Daw- (1).
[
Mahtai… ngu ai, shut ai hpe htai na loi dik nga ai raitim- jaw ai, teng ai, jet ai mahtai hpe jaw na, lu na matu gaw yak la nga ai.
11-3-2013 ya shani na KIA Shanglawt ni hte Myen ni hkrum zup ai Hpawng a mahtai gaw- anhte W-P myu sha ni a matu Nsa loi mi sa lai lai la lu ai zawn nga tim, Masu n-dum Myen hpe kam na yak nga ai. Myen ni dingman ai ngu gaw- “N-hkyau” naw re..nga ma ai.Myen ngu ai- U di hpe pyi Hkaipyek di byin hkra ,”Shakrep” hpe pyi “Taukawk” byin hkra Myi hpaw nna chye masu,chye ahpyawp ai ni rai ma ai. Dai majaw n-dai hkrum zup hpawng a mahtai hpe Myen hpe n-tsen ai myit hte loi mi gaw na kabu ai zawn nga hkam sha nga ga ai.
Gara hku mi nga nga- Ningsin chyip mak re ai hta daw yang gaw, Sawnrawm n-htoi htoi, U la chyang Gam Mayu krawp krawp nga goi ai n-sen hpe na lu wa ai majaw, myit mada ai lam loi mi gaw nga wa sai ngu mu mada lu nga ai.
Du Kaba Sumlut Gun Maw sang lang dan ai hta- hkrum zup hpawng gaw grai lak lai ai lam, tinang ra ai Pandung rai n-du ai ratim, dai Pandung de sa na Chyinghka kaba hpaw da lu sai lam na chye lu ai majaw kabu chyeju dum nga ga ai. Nanhte gaw anhte W-P sha ni hpe” Karai” jaw ya ai Lam woi Ningshawng, Ning baw Ningla ni rai mit dai. Baren Numraw tsun ai hpa- Myen hte gaw shanhte dung ai Punghkum hpe pyi naw shawng ahpu kau nna she dung, Hka mung rau nmai pawng lu, N-bung pyi rau n-mai chyu ai Virus hta pyi grau hkrit tsang ra ai ni rai ma ai. Dai majaw- Tinang a Shat Makai tinang gun let ,tut nawng Sadi maja let, hkawm sa tsun shaga sa wa ra na ga ai.
“Jet ai Simsa lam lu na matu gap jahkring ra ai”.. ngu ai hpe masa hku nna KIA gaw hkap la ai raitim,ya jang jang gap jahkring na matu n-mai byin ai lam, aten grai naw la ra ai lam, Myen the KIA gap hkat rai n-jahkring ai lam ni hpe chye lu saga ai. Ratim Myen ni tsun ai-“ Jet ai Simsa lam hpe lu na matu gap jahkring ra ai”…da. Shawng gap ai gaw kadai ta? Shanhte she re. Maru marang nga tsun ai dai Myen ni a n-gup hpe “Hkainu paw” hte matsut anyin bang ya na zawn ngu nngai. Gap hkat jahkring ai lam n-galaw ai gaw anhte a matu kaja dik htum ai Save Side rai nga ai. Dai n-rai yang Lata shawng gyit hkumtum kau ya nna Htawng katut ai lachyum rai na. Dai majaw- shanhte mani dan jang tinang mung mani dan, shanhte roi wa jang tinang mung bai Dat jaw. Gap jahkring nna tinang bai kadu sha taw ai baw gaw-“ Tawbi ram sa, Ne pu jan ja” sha re. Du Kaba Gun Maw tsun ai zawn- gap hkat da sang jahkring nra ai. Nanhte yawng hting nut mat jang shi hkrai shi gap hkat hkring mat chyalu re ngu ai hpe Myen ni Na kahtet hkra tsun tik tik rai ra na ga ai. Gap jahkring nna Hpri tawng hpai ningwan hkawm ai baw gaw n-di saga.
Shaloi………., matut nna anhte W-P myu sha ni a shawng lam hpe gara hku hkawm sa, tsun shaga mat wa ra na ga ai kun? …. Bai chyawm myit sumru bang mat wa yu saga. Chye la nna gaw n-rai n-ngai. Myu hpe tsawra dik ai majaw tsun wa,shaga wa ai lam sha rai li ai. Shut shai ai lam nga ang yang Mara raw dat ya na hpe kam n-ngai.
Anhte W-P myu sha ni hta- “Hka ji n-chye yang Hka mat, Nai ju n-chye yang Nai hkat”. ..nga ai Ga Malai nga nga mali ai. “Hkah”….hpa baw “Hkah” law? “Panglong Ga Sadi” ngu ai Labau “Hkah” rai nga ai. Gadai hpe ji taw nga a ta? Myen hpe re. Dai “Hkah” gaw Gumhpraw mung n-re. Ja mung n-re. Shaloi gaw hpa rai ta? Dai ngaw…..,
“ Madu up hkang Mungdaw”.. ngu ai “Full Federal State” rai nga ai.
Dai “Hkah” hpe 1961 ning Febuary shata praw (5) ya shani kaw nna hpyi taw ai , “Ji” taw ai gaw dai ni (52) ning pyi du mat wa sai re.Hpyi ai Hkah n-mat na hte ju ai “Nai” n-hkat na ahkyak dik rai nga ai. N-dai ten gaw jet ai Simsa lam Mahtai kaja lu na matu “Nai” ju taw ai ten mung rai nga mali ai.
