တြင္းစစ္ပြဲေၾကာင့္ျဖစ္လာတဲ့ တိုက္႐ိုက္ရလဒ္ တစ္ခုပါပဲ။ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈက ၿဗိတိသွ်ေတြ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တာပါ။ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈက်ယ္ျပန္႔လာတာဟာ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ စခဲ့တယ္။ ေနာက္ ၆၀ ခုႏွစ္ေတြ၊ ၇၀ ခုႏွစ္ ေတြအထိ အမ်ားအျပားထုတ္လုပ္ခဲ့တယ္။ ဘိန္းထုတ္လုပ္မႈအေၾကာင္းအရင္းက အာဖဂန္နစၥတန္ လိုပါပဲ။ စစ္ပြဲေၾကာင့္လို႔ ေျပာရမယ္။ ဥပမာတစ္ခုျပရရင္ ကိုးကန္႔ ေပါ့။ ကိုးကန္႔ေဒသက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေကာင္းဆံုးလက္ဖက္ ထြက္တယ္။ ကိုးကန္႔လက္ဖက္ဟာ နာမည္ႀကီးတယ္။ လက္ဖက္ ဟာ ကိုးကန္႔ေဒသအတြက္ အဓိက၀င္ေငြရသီးႏွံပါပဲ။ အဲဒီေဒသ မွာ စပါးမစိုက္ပ်ဳိးတဲ့အတြက္ ကိုးကန္႔ေတြအတြက္ စားေရရိကၡာ ၀ယ္ဖို႔ ေငြရမယ့္သီးႏွံ စိုက္ပ်ဳိးဖို႔လိုပါတယ္။ အတိတ္ေခတ္ကာလ ကေတာ့ သူတို႔ လက္ဖက္ေရာင္းဖို႔ လား႐ိႈးကို ဆင္းလာေလ့ရွိပါ တယ္။ ဒါေၾကာင့္ လား႐ိႈးေျမာက္ဘက္က အဓိကစစ္ေဆးေရး ဂိတ္ကို AT ဂိတ္လို႔ေခၚၾကတယ္။ AT ဟာ ဘာကိုေျပာသလဲ အခုလူေတြ သိပ္မသိၾကေတာ့ဘူး။ AT က Animal Transport ကို အတိုေကာက္ေခၚတာပါ။ ႐ုတ္တရက္ အဲဒီေနရာဟာ စစ္ပြဲ ဇုန္တစ္ခု ျဖစ္လာတယ္။ ဒီေနရာကို ေငြေၾကးနဲ႔ျဖတ္သန္းရတာ မလံုၿခံဳေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဒီေဒသကလူေတြက ဘိန္းကို ေျပာင္းစိုက္ၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လား႐ိႈးကိုဆင္း လာၿပီး ေရာင္းစရာမလိုေတာ့တဲ့အတြက္ ေၾကာင့္ပါပဲ။ ဘိန္းကုန္သည္က ရြာကိုလာၿပီး၀ယ္တယ္ေလ။ အာဖဂန္ မွာလည္း အလားတူျပႆနာမ်ဳိးပါပဲ။ စစ္ပြဲေၾကာင့္ ပံုမွန္သီးႏွံ ေတြစိုက္ပ်ဳိးေရာင္းခ်ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့တဲ့အခါ ဘိန္းကိုေျပာင္း စိုက္ၾကတာပါပဲ။ အဲဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ဘိန္းကိုစိုက္ပ်ဳိးတာ အျခားသီးႏွံေတြထက္ လြယ္ကူတယ္။ ဘိန္း၀ယ္မယ့္လူက ကိုယ့္ ဆီကို အေရာက္လာတယ္။ သြားေရာင္းေနစရာ မလိုဘူး။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးကို ပေလာင္ေဒသမွာလည္း ျမင္ေတြ႕ ေနရတယ္။ နမ့္ဆန္ေဒသေတြမွာ အဲဒီလို ရင္ဆိုင္ေနရတယ္။ ကူမင္တန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္စကားေျပာတဲ့ စကားတစ္ခြန္းရွိတယ္။ သူကေျပာတယ္။ ကြန္ျမဴနစ္စနစ္ရဲ႕ မေကာင္းဆိုး၀ါးကိုတိုက္ဖို႔ အတြက္ ငါတို႔မွာ စစ္တပ္လိုတယ္။ စစ္တပ္ဆိုတာ လက္နက္လို တယ္။ လက္နက္၀ယ္ဖို႔အတြက္ ေငြလိုတယ္။ ဒီေတာင္တန္းမွာ ေငြရမယ့္နည္းလမ္းက ဘိန္းစိုက္တာပဲတဲ့။
 MAWKUN:
 ျမန္မာျပည္ရဲ႕ တုုိင္းရင္းသား ျပႆနာေတြ ပေပ်ာက္သြားဖုုိ ့အေျဖကေရာ။
 LINTNER: အေျဖကေတာ့ ပင္လုုံလုုိမ်ဳိး တုုိင္းရင္းသား အားလုုံးပါ၀င္ႏုုိင္တဲ့ ညီလာခံတစ္ခုုနဲ႔ တုုိင္းရင္းသားအခြင့္ အေရးေတြကုုိ အာမခံႏုုိင္တဲ့ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ဖုုိ႔ပါပဲ။
(သူရိန္၀င္းဘာသာျပန္သည္။)
 ၿပီး//

Read more »

Secretary-General Ban Ki-moon and PSY, Korean singer

PSY - GANGNAM STYLE American gangnam style Mitt Romney Style (Gangnam Style Parody) Obama Style (Psy Gangnam Style Parody) Feat. Smooth-E and Alphacat 강남스타일

Read more »

(52) ning hpring, KIO Masat N'htoi hta e Ginjaw Komiti Tingnyang Up Salang Lanyaw Zawng Hra kaw nna numhtet shatsam ai mungga.

READ MORE http://kachinnet.net/news/484-52-ning-hpring-kio-masat-n-htoi-hta-e-ginjaw-komiti-tingnyang-up-salang-lanyaw-zawng-hra-kaw-nna-numhtet-shatsam-ai-mungga.html

Read more »

KIO/ masat ning htoi Video Kachin song

-----------------

Read more »

Maroi nni ai

Myitrum manang ni, Yawn shawai dani Sau Ka-mai n nga mat ai bat mi tup rai sai.Maroi Nni dik let, Shi hpe ga shagawp bai gawp dat sai. Nachying myit n pyaw ai yaw. M ni a shamu shamawt ai lam gaw hkrit tsang hpa rai nga ai. Mana de jan du wa ten JIC ni nawku ku nga yang( vespers service ten) Dawhpumyang maga de na M ni gap dat ai myawksi kaba langai, Sha-it yang Jawngma hpyendap post makau de hkrat wa ai lam na lu ai. Dai maga de Laiza wanjak kaba nga ai re majaw, dai hpe shading ai lam dan leng nga ai. Akyu hpyi shaja ga lu oi; tsang hpa kaba re.
JIC+++++++
Maroi Nni
----------------------------

Marit shingran la ai goi!
Maroi nni dik ai oi!

Yinam bat ni woi mat wa,
Nshung Sama du di nga;

October shata 19,
Nang hpe mara shagun m’yu;

Laban hpang manga ya,
Nhtoi wa mi gaja ja;

Kalang lata galai shai,
Katsan ga de shadu ai;

Sidu e ……… Kadai shangun ai rai ta?
Tsadan hkawhkam n re hka?

Shi wa mara she kata,
Manu dan dik ai masha;

Shi hpe adawt sat malai,
Ka-niya 10 sat yang mai;

Masha shut nit dai i ya…..
Sau Ka- mai a gam maka;

Shanglawt Tsing grai myit kaji,
Maroi nni gin n di;

Padang Hkrun lam jawm hkawm sa,
Annau ni lahkrip ra ra;

Tai hpe rau rau jawm adawt,
Myusha lam-yan jawm shamawt;

Yehowa Awmdawm jaw na,
Annau ni jawm myit mada;

Shakut shaja nga ding-yang,
N myit mada ai manghkang;

Annau ni hpe jahka kau,
Tai ni kabu she n rau;

Masin nsi dik nngai…….
Maroi nni dik mat sai……

Shanglawt Tsing
(26.10.2012,5:00AM)

Read more »

Malaysia na ram ma hpawng

Read more »

Thursday, October 25, 2012

Rev.Dr.Maran Ja Gun 21Oct,2012, At Kachin Church Bangkok


Read more »

