Hkalam Samson ( KBC Amu Madu )
Mahta ai Chyum Laika -Hk.Hk.Lb 12:31,32- Gsh. 29:18 -Yh 8:31-32, Lk. 4:18-19
Ga Nhpaw
Nawku hpung hpe mungkan a shinggan kaw de da ai n re.
Mungkan kata hta de da ai nawku hpung re. Daini anhte makau grupyin
hta byin nga ai masa lam mahkra gaw nawku hpung hte seng ai lam
ni chyu re (Yawhan 17:18). Wunpawng sha ni a lawt lu lam gaw nawku
hpung a tsap ai Karai masa hta grai mahta nga ai. Anhte nawku hpung jai
lang ai Karai masa shut mat yang anhte a n-gun atsam hpe amyu sha lam
hta hpa asung n jashawn lu na re. Dai majaw anhte amyu sha ni a matu
akyu rawng asung shang ai ramma ni tai wa na matu KBC a Karai masa
hpe atsawm kaja jai lang ra nga ai.
I. KBC A Awmdawm hte seng ai lam
Hkalup makam gaw awmdawm (freedom) rai nga ai. Kam
sham ai ni yawng hkingjawng re. Buga a hpung hta awmdawm ahkaw
ahkang nga ai. Kaba dik ahkaw ahkang gaw, hpung shawa kaw re. Dai
majaw Myen mung gaw (tmPm&Sif) hku up hkang nga tim, KBC gaw
(Democracy) hte sa nga ai gaw Sasana hpang ai ten kaw na rai nga ai.
KBC gaw awmdawm (freedom) ngu ai hpe chye na myithkawn chyalu re.
Dai majaw Wunpawng sha ni a mung masa lam hpe yu ai shaloi KBC a
tsap shara gaw awmdawm re hpe asan mu mada ga ai.
1. English governor kaw ahkaw ahkang woi hpyi ai lam hpe KBC a
hpung up sara rai nga ai Pangmu Duwa Lahpai Zau Tu hte Hpaji Du
Maran Robin yan woi awn sai. Wunpawng myu sha Du Salang ni (56)
lawm rai, 1924 Dec 29 ya shani Yangon de sa du nna lawu na ahkaw
ahkang ni hpyi lai wa sai.
(1) Jinghpaw ginra hpe Sammung zawn laksan ginra shatai nna,
Ginwang kaba Du (Commissioner) langai san tawny a na.
(2) Hpaji lam hta hpang hkrat nga ai majaw, laika sharin jawng ni hpaw
jat ya na hte jawng ma ni hpe jawng lung jarik madi shadaw garum
ya na.
(3) Lawu mung ga hte maren tsi rung, tsi gawk ni hpaw tawn ya na hte
ja gumhpraw n hkrat ang ai sha, tsi mawan gawn lajang hkam la lu
na.
(4) Jinghpaw Bum ga hte hkai lu hkai sha hpaji hte hpaga yumga lam
hpaji sharin jawng ni hpaw tawn ya na.
(5) Amyu sha akyu ara gunhpai na hte mungdan Asuya hpe garum
madi shadaw lu na matu Amyu sha Wuhpung langai hpaw ninghtan
tawn lu na hpe ahkaw ahkang jaw na hte lam matsun woi awn ya
na.
(6) Jinghpaw amyu sha ningbaw ningla ni hpe mung, Asuya a
Parliament Rapdaw hta shanglawm lu na ahkang hpaw ya na.
2. 2012 ning (Jan 29 - Feb 1) ya Kutkai Ginwang, Kawng Hka Buga
Hkalup Hpung hta galaw ai (24) lang na KBC Kasa hpawng hta lawu
na hte maren myithkrum dawdan saga ai.
“(JHZ/K.2-2012) 119 lang
na KBC Dawdan Komiti hpawng na dawdan minutes (JHZ/D.63-2012)
hte maren, Jinghpaw Wunpawng mungdan hta Karai Kasang jaw ai
awmdawm ahkaw ahkang lu na matu JHZ shingwang ting hta 2012
ning Feb (13) ya jahpawt 6:00A.M kaw na, (14) ya jahpawt 6:00A.M
du hkra (hkying hkum 24) lusha gam akyu hpyi ai lam galaw ga ngu
yawng myithkrum sai”.
II. Awmdawm hpa majaw rai ra a ta?
1. Sasana n shang shi ten na Wunpawng sha ni
1877 ning a shawng daw de Wunpawng sha ni a nga sat nga sa gaw
n’htoi n lu tim, hkikhkam wa sai hpe Labau Sara ni tsun hta na yu ai
hte, sawk sagawn da ai laika ni nga ai hpe hti ga nngai.