Bawng ban hpawng hta- Wun Gyi Awng Min,Lt-General Myint Soe the Myen Dat kasa ni,KIO/A de na Sara kaba Sumlut Gam,Du Kaba Major General Gun Maw the Dat kasa ni 2013- ning March shata –(11) hte (12) ya shani ni hta Miwa mung Shweli mare kaw hkrum zup masai. Dai hkrum zup hpawng hta-UNFC Dat kasa (4), SSP Dat kasa (2), RCSS Dat kasa (2), NDAA Dat kasa (2), PCG Lapran Hting ram Dat kasa( 4), Sakse hku nna Miwa mung,Maigan matut mahkai hkringmang Mr-Wang Zongying hte Dat kasa (2) du dung lawm ai lam chye lu ai. Bawng ban hpawng hpe March shata (11) ya shana Yuptung lai hkra bawng ban ma ai lam chye lu ai. Hpa majaw Myen ni dai ram Yuptung tung ai pyi n-dum hkra woi bawng ban akrit taw ma ta? Mahtai gaw Myen ni “Woi a Hpun Lakung tat” rai hkyen taw nga sai majaw rai nga ai. Ganing re Hpun Lakung ta?
Hpun Lakung langai mi gaw- “Miwa” ngu ai Communist Hpun lakung rai nna, kaga langai mi gaw “American” ngu ai Democracy Hpun lakung rai nga ai. Le kap Waw kap rai hpat wat e Hpun lakung tat rai jang gaw Myen ni sung dik ai Krung Sinwa de arum bang mat wa na lam sha nga masalu ai . Myen gaw Bo Chuk Awng San prat na zawn rai grau ai maga kap chye ai kyang nga ai hte maren, ya mung American ngu ai hpun lakung hpe chyan tek taw nga sai re. Raitim Miwa gaw shi maga naw ngam taw ai Myen a Lagaw maga mi hpe manat tek tik tik rai taw nga ai.Hpa majaw i? nga yang- Miwa ni Myen mung kaw bang da ai Gumhpraw arang ni gaw Dollar Wan Hkying kahtap taw sai re.Dai ram Myen mung e Gumhpraw htawm sumpum bang da ai lam gaw,Myen mung na N-hprang sut rai ni hpe Miwa ni Shu Mashi,Shu Masha prat du hkra akrawk alai sha na matu rai nga malu ai.
Raitim ya Myen gaw dai Gumhpraw ni yawng hkra hpe shi a sumbu de mahkyawp masawm bang la nna, American kaw Lagut myiman hte bai hprawng makoi na hkyen taw sai. Myen ni American hte pawng mat jang Miwa gaw “Wa n-ra” makret nna Mau Pahke shaw dum taw na lam sha nga sai. Hpa majaw nga yang- Myen mung gaw Miwa a “Hka-rang Yi” rai nga ai.Majap mung dai kaw na lu, Shaba mung dai kaw na lu sha taw nga ma ai n-rai ni? Thai hte India hkan na gaw shanhte Miwa ni lu manaw sha na matu n-loi nga malu ai. Grau sawng ai gaw- Myen ni American hte pawng mat jang, Asian Pacific a Hpyen masa lam, Sut masa lam yawng hkra hpe American ni jum tek kau lu sana re. Sut masa hta Miwa gaw American hta grau ai zawn rai taw tim,Hpyen masa hpaji hte kaga zai ladat lam ni hta Miwa ni gaw Japan hte Korea hpe pyi n-dep nga ma ai.
Teng sha nga yang- Myen hpe Mungkan Wunpawng Rapdaw U-N e makawp maga la ai gaw Miwa hte Russia rai nga ai. Raitim Myen gaw dai chyeju ni hpe malap kau nna,North Korea hte Nuclear lam lagu bawk the hkat let Miwa the Russia hpe shingtawt, Baw lung gabye na hkyen lai wa sai re. Ratim American a majaw dai lam ni brawng mat nna Myen gaw Ningmai bai hkimtum mat sai re. Shaloi mung Miwa gaw kalang mi Out mat,Gaya kaba hta sai re. Shi she Kawa Di shadu yang,kaga Ninggyi Kawa North Korea naw lu taw ai Myen hpe grai Wah yu gaya lai wa sai re.
Dai hta n-ga……. ya gaw, Mali Hka Madim mung hkring mat, Yakhaing Pipe Line mung wa hkrang kaw rai taw, Letpadaung Magri Bum manghkang mung n-lu shazim, Jinghpaw mung Chiphwi de na
Molybdenum N-hprang Sut rai mung htu sha yak mat rai Miwa gaw “Woi a Masa si la gawm” she rai mat manu ai. Katut naw mu ga.Grai kabu sai. Afghanistan e American shang wa ai shaloi mung – Miwa ni Wan Sau Company ni hta arang bang tawn
da ai Gumhpraw ni Dollar Wan mun lam kahtap nna sum mat yu sai re. Ya kalang bai Myen mung de American ni shang wa nna Miwa a arang bang da ai Project ni bai sum kahtap na hkrit tsang taw nga ma ai. Myen mung Miwa hpe kalang ta tawk hprut di abrut din a yak nga malu ai. Hpa majaw i? nga yang- Miwa gaw Myen hpe Gumhpraw hte Ushoi shoi tawn da ya ai majaw rai nga ai.
Dai majaw Myen gaw- Shanglawt KIA ni hpe jahpai nna American hpe kahtep na Nyan bai daw wa sai hpe mu lu ai. Dai lam hpe March (12) ya hkrum zup hpawng ngut ai hpang na “San Htai” Interview ni hpe masam maram yu yang Myen a hkam hkyen ai Lagaw lahkam ni hpe mu mada lu nga ai.
By-
Bum Chyangau.
( Daw- II- de bai matut hti ga).