Lahpawt Lama

Myitrum manang ni, “ Lahpawt Lama ” ngu ai Ga shagawp gawp dat ai yaw. Daini gaw, Laiza Ginjaw shara, “ Rawt Ninghkawng” gawknu kaw, KIO Party byin wa ai nhtoi 52 ning hpring masat dingsat Mungshawa hkaw tsun hpawng galaw na hkyen lajang da nga ga ai. 11:00 AM hta hpang na re. Laiza mare na Mungshawa masha ni hte Hpyen-yen ni, Magam gun ni, Jawngma ni marai 2000 daram du sa madat hkam la na re lam shana dat ai. Yahte gaw LZ grup-yin majan zim nga ai. Kyu hpyi n malap ga lu yaw. Hpa mi she bai byin wa na kun? N dang chye tsun ai.
-----------------------------
Lahpawt Lama
---------------------------

Myutsaw Brang Hpauwung Tang,

Tsalam sh’dang hpring byin ai nang;

Media a majan pa,

Shawnglam de sha shanang sa;

Shiga kahtet sagawn la,

Internet hte shabra da;

Larau ladau laika ngau,

Shani shana ka n rau;

Ningka mying ni grai makoi,

Sau Ka-mai sha yawng chye loi;

Tai ni hpe grai lu adawt,

Kachin hkra jang nang grai pawt;

Ingalikga Jinghpaw Myen,

Laika ka yang ding-yang hkren;

Sumrai sumroi ga shagawp,

Labau lara mahkra nyawp;

Mahkawn mangwi htuk shamwi,

Senhkum mahkawn ai yu ngwi;

Bawnu nyan mung gaja hpring,

Mungmasa lam gaja ing;

Computer mung grai pakker,

Hpaji prat dep Jinghpaw la;

Makam masham lam mung greng,

Wunpawng ga mung grai she zeng;

Myusha lam- yan myit maju,

Galoi raitim n masu;

Wunpawng myutsaw myit kaba,

Nachying wa lahpawt lama……….

Shanglawt Tsing

(25.10.2012,5:30AM)

Read more »

Wednesday, October 24, 2012

ျမန္မာ စစ္အစုိးရ၏ မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္အစီအစဥ္တြင္ ေဒၚစု က႑


by Duwa Kachin on Tuesday, October 23, 2012 at 10:47pm ·
စစ္အစုိးရ၏ လွ်ဳိ႕၀ွက္အစီအစဥ္တြင္ ေဒၚစု ပါ၀င္ပတ္သက္မႈ က႑ အေၾကာင္းကုိ စာေရးသူအေနနဲ႔ ေနာက္ေၾကာင္း အျဖစ္အပ်က္မ်ား ႏွင့္ လက္ရွိျဖစ္ေပၚမႈ ႏုိင္ငံေရး အခင္းအက်င္းမ်ားအေပၚ သုံးသပ္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေတာ္လွန္ေရး အဖဲြ႕မ်ားတြင္ ႏုိင္ငံေရး ႏွင့္ စစ္ေရး အခုိင္မာ ဆုံးႏွင့္ ဘာသာေရး အရ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ အမ်ားဆုံးမွာ ကရင္ ႏွင့္ ကခ်င္ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လြန္ခဲ့ေသာ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းမွ စ၍ KNU ႏွင့္ KIO ကုိသီးသန္႔စီ ခဲြထုတ္ၿပီး ထုိးစစ္ဆင္ရန္ စစ္အစုိးရရဲ႕ အဓိက ပစ္မွတ္ ျဖစ္လာသည္။

၁၉၉၀ ေက်ာ္ တုန္းက KNU ႏွင့္ KIO ႏွစ္ဖဲြ႕စလုံး အပစ္ရပ္အတြက္ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။ KNU ဆုိရင္ ရန္ကုန္ထိေတာင္ သြားေရာက္ေဆြးေႏြးခဲ့ေသးသည္။ သုိ႔ေသာ္ အပစ္ရပ္ လက္မွတ္ထုိးတဲ့ အဆင့္ အေရာက္မခံခဲ့ပါ။ ေနာက္ေတာ့ KNU ကုိအႀကီးက်ယ္ဆုံး ထုိးစစ္ဆင္ခဲ့သည္။ ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးအေနနဲ႔ ထုိင္းနယ္စပ္ တေလွ်ာက္ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ စခန္းေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ၄င္း ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ားျပင္လွ်င္ ေကအုိင္ယူ အတြက္ အေထာက္အပ့ံ ျဖစ္ေနခဲ့သည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွ စ၍ KIO ဖက္ ပစ္မွတ္ေျပာင္းသြားသည္။ အမွန္ဆုိရင္ KIO ဟာ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကုိ အျပည့္အ၀ မေထာက္ခံခဲ့ေပမယ့္၊ ေနာက္ေနာင္အခါ ပါတီ ႏုိင္ငံေရးအရ ျပဳျပင္ႏုိင္ဖုိ႔ ေမ်ာ္လင့္ခဲ့သည့္နည္းတူ၊ ပါတီဖဲြ႕ရန္ စတင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ ႏုိင္ငံေရးအရ စိတ္ခ်ႏုိင္တဲ့ အေနအထားအဆင့္ မေရာက္ေသးပဲ လက္နက္ျဖဳတ္သိမ္းဖုိ႔ေလာက္ထိ အတင့္မရဲခဲ့ပါ။ ထုိ႔အတူ ေကအုိင္ေအ အပါအ၀င္ ကခ်င္ ေခါင္းေဆာင္ အစစ္အမွန္မ်ား ပါ၀င္ ဖဲြ႕စည္းခဲ့ေသာ KSPP ပါတီလဲ မွတ္ပုံတင္ က်မလာပါ။ (အခုမွ ပါတီႏုိင္ငံေရး ကုိ လက္ခံဖုိ႔ ေကအုိင္ေအ ကုိ ၀ုိင္းေျပာေနၾကပါတယ္၊ ေကအုိင္ေအ အေနနဲ႔ အစကတည္းက လက္ခံၿပီးသား ဆုိတာ ႏုိင္ငံေရးေလ့လာသူမ်ား သိပါတယ္။)

ထုိ႔ေၾကာင့္ ၂၀၀၈-၂၀၁၁ ၾကား ေကအုိင္အုိကုိ BGF လက္ခံရန္ ေနာက္ဆုံးရက္သတ္မွတ္ခ်က္ ရာဇသံ အႀကိမ္ႀကိမ္ေပးခဲ့သည္။ ေကအုိင္အုိ အေနနဲ႔ နယ္ျခားေစာင့္တပ္ လက္ခံမွာမဟုတ္မွန္းလဲ ႀကိဳတင္တြက္ထားၿပီး ျဖစ္၍ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မွ စစ္ေရး ျပင္ဆင္လာသည္။ ကရင္၊ ၀ ႏွင့္ ကခ်င္ေတာ္လွန္ေရးၾကား ဆက္သြယ္ထားေသာ လမ္းျဖစ္သည့္ ကုိးကန္႔ နယ္ကုိ အေၾကာင္းရွာၿပီး သိမ္းလုိက္သည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ဧၿပီလအတြင္း လက္နက္ႀကီးအမ်ားအျပား မႏၱေလး-ဗန္းေမာ္လမ္းမွ တဆင့္ လုိင္ဇာအနီးမွ ျဖတ္ၿပီး ပုိ႔လုိက္သည္။ ခ်ိန္းေခ်ာက္တဲ့ သေဘာလဲ ျဖစ္သည္။ ထုိခ်ိန္က ဗန္းေမာ္တြင္ ကခ်င္ ႏွစ္ျခင္းခရစ္ယာန္ ဓမၼ ညီလာခံ က်င္းပ ေနခ်ိန္ လူထု ေသာင္းခ်ီ စုေ၀းရာ အနီးမွ ျဖတ္ၿပီး လက္နက္ႀကီးမ်ား ပုိ႔ေဆာင္ျပသလုိက္ျခင္းျဖစ္သည္။ ထုိစဥ္ကတည္းက ေကအုိင္ေအလဲ ခံစစ္အတြက္ ျပင္ဆင္ေနခဲ့သည္။သတင္းမ်ားမွာလဲ လုိင္ဇာကုိ ထုိးစစ္ဆင္ရန္ အသင့္ ျပင္ဆင္ထားၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း ေျမာက္ပုိင္းတုိင္း စစ္ဌာနခ်ဳပ္ႏွင့္ နီးစပ္ေသာ မိသားစုမ်ားထံမွ ခုိင္လုံတဲ့ သတင္းမ်ားအရသိရသည္။ တခ်ိန္ထဲမွာ အရပ္သားစီး ရထားမွ စစ္ကူအမ်ားအျပားကုိ ပုိ႔ေဆာင္လာသည္။