Miwa mung,
Mangshi kaw nga ai Du kaba Manam Tawng sawk sagawn da ai laika
hta Wunpawng sha ni grai hkikhkam lai wa sai lam ka da ai (Hpri prat
hta Jinghpaw ni up lai wa sai lam) tsun ga nga yang Wunpawng sha ni
gaw tinang lamu ga hta tinang madu tai let nga pra wa sai labau gaw
teng sha re hpe kadai n lu nyet nga ai.
2. Sasana shang ai hpang na Wunpawng sha ni
Wunpawng sha ni kaw Sasana shang ai kade n na yang 1885 ning
hta Myen mung hpe Inglik ni zing la kau sai. Dai hpang Inglik ni gaw
kaga amyu lakung ni hpe bai zing la na shakut mat wa ai hta Jinghpaw
ni hte mung gasat hkat nna jahtum lu zing la kau sai.
Dai hpang up hkang loi na matu Myen mung kata kaw bang kau nna, India kaw na up hkang lai wa sai. Myen mung hpe Inglik ni shanglawt jaw hkyen
wa ai ten, Awng San gaw Jinghpaw mung de lung nna shanglawt
rau la na matu tsun ai. Jinghpaw Ningbaw ni nkau mi myit n hkrum
tim jahtum hta, myen hte shanglawt rau la n-htawm, Wunpawng sha
ni a ahkaw ahkang hpe myen kaw na bai la na maga de rai mat ai.
Panlung Ga Sadi gaw sakse tai sai. Sasana shang tim, Karai Kasang
hpe n chye ai Sama Duwa Sinwa Naw woi awn ai kaw Hkristan tai sai
ningbaw ni hkan mat ra ai.
Ga san gaw; Hkristan tai sai ningbaw ni hpa majaw lit n la gwi a ta?
Myen masu na hpe yawng chye tim hpa majaw ahkaw ahkang hpe shalai kau a ta? Dai ten na janmau lu sai ningbaw ni tsang 4 sha chye ai Sama wa a hpang hkan nna, daini na zawn woi jamjau hkra galaw da ai hpe kadai re ngu mara shagun na?
Dai ten na Nawku hpung a Karai masa majaw kun? (sh) Mung
masa hpe karai mung myit n lawm ai majaw kun? Daini na byin nga
masa hta htawm hpang na anhte a amyu sha ni mara shagun ai lam
n hkrum hkra anhte lit grai nga sai hpe dum ra ai.
III. Awmdawm hte Federal
Shanglawt Asuya a ningpawt ninghpang gaw dai tara hta
“Gumrawng Gumtsa Mungdan” byin wa na matu rai nga ai. KBC mung
“Karai Kasang jaw ai awmdawm ahkaw ahkang lu hkra” ngu daini du hkra
kyu hpyi nga dingyang re.
Daini Myen Mung Asuya gaw Federal hpe lachyum kaga hku chye na nga ai hpe mu lu ai. Bai Shanglawt Asuya tsun ai Federal gaw;
“bai myit shadik la na” ngu lawm ai Federal re. Myen Mung Asuya gaw
“jynfaxmifpk rNydKuJGa&;” ngu ai hpe madung tawn let shanhte up ai
Federal shabyin na sha re. Daini du hkra hpyen dap a tek jum ai hta kaga
Asuya departments ni yawng hkrit taw nga ai hpe asan sha mu lu ai.
Danleng ai sakse gaw 2012 ning June (17) ya shani Janmai Kawng IDP
Camp kaw na hpyen yan Slg.Lahtaw Brang Shawng a lam re. Bai 2015
ning January (19) ya shan KBC Laika Sasana apnawng saranum yan hpe
roi rip sat kau ya ai gaw sakse rai nga ai.
2015 ning Ra lata hta ayat hking hpun da ai hpyen Asuya a matsat
shabat maw lanyet hpe mungkan ting chye mat n-htawm, masa lam ni gai
galai shai mat lu ai.
IV. Wunpawng sha ni a awmdawm hta Karai Kasang shabyin
ya wa ai lam ni
1. Hpyen yen ni jamjau tim myit ndaw ai.
2. Ndai hpyen majan a majaw Wunpawng sha ni myithkrum ai lam lu ai
(Mungdan kata/ shinggan)
3. Shanglawt Asuya hpe kanu kawa zawn kamhpa mat ai (May 7, 2013
dat kasa ni hpe tau la ai)
4. Hpung Sara ni shawng lam de gwi gwi kyu hpyi let woi zinlum ai.
5. Asuya ni, NGO, INGO ni kadai mi sa sa, Hpyen yen ni gwi gwi n hkrit
n tsang tsun gwi ai.
6. KBC Nawku hpung ni yawng Myo kata Buga hpung Nawku dawjau ai
kaw amyu sha ningbaw ningla ni a mying gang let gwi gwi kyu hpyi ai.