ထင္ထားသည့္အတုိင္းပင္ ၂၀၁၁ ဇြန္လမွာ စၿပီး တုိက္ခုိက္သည္။ တခ်ဳိ႕က တရုတ္လုပ္ေရအားလွ်ပ္စစ္ စီမံကိန္းေၾကာင့္လုိ႔ေျပာၾကပါတယ္။ ဒီစီမံကိန္းေၾကာင့္ ျဖစ္ခဲ့မယ္ ဆုိရင္ လြန္ခဲ့တဲ့ သုံးေလးႏွစ္ စီမံကိန္း စလာကတည္းက ျဖစ္ရမွာပါ။ စစ္ပဲြမ်ားစတင္္ရာမွာ မေတာ္တဆ ထိေတြ႕ရင္ဆုိင္တုိက္ပဲြမ်ဳိးမဟုတ္ေပ။ လက္နက္ႀကီးအမ်ားအျပား ႏွင့္ အေနာက္ကေန ပစ္ကူေပးသလုိ၊ ဗ်ဴဟာမွဴးကုိယ္တုိင္ စီမံခန္႔ခဲြၿပီး စစ္ေၾကာင္းႏွင့္တုိက္ခဲ့ေသာ တုိက္ပဲြမွ စလာျခင္းျဖစ္သည္။

၂၀၁၁ ခုႏွစ္ ဇြန္လုိင္လ မွာေတာ့ ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏွင့္ထပ္ေတြ႕သည္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္မွ ကုိးႀကိမ္ေျမာက္ ေတြ႕ျခင္းျဖစ္သည္။ ေဒၚစု မ်က္ႏွာ မခ်ဳိမသာ ျဖစ္ေနခဲ့တာ သတိထားမိသည္။ သုိ႔ေသာ္ အမ်ားျပည္သူအတြက္ အက်ဳိးရွိမဲ့ အေရးကိစၥအတြက္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္သြားရန္ ျဖစ္တယ္ လုိ႔ ေၾကျငာခ်က္ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး၊ ဘယ္လုိ အက်ဳိးဆုိတာ သိသိက်က် မထုတ္ျပန္ခဲ့ေပ။ အခုထိလဲ မရွင္းျပေသးေပ။

၂၀၁၁ ၾသဂုတ္လ တြင္ ထပ္မံ ဦးေအာင္ၾကည္၊ သမၼတ သိန္းစိန္တုိ႔ႏွင့္ ေတြ႕ရာမွာ ေတာ့ ေဒၚစု ႏွင့္ NLD ေရြးေကာက္ပဲြ၀င္ရန္ ပုိေသခ်ာသြားသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေရြးေကာက္ပဲြဥပေဒေၾကာင့္ ဘယ္လုိမွ ေဒၚစု ႏွင့္အဖဲြ႕ ေရြးေကာက္ပဲြ၀င္ရန္ မျဖစ္ႏုိင္ေသးေပး။
ေနာက္ေတာ့ မျဖစ္ျဖစ္တဲ့ နည္းနဲ႔ ေရြးေကာက္ပဲြ၀င္ရန္ စီစဥ္ေပးသည္။ ႏုိင္ငံတကာ ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး အကဲခတ္မ်ား ႏွစ္ေထာင္းအားရ ျဖစ္သြားသည္။ စိတ္၀င္စားစရာက ေဒၚစု မဲဆႏၵနယ္ ေရြးရျခင္းကစလာသည္။ ကရင္ ရပ္ကြက္ကုိ ေရြးခဲ့သည္။ တဖက္မွာ KNU ႏွင့္ အပစ္ရပ္ဖုိ႔ ကမ္းလမ္းမႈ စလာသည္။ ကခ်င္ကုိ စတုိက္ေနပါၿပီ။ BGF လက္မခံတာ ေကအုိင္ေအတစ္ဖဲြ႕ထဲ မဟုတ္ခဲ့ပါ။ မြန္အဖဲြ႕၊ ၀ အဖဲြ႕၊ ရွမ္းအဖဲြ႕ အားလုံးျဖစ္သည္။

ေဒၚစု ေရြးေကာက္ခံၿပီးေနာက္ ပထမဆုံး ႏုိင္ငံရပ္ျခားခရီးမွာ ကရင္ ဒုကၡသည္ စခန္းကုိ သြားခဲ့သည္။ ေကအင္ယူ ႏွင့္ အပစ္ရပ္ေရးကိစၥ ပုိေသခ်ာသြားသည္။ တဖက္မွာ ကခ်င္ကုိ ထုိးစစ္ဆင္တဲ့ ကိစၥ ေဒၚစု အေနနဲ႔ စိုးစင္းမွ် ထုတ္ေဖၚေျပာျခင္းမ်ဳိးမရွိလုိ႔ ႏုိင္ငံတကာမွာေတာင္ ေ၀ဖန္သံမ်ား ဆူညံေနခဲ့သည္။ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖါက္မႈဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံတကာက ထုတ္ျပန္တဲ့ အစီရင္ခံစာမ်ား မဖတ္တာေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ေပ။

သုိ႔ေသာ္ ဒီအခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အဓိက အင္အားႀကီး တုိင္းရင္းသား အတုိက္အခံ အဖဲြ႕ ႏွစ္ခုကုိ ၿဖိဳရာမွာ အေရးႀကီးေသာ မဟာဗ်ဴဟာ အတြက္ ဦးေအာင္ၾကည္ ႏွင့္ သမၼတ ကုိေတြ႕ကတည္းက "အမ်ားျပည္သူ အတြက္ အက်ဳိး" ဆုိတဲ့ အခ်က္ျဖစ္ပါလိမ့္မည္။ အမ်ားျပည္သူ ဆုိတဲ့ အခ်က္ကုိ ေကာင္းေကာင္းဆက္စဥ္းစားလုိက္လွ်င္ ဗမာ လူမ်ဳိးမ်ားအတြက္ ဆုိရင္ ပုိမွန္သြားသည္။ ျမန္မာ အစုိးရ ရဲ႕ ထုိးစစ္ဟာ ေတာ္လွန္ေရး အဖဲြ႕ကုိ တုိက္ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ေပ၊ ကရင္၊ ကခ်င္ ရြာမ်ားကုိ အေျခခ်ေနထုိင္မႈ အားလုံး ဖ်က္ေပးေသာ တုိက္စစ္ျဖစ္သည္။ လူမ်ဳိးေရး ထုိးစစ္ဆင္မႈ ဗ်ဴဟာ ျဖစ္သည္။ လူမ်ဳိးတမ်ဳိးကုိ လုံးပါးပါးသြားေအာင္ တုိက္ေသာ ထုိးစစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။ ေဒၚစု အေနနဲ႔ သူ႕စိတ္မေနာ အရ လက္မခံခ်င္ေသာ္လည္း၊ သူလဲ သူ႕လူမ်ဳိးနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ ဆုံးျဖတ္ဖုိ႔ ၀န္ေလးမည္ မဟုတ္ေပ။ ဒီအတြက္လဲ ျမန္မာ အစုိးရ အတြက္ ကံေကာင္းျခင္းဆု အမ်ားအျပား ရလုိက္သည္။ ႏုိင္ငံတကာက ျမန္မာ ႏုိင္ငံရဲ႕ အေျပာင္းအလဲ အတြက္ အသိအမွတ္ျပဳလာသည္။

ဗမာ့ႏုိင္ငံေရး ေလာကကုိ တုိင္းရင္းသား ေဒသေတြမွာ စၿပီး ခ်ဲ႕ထြင္လာတဲ့ အခ်ိန္မွ စၿပီး တုိင္းရင္းသားမ်ားကုိ အၾကပ္ရုိက္ေစမဲ့ နည္းဗ်ဴဟာမ်ား သုံးေနခဲ့သည္။ တဖက္တြင္လဲ ဗမာ ႏုိင္ငံေရးေလာက ကုိပုိမုိခ်ဲ႕ကားေစသည္။ ဒီလုိဗ်ဴဟာ သေဘာအရ NLD ႏွင့္ ေဒၚစုသည္လဲ တဖက္တလမ္းမွ ပါ၀င္ ပတ္သက္ဖုိ႔ ျဖစ္လာသည္။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွာ ကရင္၊ ခ်င္း ႏွင့္ ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ားအတြက္ အဓိက ပညာေရးေသြးေၾကာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ သာသနာျပဳေက်ာင္းမ်ားကုိ ျဖဳတ္သိမ္းၿပီး၊ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းပညာေရးကိုေတာ့ ဆက္လက္ရပ္တည္ခြင့္ ေပးခဲ့တယ္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးလဲ အဂၤလိပ္လုိ ဘာသာျပန္ရင္ mission school ပါပဲ။ အခု အစုိးရ သစ္မွာ ပုဂၢလိက ေက်ာင္းမ်ားဆုိင္ရာ ဥပေဒ ျပဠာန္းေတာ့ mission ေက်ာင္းမ်ား မျဖစ္ရ၊ လုိ႔ ထည့္ခဲ့ေသာ္လဲ၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ပညာေရးေက်ာင္းကုိေတာ့ အားေပးတယ္။ ဒါဟာ ခရစ္ယာန္အေျခခံ တုိင္းရင္းသားမ်ားကုိ အထူးပစ္မွတ္ထား ေနေၾကာင္းေပၚလြင္ေစမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

၀ တပ္ဖဲြ႕ဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္ အလုိလုိက္ထားျခင္းခံရပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ ခရစ္ယာန္ မဟုတ္ျခင္းက တေၾကာင္း၊ ရွမ္း ျပည္နယ္ ခဲြထြက္ေရးအတြက္ အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္ေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္ျခင္းလဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ကခ်င္လူမ်ဳိးမ်ား ခံရမည့္အေလ့လုိ႔ ဆုိရင္ မမွားေပ။ မခံႏုိင္တဲ့ အဆုံး အရႈံးေပးရင္ တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ မူလ ရပုိင္ခြင့္မ်ား ဒီမုိကေရစီ နည္းလမ္းအရ ျဖစ္လာႏုိင္စရာရွိသလား ဆုိေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ေပ။ NLD ရဲ႕ လြမ္းမုိးမႈသည္၊ ျပည္နယ္တုိင္းတြင္ ရွိလာသည္။ လက္နက္ခ်လဲရႈံးမွာသာ ျဖစ္သည္။ ကုိယ္ပုိင္ျပဠာန္းခြင့္အတြက္ အာမခံ ခ်က္ မရေသးသ၍ တုိင္းရင္းသား ျပည္နယ္မ်ား ႏွင့္ တုိင္းရင္းသား လူနည္းစုမ်ား ဆက္လက္ရွင္သန္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ အာမခံခ်က္ မရွိပါ။

ဒီလုိ အခြင့္အေရးမ်ဳိးကုိ ျမန္မာအစုိးရ အေနႏွင့္ အသာတၾကည္ ဖြင့္ေပးဖုိ႔ေတာ့ လတ္တေလာ အေျခအေနအရ ျဖစ္လာႏုိင္စရာ အင္မတန္နဲပါသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ကတိျပဳခဲ့ေသာ စကားမ်ားအတြက္ တာ၀န္ယူရဲတဲ့ ဗမာ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ရွိလာရင္ေတာ့ ျဖစ္လာႏုိင္ဖြယ္ရွိသည္။ အခုထိေတာ့ မျမင္ႏုိင္ေသးေပ။ ဒီေတာ့ ဘယ္လုိလုပ္သင့္ပါသလဲ၊ ကုိယ္တုိင္တုိက္ယူျခင္းမွ တပါး၊ အျခားမရွိၿပီ။

တဖက္တြင္လဲ စစ္ေရးအရ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္မ်ားကုိ အျမစ္ျပက္ ေခ်မႈန္းဖုိ႔ စိတ္အား ထက္သန္ေနတဲ့ လူမ်ားလဲ စစ္တပ္ထဲတြင္ သာမက ဗမာ အမ်ဳိးသားေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား အမ်ားအျပားရွိေနေလသည္။ သုိ႔ေသာ္ ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ ေက်ာ္ၾကာ တုိက္လာခဲ့တယ္၊ အျမစ္ျပက္ ေခ်မႈန္းခရီးဟာ စိိတ္ထင္သေလာက္ မလြယ္မွန္း တခ်ဳိ႕က ရိပ္စားမိလာသည္။ စစ္ပဲြမ်ား ဆက္လက္ရွင္သန္ေနရင္ စစ္အာဏာရွင္မ်ား ျပန္ ေနရာ ရလာႏုိင္ေၾကာင္းကုိလဲ တခ်ဳိ႕ ဗမာ ႏုိင္ငံေရး သမားမ်ား သိေနသည္။ ဒီအခ်က္ေပၚမွာ မူတည္ၿပီး၊ တုိင္းရင္းသားမ်ား အခြင့္အေရး ႏွင့္ အေပးအယူ ကိစၥကုိ တခ်ဳိ႕က တြက္ဆထားသည္။ သုိ႔ေသာ္ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ဖုိ႔ အခ်ိန္ယူရမည္မွာ မလြဲေပ။ ယုံၾကည္မႈ တည္ေဆာက္ႏုိင္ဖုိ႔ အခုခ်ိန္မွ မစ ႏုိင္ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ေနာင္ အႏွစ္ ၅၀ အထက္ ျပည္တြင္းစစ္ အခ်ိန္ၾကာသြားႏုိင္သည္။ ဒီၾကားထဲ တရုတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ စစ္ျဖစ္လာလွ်င္ မေမ်ာ္လင့္တဲ့ အျဖစ္မ်ဳိးလဲ ျဖစ္လာႏုိင္သည္။

အခုထိေတာ့ ျမန္မာ အစုိးရ ဗ်ဴဟာကေတာ့ ေျဖာင့္ေျဖာင့္သြားေနတုန္းပဲ ဆုိတာ ရွင္းေနပါတယ္။ ဒါဟာ စီးပြါးေရး ေအာင္ျမင္လာလွ်င္ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုိင္ ကိစၥ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားမယ္ ဆုိတဲ့ ဗ်ဴဟာ ျဖစ္ပါတယ္။

Read more »

Goodbye


            Myitrum manang ni, “ Goodbye” ngu ai Sau Ka-mai hpe shagawp ai ga shagawp shagun dat ai yaw. Sau Ka-mai hpe marit let yawn hkyen ai kumla hku nna, Shanglawt Tsing palawng chyang hpe n raw hkra hpun nga ai. Nachying yawn ai hte shani shagu sharung shayawt nga ai; lahpawt ai mung n dang tsun hkra re. Majan shiga pyi n lu sagawn mat sai. Raitim, LZ grup-yin e M shiga kahtet ai nga nna, shawnglam share Ninghkring ni shana shagu ga nhkun kata kaw rawng, shani sha shinggan pru rai, aten tup maja nga ma ai lam na lu ai. Shawnglam Hpa-awn langai tsun ai; ga nhkun kata rawng ai nau na wa ai majaw, hkum ni grai makret machyi wa ai. Raitim amyu hte mungdan a matu re majaw hkam sharang ai. Hkam jan lu na kyu hpyi nga mit nga tsun ai hpe na la lu ai. Kyu hpyi gaw ashaja nga ga yaw.
            JIC
++++++++++++++++++
Goodbye
-------------------------------
Goodbye shakram ai,

Sau Ka-mai hpe hkrai;

Marit shingran mu,

Malap ten n lu.

Nachying manu dan,

Wunpawng shadang nan;

Hpaji Manu wa,

Myu a shadang la.

Ngam nga anhte ni,

Nang zawn n byin shi;

Marai 10 atsam,

Nang chyu sha shanyam.

Daini kaw na gaw,

N mu na sai yaw;

Na a malai wa,

Kanang tam la na?

Na a ta hkang hkrai,

Bungli yawng hkra hprai;

Nang zawn tang du du,

Kadai madu lu?

Bai sa pra rit goi!

Nja dik ai oi!

Goodbye n kam ngu,

Nra myiprwi pru.

Ja lungseng hta grau,

Sak hkrung ten n rau;

Masha she si ai,

Mying n si ndai oi………

Shanglawt Tsing

(24.10.2012AM)

Read more »

ျမန္မာ့အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ဘာတီးလင့္တ္နာ (Bertil Lintner) ႏွင့္ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းျခင္း (အပိုင္း-၁)


ေ၀မုိးေတြ႕ေမးသည္။


by Yangon Press International on Monday, October 22, 2012 at 2:37am ·

အစိုးရအတြက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြ လက္နက္ခ်ၿပီး အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ လက္ေအာက္ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ပဲ။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြအတြက္ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕  ျပည္နယ္ရရွိ ဖို႔...


ဘာတီးလင့္တ္နာ

(ေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္းအမွတ္(၂)တြင္ပါရွိေသာ အင္တာဗ်ဴးကို ျပန္လည္ေဖာ္ျပျခင္းျဖစ္ပါသည္။)

ယခုလေမာ္ကြန္းမဂၢဇင္းတြင္ တိုင္းရင္းသားေရးရာ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဖာ္ေဆာင္မႈလုပ္ငန္းစဥ္၊ ဘိန္းစိုက္ပ်ိဳးမႈပေပ်ာက္ေရး စသည္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ျမန္မာ့ အေရးကၽြမ္းက်င္သူ ဘာတီးလင့္တ္နာ (Bertil Lintner) ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းထားပါသည္။

          လင့္တ္နာသည္ ျမန္မာ့အေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာ ေရးသားခဲ့သူျဖစ္ၿပီး အာရွေဒသ၏ ၾသဇာတိကၠမႀကီး မားခဲ့ေသာ Far Eastern Economic Review ၏ ပင္တိုင္ ေဆာင္းပါးရွင္လည္းျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္မွ ၈၇ အထိ သူ၏ ရွမ္းတုိင္းရင္းသူဇနီးသည္ႏွင့္အတူ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ အိႏိၵယ ဘက္မွ၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္နယ္ေျမတြင္ေနထိုင္ကာ တိုင္းရင္းသားအေရး ေလ့လာျပဳစုေနသူ ျဖစ္သည္။