7. Shanglawt Asuya kaw na nat jaw ai hpe Asuya ni aming hte dawm kau
nna, kyu hpyi na lam hpe lang hte lang lajin ai lam galaw ai.
8. Majan gasat ai lam n nga sai nga nna, Asuya ni gap ya ai n’ta de kadai
hpyen yen mung n kam nga ai.
9. Asuya hte shanglawt ni bawngban ai zuphpawng ni hta anhte a
ningbaw ningla ni a tsun shaga ai lam ni gaw masan sa ai. Lachyum
sung ai.
10. (3) ning jan gasat ai majan hta hpyen Asuya ni lang ai hpyen la n-gun,
sinat kaba n-gun, n-bungli lawm ai majan ni gaw Wunpawng sha ni
yawng hpe lu shamyit kau na ram kaba la nga ai. Raitim anhte naw
hkrung nga ga ai.
V. Ndai mabyin hta Ramma ni a tsap shara
1. Hkalup makam hte KBC a Karai masa hta ngang ngang tsap na.
- Hkalup makam gaw awmdawm (freedom) re.
- KBC a Karai masa gaw hkum dingnum re majaw amyu sha,
htunghking yawng lawm ai.
2. Karai Kasang a magam bungli hpe;
(a) Nawku hpung hku mai galaw ai (Hpung magam gun ni)
(b) Mung masa hku mai galaw ai (Mung masa la ni)
(c) Hpyen gasat ai hku mai galaw ai (Hpyen la ni)
(d) Sut masa hku mai galaw ai (Sutdu ni)
(e) Hkai rem hku mai galaw ai (Hkau na sun la ni)
(f) Asuya bungli hku mai galaw ai (Jawng sara/ma, tsi rung,
departments shagu hta)
(g) Mung up hkang ai hku mai galaw ai (Up hkang du)
“Mahte 6:33 hta Shi a mungdan hte dinghpring ai hpe shawng
tam mu” ngu ai gaw Karai Kasang hpe No.1 shara kaw tawn na
magam bungli shagu hta shang lawm ai lam re.
3. Yesu Hkristu tsu ai mungga ni hte maren galaw ga
- Social Change hpe galaw ai mungga re (Luka 4:18-19)
- Kaja ai Samari a lam (Luka 10:25-37)
- Kaji dik htum ai hpe garum ai (Mahte 25:40)
Ga hpungdim
Daini na mabyin masa ni hta anhte KBC Ramma ni gaw koi yen
na lam n nga ai. Wunpawng sha ni a lawt lu lam hte du na ten na tengman
rapra tara a matu anhte nan shang lawm ra sai. Anhte lahpran kaw n tsap
ai sha, maga mi yawng jawm tsap let saw a yang, anhte awng padang kaja
lu la na re. Karai Kasang gaw Kachin ngu ai myu ni hpe Myen mungdan
galai shai shangun na matu jai lang nga ai ten mung rai nga ai law. Dai
majaw anhte KBC Ramma ni tinang hpe Karai jaw ai atsam hte mungdan
gawgap ai lam hta n hkrit ai sha, gwi gwi shang lawm wa saga.
Bai nna, anhte mu lu ai daini na mabyin ni gaw anhte Wunpawng
sha ni hpe awmdawm de woi wa ai lam dan leng nga ai. Sara kaba Ola
Hanson tsun ai, “Jinghpaw ni law mung law nga myit dai, Jinghpaw mung,
mungdan nga ai, Hkawhkam langai mi teng teng dung ra nga ai, Myitmang
sha lawan jahkrum la mu, nanhte Jinghpaw ni myitmang hkrum ai lani mi
hta Hkawhkam lu na myit dai” nga ai hpe mung bai myit yu yang asan
sha rai nga ai. Dai majaw daini na mabyin “Kachin Issue” gaw Wunpawng
sha ni hpe Karai Kasang gaw mungdan langai byin wan a maga de woi
wa nga ai Exodus nan rai nga sai law. Jahtum hku nna Chyum masa hte
hpungdim mayu nngai.
Egutu kaw Israela ni mayam tai nga ai kaw na lawt wa lu ai lam hta lam
masum lawm ai hpe mu lu ai.
1. Abraham, Isak, Yaku hte galaw da ai ga shaka a majaw re. “Covenant”
(Pru 2:23-25)
2. Karai Kasang hpe dawjau hkungga Nawku na matu re. “Worship” (Pru
8:8, 20; 9:1)
3. Mungkan a n’htoi hte sakse tai na matu re. “Mission” (Esaia 42:6;
49:6; Sh.k 98:3; Pru 9:14, 16)
Anhte Wunpawng sha ni mung Karai Kasang hpe shadan shadawng lu
na bandung tawn let gasat sa wa ai rawt malan hkrun lam gaw mungdan
langai gawgap la na lam rai nga ai law.
By Facebook
KBC kachin