          ဆြီဒင္လူမ်ိဳး သတင္းစာဆရာတစ္ေယာက္ ျဖစ္သည့္ လင့္တ္နာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး စာအုပ္ရွစ္အုပ္ ထက္မနည္း ေရးသားခဲ့ၿပီး ၎င္း၏ ေနာက္ဆံုးထုတ္စာအုပ္မ်ား မွာ Aung San Suu Kyi and Burma's Struggle for Democracy ျဖစ္ပါသည္။ မၾကာေသးမီက ၎အား ျမန္မာအစိုးရက အမည္မည္းစာရင္းမွ ပယ္ဖ်က္ေပးခဲ့ေသာ္လည္း ယခုအခ်ိန္ထိ ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာမရရွိေသးဟုဆိုပါသည္။ (ယခုအင္တာဗ်ဴးကို ပံုႏွိပ္ေနခ်ိန္တြင္ ဘာတီးလင့္တ္နာဗီဇာရရွိခဲ့သျဖင့္ ေအာက္တုိဘာ ၁၅ ရက္က ျမန္မာႏုိင္ငံသို႔လာေရာက္ခဲ့သည္။)

          ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းသူ ေ၀မိုးသည္ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ခ်င္းမိုင္ အေျခစိုက္ ဧရာ၀တီသတင္းဌာနတြင္ သတင္းေထာက္အျဖစ္ လုပ္ကိုင္ခဲ့သူျဖစ္ၿပီး ယခုအခါ အလြတ္တန္း သတင္းစာဆရာ အျဖစ္ ရပ္တည္ေနသူျဖစ္ကာ လင့္တ္နာအား ေမလ ဒုတိယပတ္အတြင္းက ခ်င္းမုိင္ၿမိဳ႕ တြင္ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့ပါသည္။

MAWKUN:     ျမန္မာျပည္က တုုိင္းရင္းသားျပႆနာေတြဟာ အင္မတန္႐ႈပ္ေထြးၿပီး ကုုိင္တြယ္ရခက္ခဲပါတယ္။ အျမင္ေတြ လည္း  ေတာ္ေတာ္ေလး ကြဲျပားပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘာေျပာခ်င္ပါသလဲ။

LINTNER: ဟုတ္ပါတယ္။ မတူကဲြျပားတဲ့အျမင္ေတြ ရိွေနပါ တယ္။ သေဘာတူညီ လက္ခံမႈလည္း မရိွၾကပါဘူး။ အဲဒီအထဲက တစ္ခုက ဘာလဲဆိုရင္ လူနည္းစုတိုင္းရင္းသား အုပ္စုေတြက ၁၉၆၂ ခုနွစ္မတိုင္မီကာလရဲ႕ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု စနစ္ဆီကို ျပန္သြားခ်င္ၾကတာပဲျဖစ္ပါတယ္။

          အဲဒီစနစ္မွာ တိုင္းနယ္ျပည္နယ္ေတြ ကိုုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ေတြရိွၾကတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံဟာ  လြတ္လပ္ေရးရၿပီးတဲ့ေနာက္ ဖက္ဒရယ္မူကို က်င့္သံုးခဲ့တယ္။ ၁၉၆၂ ခုနွစ္အထိေပါ့။ အဲဒီ ေနာက္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့စနစ္ျဖစ္လာတယ္။ ဖက္ဒရယ္ ေပ်ာက္သြားတယ္။

          ဒီႏွစ္ပုုိင္းေတြထဲမွာ စစ္တပ္ဟာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈစနစ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ (အမ်ဳိးသား) ညီလာခံတစ္ခုလုပ္ခဲ့တယ္။ ဖက္ဒရယ္ကုုိ လက္မခံဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ၂၀၀၈ ဖဲြ႕စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒၿပီးတဲ့ ေနာက္မွာလည္း အမ်ားစုု သေဘာတူညီမႈေတြမရ ရိွခဲ့ဘူး။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လူနည္းစု လက္နက္ကိုင္အဖဲြ႕ ေတြက ဒီအေျခခံဥပေဒကုုိ လက္မခံခဲ့ၾကဘူးေလ။

          ဥပမာ-  ကခ်င္ျပည္နယ္ကို ၾကည့္ပါ။ အပစ္အခတ္ရပ္ခဲ့တာ ၁၇ နွစ္ၾကာခဲ့တယ္။ ဘယ္သူမွ သူတို႔လိုခ်င္တဲ့ လိုက္ေလ်ာမႈ ေတြြ၊ အခြင့္အေရးေတြ မရခဲ့ၾကဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲတာ ပ်က္ျပယ္သြားတယ္။ အျခားတိုင္းရင္းသား လက္နက္ ကိုင္ေတြနဲ႔လည္း ဒီသေဘာမ်ဳိးပါပဲ။

          ဒါက ျပႆနာျဖစ္ေနရတဲ့ ႐ႈေထာင့္တစ္ခုေပါ့။ ေနာက္ တစ္ခုက အယူအဆအမ်ဳိးမ်ဳိးကဲြျပားေနတာပါပဲ။ ပါ၀င္တဲ့သူ ေတြကလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးကဲြျပားတယ္။ ေတြးေခၚပံုေတြ မတူၾက ဘူး။ ၿပီးေတာ့ ကိုယ္စားျပဳေတြက ကြဲျပားတယ္။ လူနည္းစု တိုင္းရင္းသားေတြကို လက္ခံဖို႔ေနရာမွာ ကြဲျပားေနၾကတယ္။

          ကခ်င္လြတ္လပ္ေရးအဖြဲ႕တုုိ႔၊ ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္၊ ကရင္ အမ်ဳိးသား အစည္းအ႐ုုံးတုု႔ိဟာ သူတုုိ႔တုုိင္းရင္းသား လူမ်ဳိးစုု အေရးကုုိ သူတုုိ႔ထိန္းခ်ဳပ္နယ္ေျမမွာ လုုပ္ေနၾကသလုုိ  စစ္တပ္ ကလဲ သူတုုိ႔ပုုံစံနဲ႔သူတို႔ ေျဖရွင္းဖုုိ႔လုုပ္ေနတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ေဒသဆုုိင္ရာ ျပည္နယ္နဲ႔တုုိင္းေဒသႀကီး ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ေတြကုုိ တုုိင္းရင္းသားေတြ ခန္႔လုိက္တာပါပဲ။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ေကအုုိင္ေအနဲ႔ မပတ္သက္တဲ ့ ကခ်င္တစ္ေယာက္ကုုိ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ခန္႔သလုုိေပ့ါ။ ဒီလုုိနဲ႔ အာဏာကုုိ တရား၀င္ေအာင္ တည္ေဆာက္တယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္ေတြကုုိလည္း ပ်က္ျပယ္ေစမယ္ေပါ့။

          ဒါေပမဲ့ လက္ရွိအေနအထားက ဒီလူေတြ (၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ေတြ) အားလုုံးဟာ အေပၚကခ်ဳပ္ကုုိင္မႈေတြေအာက္မွာပဲ အလုုပ္ လုုပ္ေနၾကရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

MAWKUN:   ကခ်င္နဲ႔ပတ္သက္တာေတြ ခင္ဗ်ားေရးသား ခဲ့တယ္။ ေက်ာက္စိမ္းေျမဆိုတဲ့ စာအုပ္လည္း ထုတ္ခဲ့တယ္။ ကခ်င္အေရးကို ခင္ဗ်ားဘယ္လိုျမင္လဲ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ အစိုးရက အခုၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီသစ္ဖြဲ႕ထားတယ္။ ဒါက ကခ်င္ကိုရည္ရြယ္တာမ်ဳိးလို႔ ယူဆတယ္။

LINTNER: ဒါဟာ (လက္ရွိ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပြဲေတြ) တစ္ဖဲြ႕ခ်င္းလိုက္သေဘာမ်ဳိးပါပဲ။ ေအာက္ေျခမွာေတာ့ အမ်ဳိးမ်ဳိးေတြျဖစ္ေနတယ္လို႔ေျပာႏုိင္တယ္။ ရွမ္းျပည္နယ္မွာလည္း ရွမ္း ျပည္ေတာင္ပုုိင္းနဲ႔ လုုပ္ေနတာရွိတယ္။ ကခ်င္ကိစၥမွာေတာ့ ၾကည့္ရမယ့္ ႐ႈေထာင့္ေတြကမ်ားတယ္။ အရင္က အပစ္အခတ္ ရပ္စဲထားတယ္ဆိုေပမဲ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ေန႔စဥ္ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲေတြရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စစ္တပ္ဘက္က ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးလုပ္လိုတဲ့ ဆႏၵမရွိဘူး။

          ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ အစိုးရနဲ႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုပံုက တျခားသူေတြနဲ႔ မတူဘူး။ အစိုးရအတြက္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆိုတာ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႕ေတြ လက္နက္ခ်ၿပီး အစိုးရတစ္ရပ္ရဲ႕ လက္ေအာက္ကို ၀င္ေရာက္ဖို႔ပဲ။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြအတြက္ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕  ျပည္နယ္ရရွိ ဖို႔၊ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရဖို႔ တိုက္ပြဲ၀င္လာခဲ့တာ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီ ေနၿပီ။  ဒါေၾကာင့္ အေျခခံက်က်  ဘံုသေဘာတူညီမႈမရႏိုင္ၾကဘူး။

          ဒါေၾကာင့္ အေျခအေနက ပိုခက္ခဲတယ္။ ပိုခက္ခဲႏိုင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ ျပန္လည္ သင့္ျမတ္ေရးလုုပ္ၾကတဲ့ အဖြဲ႕ေတြအမ်ားအျပား ပါ၀င္ေနမႈ ေၾကာင့္ပါပဲ။   လူတိုင္းက ျမန္မာျပည္ကိုသြားၿပီး ဒီျပႆနာကို ေျဖရွင္းခ်င္ၾကတယ္။ သူတို႔က အပစ္အခတ္ရပ္စဲဖို႔ ကိစၥကလြဲရင္ ဘာမွမသိဘူး။

          သိပ္မၾကာေသးခင္က ေနာ္ေ၀အစုုိးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရန္ပုုံေငြဆုုိတာ တည္ေထာင္တယ္။ အဲဒီမွာ NGOs ေတြကပါ လာၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဆုုိျပဳလႊာေတြကုုိ တင္ၾကတယ္။ သူတုုိရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အယူအဆအသစ္ကုုိ လာေရာင္းၾကတယ္။ ဒီလုုိ အေျခအေနအရ သူတုိ႔ကုုိ ကၽြန္ေတာ္က ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုုန္သည္ေတြလုုိ႔ေခၚခ်င္တယ္။ သူတို႔လုုပ္ေနပုုံေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုုိ႔ ခဏေလာက္ေအာ္ၿပီး ထြက္သြားမယ့္လူေတြပါ ပဲ။ တကယ္တမ္းမွာ ျမန္မာျပည္သူေတြ တကယ္ႀကံဳေတြ႕ခံစား ေနရတာေတြကုုိ သိပ္ထည့္တြက္ပုုံမရပါဘူး။

          ဥပမာအားျဖင့္ ေနာ္ေ၀ရဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအဆုုိျပဳလႊာကုုိ ေလ့လာႏုုိင္ပါတယ္။ ဒီအဆုုိျပဳလႊာဟာ တုုိင္းရင္းသားေဒသေတြမွာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေလာက္ပဲ အဓိကထားေနတဲ့ သေဘာျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒီထဲမွာ ေျမျမႇဳပ္မုုိင္းဖ်က္သိမ္းဖုုိ႔ဆုုိတဲ့ အခ်က္ တစ္ခ်က္ပါတယ္။ ဒါဟာ တုုိင္းရင္းသားလူနည္းစုုအဖြဲ႕ ေတြရဲ႕ ခံစစ္ေၾကာင္းကုုိျဖဳတ္တဲ့သေဘာေလာက္ပဲ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အလုုပ္မျဖစ္နုုိင္ပါဘူး။ ဒီလုုိႏုုိင္ငံျခား NGO ေတြနဲ ့ အစုုိးရေတြဟာ၊ ဥပမာအားျဖင့္ ေနာ္ေ၀ရဲ႕ဟာေပါ့။ အလုုပ္ မျဖစ္ပါဘူး။ သူတုုိ႕က တုုိင္းရင္းသား ျပႆနာႀကီးထြားေပါက္ကြဲ ထြက္လာတဲ့ဟာကုုိ သေဘာမေပါက္ၾကဘူး။

          ဘာေၾကာင့္ ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီၿပီး စစ္ျဖစ္ေနရတာလဲဆိုတာ သူတို႔လံုး၀နားမလည္ၾကဘူး။ သူတိုု႔ရဲ႕အေျဖရွာမႈက စာရြက္ေပၚမွာအျမင္လွဖုုိ႔ပဲရွိေနတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္ ဒါဟာ ပိုဆိုးတယ္လို႔ျမင္တယ္။ အဲဒီမွာ အေတြ႕အႀကဳံမရွိတဲ့ အႀကံေပးေတြ၊ စာေရးဆရာေတြ၊ ေစ့စပ္ေရးမွဴးေတြ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနတယ္။ သူတုုိ႔ ဘာေတြလုုပ္၊ ဘာေတြေျပာေနတယ္ဆုုိတာ ဘယ္သူေတြ နဲ ့ စကားေျပာေနတယ္ဆုုိတာ နားမလည္ႏုုိင္သေလာက္ပါပဲ။

MAWKUN:     ဒါဆိုခင္ဗ်ားက ေနာ္ေ၀ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အဆို တင္သြင္းတဲ့ အဖြဲ႕မ်ဳိးကို ရည္ညႊန္းခ်င္တာေပါ့။ သူတို႔က အဲဒီလိုပံုစံမ်ဳိးကို ပိုၿပီးေတာ့ေျပာၾကတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းကို နည္းနည္းထပ္ၿပီး ရွင္းျပေပးပါဦး။ ၿပီးေတာ့ခင္ဗ်ားရဲ႕ ႐ႈျမင္ခ်က္ကဘယ္လိုရွိသလဲ။

LINTNER:          သူတို႔က အခ်ိန္ျဖဳန္းတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ ငန္းစဥ္တစ္ခုကို ထူေထာင္လိုက္တာပဲ။ လူတိုင္းဆီကေငြကို ေတာင္းခံေနတယ္။ ကုလသမဂၢအရာရွိ အားလံုးကိုေခၚမယ္။
          ၂၀၀၇ မွာ ႏွင္ထုတ္ခံရတဲ့ ခ်ားလ္စ္ပတ္ထရီ (Charles Petrie) (၂၀၀၃ ကေန ႏွင္ထုတ္မခံရမီအခ်ိန္ထိ ျမန္္မာႏိုင္ငံ ဆိုင္ရာ ကုလဌာေနကိုယ္စားလွယ္လုပ္သြားသူ) ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ ဘာျဖစ္ေနသလဲဆိုတာကို ေတာ္ေတာ့္ကို မျမင္တတ္လြန္းတဲ့သူျဖစ္တယ္။ သူေျပာဖူးတာ တစ္ခုရွိတယ္။ သူက သံဃာ့လႈပ္ရွားမႈဟာ အဓိပၸာယ္မရွိဘူး။ အေရးမႀကီးဘူး။ လက္မခံႏုိင္ ဘူးလို႔ဆိုတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာျပည္ကလူေတြရဲ႕ ေနထိုင္မႈဘ၀ ဟာ အလြန္ဆိုးရြားလာေနၿပီျဖစ္လို႔၊ တခ်ဳိ႕လူေတြဟာ လမ္းေပၚထြက္ဆႏၵျပၾကတာလို႔ သူေျပာလိုက္တာမွာ သူမွားသြားတယ္ ေပါ့ဗ်ာ။

          သူက ျမန္မာျပည္အေၾကာင္းကို ဘာမွမသိတဲ့သူပါ။ သူ လုပ္ခဲ့တာက ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးမႈတစ္မ်ဳိးထက္ မပိုပါဘူး။ ဒါမ်ဳိး ေတြကလည္း လုပ္ခဲ့ၾကၿပီးပါၿပီ။ သူတုုိ႔ေတြက ျမန္မာျပည္ဟာ ဗဟုုိခ်ဳပ္ကုုိင္မႈကုုိ ဦးစားေပးတဲ့ ပုုံစံမ်ဳိးသြားမလား၊ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုုကုုိ သြားမလား ဆုုိတာကုုိပဲ ထပ္ေဆြးေႏြးေနတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလုုိအဆုုိျပဳလႊႊာေတြဟာ အဓိကျပႆနာျဖစ္တဲ့  ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကုုိေတာင္ ရည္òန္းေျပာတာ မရွိပါဘူး။ ဒါဟာ အေရးႀကီးတဲ့ ျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအေျခခံဥပေဒကုုိ အေၾကာင္းျပၿပီး စစ္တပ္က တုုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ ေတြကုုိ အင္အားသုုံးလာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

          ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ သူတို႔ရဲ႕အဆိုျပဳလႊာဟာ လက္နက္ကိုင္တိုက္ပြဲ၀င္ေနတဲ့ အုပ္စုေတြကို လက္နက္ခ်ဖို႔ ေတာင္းဆိုေန တာထက္ သိပ္မပိုလွပါဘူး။ ဒါက အစိုးရကလုိခ်င္ေနတာနဲ႔ တစ္ထပ္တည္းက်ေနတာေပါ့။ ၿငိ္မ္းခ်မ္းေရးေဆြးေႏြးပဲြ ေနာက္ ခံေတြကုုိ ျပန္ၾကည့္မယ္ဆုုိရင္ ၁၉၆၂ အာဏာသိမ္းမႈေနာက္ ပုုိင္းက လက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ေတြနဲ႔ စခဲ့ပါတယ္။

          ၁၉၆၃၊ ၁၉၆၄ ကာလေတြကေပါ့။ ကခ်င္နဲ ့ အစုုိးရၾကားက စကားေျပာမႈကေတာ့  ၁၉၈၀ မွာ ပထမဆံုးအႀကိမ္။ အဲဒီအခ်ိန္ က ေကအိုင္အိုဥကၠ႒ ဘရန္ဆုုိင္း ရန္ကုန္အထိသြားၿပီး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ေန၀င္းနဲ႔ေတြ႕တယ္။ အဲဒီေဆြးေႏြးပြဲေတြကို တ႐ုတ္ႏုုိင္ငံက ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ေပးခဲ့တာပါ။

          တ႐ုတ္အစိုးရက ျမန္မာျပည္အေရးမွာ ေနာ္ေ၀ႏိုင္ငံထက္    ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ အမ်ားႀကီးရိွတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ေဆြးေႏြး ညိႇႏိႈင္းပြဲက မေအာင္ျမင္ခဲ့ပါဘူး။ အျမင္ကြဲျပားမႈေတြေၾကာင့္ မညႇိႏိႈင္းႏုုိင္ခဲ့လုုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေတာ့ တစ္ဖက္က ဗဟုုိခ်ဳပ္ ကုုိင္တဲ့ႏိုုင္ငံအေနနဲ႔ သြားခ်င္တယ္။ တစ္ဖက္က ဖက္ဒရယ္ ျပည္ ေထာင္စုုအေနနဲ ့သြားခ်င္တယ္။  ေခါင္းေဆာင္ေတြက သူတို႔ကို တပ္႐ုုတ္သိမ္းလိုက္ၿပီး  အိမ္ျပန္ၾကဖို႔ပဲေျပာေနၾကတယ္။ ဒါက ပိုဆိုးသြားပါတယ္။ ဘာမွ မထူးျခားဘူး။ ဒါပမဲ့ တခ်ဳိ႕ေတြက ေငြေတြ အမ်ားႀကီးရလိုက္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့သလို  ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစဥ္ ၿဖစ္လာတယ္။

MAWKUN: အစိုးရဘက္က ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းေရးမွဴး ဦးေအာင္မင္းနဲ႔ ေနာ္ေ၀အဖြဲ႕က ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုက္တက္မႈ စီမံကိန္းေတြ အဲဒီေဒသမွာ လုပ္ေပးဖို႔ ေျပာေနၾကတယ္။ တိုးတက္မႈေတြ ရိွလာရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္မယ္လို႔ ျမင္ၾက တယ္။ ခင္ဗ်ားအျမင္ေရာ ဘယ္လိုလဲ။

LINTNER:          အဲဒီလို မဟုုတ္ဘူးဗ်၊ သူတို႔တိုက္ပြဲ၀င္ေနတာ ေနာက္ထပ္ေက်ာင္းေတြ ေဆး႐ံုေတြ၊ လမ္းေတြ ရလာဖို႕ မဟုတ္ဘူး။ သူတို႕ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ကိုေတာင္းေနၾကတာပါ။ တံတားေတြ၊ လမ္းေတြေဆာက္ျပလည္း ထူးမွာမဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီလူေတြက  သူတို႔မွာ သီးျခားကိုယ္ပိုင္အမွတ္အသားတစ္ခုရိွပါတယ္ဆိုတာကို သိတယ္။ ဒါကို လိုခ်င္တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ရပုုိင္ခြင္ ့ေတြ သီးျခားအမွတ္အသား ကိုယ္ပိုင္၀ိေသသ ရွိေနတာကို  အသိအမွတ္ျပဳေစခ်င္တယ္။

          ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၾကည့္ၾကမယ္။ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲ ဟာ တရားမွ်တမႈ၊ လြတ္လပ္မႈရွိတယ္။ NLD က ေနရာအမ်ားစုမွာ ေအာင္ပြဲခံခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ရွမ္းျပည္နယ္ရဲ႕ အမတ္ေနရာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ရွမ္းအမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က အမတ္ေနရာ အမ်ားအျပားရတယ္။ ရခုုိင္မွာဆုုိရင္လဲ ရခုုိင္ပါတီ ေတြ အႏုုိင္ရခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ရင္ သူတို႔မွာ ထိန္းသိမ္း ကာကြယ္ရမယ့္ သီးျခားကိုယ္ပိုင္၀ိေသသ ရွိတယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရတယ္။ ျမန္မာျပည္ တုိင္းရင္းသားညီၫြတ္မႈရရွိေရး ဘယ္လို တည္ေဆာက္မလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေဟာင္းႀကီး ထပ္ၿပီးထင္ဟပ္ ျပေနတယ္။

          ေက်ာင္းေတြ ထပ္ေဆာက္မယ္ဆုုိရင္လည္း ျမန္မာစာ ေတြကုုိပဲ တုုိင္းရင္းသားနယ္ေတြမွာ သင္ခုုိင္းတဲ့ အေျခအေန ျဖစ္ေနပါလိမ့္မယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ကလည္း ၿငိမး္ခ်မ္းေရးအတြက္ ဘယ္ကုုိမွဦးတည္ႏုုိင္မွာ မဟုုတ္ပါဘူး။  ေဒသအတြင္းဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္လုပ္ပါလို႔ အႀကံေပးရတာ အလြန္ လြယ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြရဲ ့ ကုုိယ္ပုုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ရဖုုိ႔ဆုုိတဲ့ ယုုံၾကည္ခ်က္ကေတာ့ သီးျခားအေၾကာင္းတစ္ခုုပါ။ အေရွ႕တီ ေမာကို ဥပမာအျဖစ္ၾကည့္လိုက္ပါ။ အေရွ႕တီေမာဟာ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္မွာ လြတ္လပ္ေရးေတာင္းတယ္။ ေပၚတူဂီကိုလိုနီေအာက္ မွာ ႏွစ္ေပါင္းရာနဲ႔ခ်ီၿပီးေနခဲ့ရတယ္။ ကိုလိုနီစနစ္က သူတို႔ကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားခဲ့တယ္။

          ေနာက္ႏွစ္ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္မွာ အင္ဒိုနီးရွားက အေရွ႕တီေမာကို သိမ္းယူခဲ့တယ္။ အေရွ႕တီေမာမွာ အဲဒီအခ်ိန္ စာမတတ္သူ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ၂၅ ႏွစ္အတြင္းမွာ စာမတတ္ေျမာက္သူ အေတာ္နည္းသြားတယ္။ ေက်ာင္းေတြ၊ လမ္းေတြ၊ ေဆး႐ံုေတြအမ်ားႀကီးကို ေဆာက္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အေရွ႕တီေမာရဲ႕ ၈၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက လြတ္လပ္ေရးကို ေတာင္းဆို ေနဆဲပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြ ရွိလာ႐ံုနဲ႔ လူေတြရဲ႕ စိတ္ကို မေျပာင္းလဲႏိုင္ဘူးဆိုတာေတြ႕ရတယ္။

MAWKUN: တုုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အစုုိးရရဲ႕  ကုုိယ္စားလွယ္ ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီးခင္ၫြန္႔ကုုိ အေရးယူၿပီးတဲ့ ေနာက္ ပုုိင္းမွာ တိက်တဲ့လူဆုုိၿပီးမရွိခဲ့ဘူး။ ေနာက္ပုုိင္း ဒုု-ဗုုိလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ရဲျမင့္ကုုိ တာ၀န္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူလည္း တုုိင္းရင္းသားေတြ နဲ႔ ေအာင္ျမင္ေအာင္ ညႇိႏိႈင္းမႈ မလုုပ္ႏုုိင္ခဲ့ဘူး။ ဦးသိန္းစိန္ သမၼတ ျဖစ္ၿပီးေနာက္ပုုိင္း ဦးေအာင္ေသာင္း၊ ဦးေအာင္မင္း  အစရွိတဲ့ သူေတြကို တာ၀န္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေတြနဲ ့ ပတ္သက္လုုိ ့ ဘယ္လုုိ သုုံးသပ္မိလဲ။

LINTNER:          ဒီလိုအဖြဲ႕ ခြဲထားတဲ့ သူတို႔ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးပန္း တိုင္က ဘာလဲဆိုတာၾကည့္လုိက္ပါ။ ဦးေအာင္ေသာင္း ဒါမွ မဟုုတ္ ဦးေအာင္မင္းတုုိ႔က တာ၀န္ယူတာ အေရးမႀကီးပါဘူး။ အစိုုိးရဘက္က ေစ့စပ္ေရးမွဴးေတြ ရည္မွန္းခ်က္က ဗဟုုိအစိုးရရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ကို အားလုုံးေရာက္လာဖုုိ႔ပဲ။ အဲဒီရဲ႕အဓိပၸာယ္ က တုုိင္းရင္းသားလက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ေတြကုုိ  အၿပီးသတ္ေခ်မႈန္း တဲ့ သေဘာပါပဲ။ အစိုးရကနည္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ ၿပိဳင္ဘက္ေတြကို ရွင္းႏုိင္ တယ္။ ေဆြးေႏြးလိုက္၊ တုိက္လိုက္။ တိုက္လိုက္၊ ေဆြးေႏြးလိုက္ ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ဦးေအာင္မင္းျဖစ္ျဖစ္၊ ဦးေအာင္ေသာင္းျဖစ္ျဖစ္ တုုိင္းရင္းသားအဖြဲ႕ေတြကုုိ ကၽြန္ေတာ္တုုိ႔ အေျခခံဥပေဒကုုိ အတူတူေျပာင္းၾကရေအာင္လုုိ႔ေျပာမယ့္ပုုံ မေတြ႕ ရေသးပါဘူး။

          သူတို႔စိတ္ထဲမွာ ျပည္နယ္အစိုးရသစ္ဟာ ျပည္နယ္လူထု ကို ကုိယ္စားျပဳေနၿပီ။ တစ္ဖက္မွာ တုိင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕ေတြကုုိ ဖယ္ထုုတ္ထားမယ္။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြကို ေခ်ဖ်က္ပစ္ရမယ္။ တစ္ဖက္မွာ လက္နက္ကုုိင္အဖြဲ႕ေတြက ဒါကုုိ လက္မခံၾကဘူး။ ဒီလုုိ အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ဘံုသေဘာတူညီ မႈ မရႏုိင္ဘူးေပါ့။

MAWKUN:        ဒါဆိုုိ ခင္ဗ်ားဆုုိလုုိခ်င္တာက အစုုိးရက  ၿငိမ္းခ်မ္းေရးစကားပြဲေတြလုုပ္ၿပီး အခ်ိန္၀ယ္ေနတယ္လုုိ႔ ေျပာခ်င္တာလား။

LINTNER:          ဟုုတ္ပါတယ္။ အခုုျဖစ္ေနတာက ေသနတ္ မုုိးထားတဲ့ စကား၀ုုိင္းလုုိျဖစ္ေနတယ္။ သူတို႔ရဲ႕တာ၀န္က လက္ နက္ကိုင္ အုပ္စုေတြကိုအဆံုးသတ္ၿပီး နယ္ျခားေစာင့္တပ္ ျပည္သူ႔စစ္အဖြဲ႕ေတြအေနနဲ႔ အစိုးရကေျပာတဲ့ ဥပေဒေဘာင္ အတြင္း၀င္လာဖုုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ဖက္မွာ စိတ္ႀကိဳက္ေရြးထား တဲ့  ျပည္နယ္အစုုိးရေတြရွိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစိုးရက ႏုိင္ငံေရး အရ ေျဖရွင္းပံု၊ ေျဖရွင္းနည္းေတြကို ယုုံယုုံၾကည္ၾကည္ မလုုပ္ ေသးဘူးလုုိ ့ ဆုုိရမယ္။

MAWKUN: မၾကာေသးခင္က ဦးေအာင္မင္း ေနာ္ေ၀၊ ဆြစ္ဇာလန္တို႔ကိုသြားတယ္။ သူတို႔ျပန္လာေတာ့ ဦးသိန္းစိန္ အစိုးရက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေကာ္မတီသစ္တစ္ခုဖြဲ႕တယ္။ ဒါဟာ ေနာ္ေ၀ဖိအားလို႔ ေျပာႏိုင္မလား။

LINTNER:          မဟုတ္ဘူးဗ်။ ဒါက ကစားပြဲတစ္ခု၊ လွည့္ ကြက္တစ္ခုပါပဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေျပာင္းခ်င္ ေျပာင္းမယ္။ သူတိုရဲ႕ အဆံုးစြန္ရည္မွန္းခ်က္ကေတာ့ ေျပာင္း လဲမွာ၊ စြန္႔လြႊတ္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြကို ေခ်မႈန္းၿပီး သူတို႔ရဲဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ကို ဆြဲသြင္းဖို႔ပါပဲ။

MAWKUN: ႏုုိင္ငံတကာ၊ ဥပမာ-ေနာ္ေ၀တုုိ႔ရဲ႕ ပါ၀င္ ပတ္သက္မႈေတြေရာ ဘာထပ္ေျပာခ်င္ေသးလဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရႏုုိင္မလား။

LINTNER: ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဘယ္လိုရႏိုင္မလဲဗ်ာ။ အခုအထိ အေျခခံျပႆနာရပ္ေတြကို ထည့္ၿပီးမေဆြးေႏြးေသးဘူး။ ဖက္ဒရယ္ စနစ္ရွိရမယ့္အစား ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈစနစ္ကုုိ ပထမအဆင့္မွာ ဆက္ထားေနေသးတယ္။ ႏိုင္ငံျခားသားေတြအေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးလုပ္ငန္းစဥ္ရွိေနတယ္လို႔ ယံုၾကည္တာဟာ ႐ူးႏွမ္းတဲ့ကိစၥပဲ။ တကယ့္အမွန္က အဲဒီလိုမဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရက အလြန္ကုိ သိမ္ေမြ႕တဲ့ ကစားနည္းတစ္မ်ဳိးကို ကစားေနတာပါ။ ေလးနက္တဲ့ တစ္စံုတစ္ရာ ျဖစ္ေနၿပီလို႔ ႏိုု္င္ငံျခားသားေတြ ယံုၾကည္ေအာင္ လုပ္ျပေနၾကတာပါ။ လက္နက္ကိုင္အုပ္စုေတြကေတာ့ သူတို႔ကို ဖိအားေပး လႈပ္ရွားေနတာ ပဲလို႔သိၾကတယ္။

MAWKUN:        ဒါဆုုိ တစ္ခုုေမးခ်င္တာက SSA- South (ရွမ္းျပည္တပ္မေတာ္ - ေတာင္ပိုင္း) တုုိ႔၊ KNU တုုိ႔က အခုု တေလာ ဦးေအာင္မင္းနဲ႔ သေဘာတူလက္မွတ္ထုုိးဖုုိ႔ စုုိင္းျပင္း ေနၾကတာ ဘာေၾကာင့္လဲ။ သူတုုိ႔မွာ ဘာအက်ပ္အတည္းေတြ ရွိလုုိ႔လဲ။

LINTNER: သူတုုိ႔က စကား၀ိုင္းေတြကေန ႏုုိင္ငံေရးအရ အေျဖထြက္မယ္လုုိ႔ ယံုၾကည္ေနပုုံရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုုဆုုိရင္ သူတုုိ႔ ကခ်င္ျပႆနာကုုိ ေလ့လာသင့္တယ္။ ကခ်င္ေတြဟာ ဒီလုုိ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးေတြကေန ႏုုိင္ငံေရးအရ အေျဖရွာလုုိ႔  ရမယ္ဆုုိတဲ့ ယုုံၾကည္ခ်က္နဲ႔လုုပ္ခဲ့တာ ၁၇ ႏွစ္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ဘာမွ မရခဲ့ဘူး။ အစိုးရက သူတုုိ႔လုုိခ်င္တာ ေတြကုုိသာ လုုိသလုုိ ဆုုံးျဖတ္သြားခဲ့တယ္။  ဦးေအာင္မင္းက ေျပာဆိုဆက္ဆံလို႔ေကာင္းတယ္။ ဒါ ေၾကာင့္ သူနဲ႔စကားေျပာရင္ အဆင္ေျပတာေလာက္နဲ႔ ငါတုုိ႔ တုုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ရည္မွန္း ခ်က္ေတြ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတြ ရမယ္လုုိ႔ ဆုုံးျဖတ္လုုိ႕မရပါဘူး။ ဘာ လုုိ႔လဲဆုုိေတာ့ ဦးေအာင္မင္း စတဲ့ အစုုိးရေစ့စပ္ေရးမွဴးေတြဟာ ဖက္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုု အယူအဆထက္စာရင္ ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥပေဒကုုိ လုုိက္နာရသူေတြျဖစ္တယ္။ တုုိင္းရင္းသားေတြရဲ ႔ လူမ်ဳိးစုု အခြင့္အေရးေတြကုုိ အာမ မခံႏုုိင္ပါဘူး။

(သူရိန္၀င္းဘာသာျပန္သည္။)

အပိုင္း(၂) ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။

Read more »