ျပည္ေထာင္စုစနစ္တြင္ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရး ခြဲေ၀ပံု သံုးမ်ိဳး

ျပည္ေထာင္စုစနစ္တြင္ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရး ခြဲေ၀ပံုမွာ သံုးမ်ိဳးသံုးစားသာရိွသည္။ ၄င္းတို႔မွာ

(၁) ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ (extreme type of federal system) ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအား

အမ်ားႏွင္႔ဆိုင္ေသာ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားသာ ေပးထားၿပီး က်န္အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားအားလံုး(residuary powers) ကို ျပည္နယ္မ်ားတြင္ အပ္ႏွင္းထားသည္။ ဥပမာ-ဆြစ္ဇာလန္ ၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုႏွင္႔ၾသစေၾတလ်။

(၂) ျပည္ေထာင္စု မစစ္တစစ္ႏိုင္ငံမ်ား တနည္းအားျဖင္႔ ျပည္ေထာင္စု အေျပာ႔စားႏိုင္ငံမ်ားတြင္
(weak type of federal system) ၊ ျပည္နယ္မ်ားအား အသင္႔အတင္႔ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားခြဲေ၀ေပးၿပီး က်န္အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးအားလံုးကို ဗဟိုျပည္ေထာင္စုက သိမ္းပိုက္ထားသည္။ ဥပမာ-ကေနဒါ ၊ ေတာင္အာဖရိကျပည္ေထာင္စု ၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ။

(၃) ဗဟိုျပည္ေထာင္စုအတြက္ သီးသန္႔အာဏာမ်ားႏွင္႔ ျပည္နယ္မ်ားအတြက္ သီးသန္႔အာဏာမ်ားဟူ၍ ခြဲျခားသတ္မွတ္ထားသည္သာမက ဗဟိုျပည္ေထာင္စုေရာ ျပည္နယ္မ်ားပါ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္သည္႕အာဏာမ်ား(concurrent power) ဟူ၍ သတ္မွတ္ထားသည္။ ဥပမာ-ဆိုဗီယက္ယူနီယံ ၊ ယူဂိုစလားဗီးယား။

မည္သည္႕နည္းျဖင္႔ အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးကို ခြဲေ၀ထားသည္ျဖစ္၊ ျပည္နယ္မ်ားကိုေပးထားသည္႕
အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးမ်ားကို ဗဟိုျပည္ေထာင္စုက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ခြင္႔မရိွေပ။ တစ္နည္းအားျဖင္႔ဆိုလွ်င္ျပည္နယ္မ်ားသည္ လံုး၀ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရရိွၾကသည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္ေထာင္စု မစစ္တစစ္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ျပည္နယ္မ်ားသည္ အခြင္႔အာဏာမ်ား အလြန္နည္းပါးၿပီး အင္အားနည္းလြန္းသည္႕အတြက္ ျပည္နယ္အဆင္႔မွပ႑ာဆက္ႏိုင္ငံ (vassal state) အဆင္႔သို႔လည္းေကာင္း ၊ လက္ေအာက္ခံနယ္ပယ္(province) အဆင္႔သို႔ လည္းေကာင္း က်ေရာက္သြားၾကသည္။

လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ၊ က်ိဳးပမ္းေနၾကစဥ္တုန္းက လြတ္လပ္ၿပီးသည္႕ေနာက္ မည္သည္႕ပံုစံမ်ိဳးျဖင္႔တိုင္းျပည္ကို တည္ေထာင္ၾကမည္နည္း ဟု ေတြးေတာႀကံဆၾကသည္႕အခါ ဗမာအမ်ိဳးသားေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ဗမာျပည္လို တိုင္းျပည္ငယ္ေလးအဘို႔ လူမ်ိဳးစုမ်ား အခြဲခြဲ အျခမ္းျခမ္း အုပ္ခ်ဳပ္သည္႕မူကို မႀကိဳက္ၾကပါ။တစည္းတလံုးတည္း ပံုစံတမ်ိဳးတည္းေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ိဳး ၊ တနည္းအားျဖင္႔ တျပည္ေထာင္အစိုးရတမ်ိဳးတစားစနစ္ unitary ကို လိုလားၾကသည္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔အား တစည္းတလံုးတည္းသာ ၅ ႏွစ္စံမံကိန္း ၂ ႀကိမ္ေျမာက္ေဆာင္ရြက္လိုက္ရလွ်င္ အားလံုးတိုးတက္မည္ ၊ ဗမာျပည္မထက္ တဆင္႔နိမ္႔က်ေသာ နယ္စပ္ေဒသရိွ လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္လည္း ဗမာႏွင္႔တန္းတူ တိုးတက္လာမည္ဟု ယံုၾကည္ေၾကာင္း ေျပာျပဘူးပါသည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ (ရ ပ လ) ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ရိုးသားေသာေစတနာကို ယံုၾကည္ၾကသည္ ၊ ေလးစားၾကသည္ ကၽြန္ေတာ္တို႔သည္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ေစတနာကို၄င္း ၊ တျပည္ေထာင္စနစ္မူကို၄င္း သံသယမရိွၾကပါ ၊ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ဦးေဆာင္ေသာ ဗမာျပည္ႏွင္႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွမ္းျပည္အား တျပည္ေထာင္စနစ္အရပူးေပါင္းေစကာမူ - ကၽြန္ေတာ္တို႔အဘို႔ စိုးရိမ္ပုပန္စရာမရိွဟု ကၽြန္ေတာ္တို႔ယူဆၾကသည္။ လူပုဂၢိဳလ္ပိုင္းအေျခအေနအရ ထိုသို႔ျဖစ္ေသာ္လည္း တကဲ႔ျဖစ္ရပ္ အေျခအေနအရဆိုလွ်င္ ျပည္ေထာင္စုသေဘာတရားကလြဲ၍ အျခားမျဖစ္ႏိုင္ဟု ကၽြန္ေတာ္တို႔ (ရ ပ လ) က ဆံုးျဖတ္ၾကသည္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ က်ဆံုးသြားၿပီးေနာက္ အေျခခံဥပေဒကို အၿပီးသတ္ေရးဆြဲၾကသည္႕အခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔အား မလိမ္႔တပတ္ ႏွပ္လိုက္သည္ဟု ကၽြန္ေတာ္တို႔ စြဲစြဲၿမဲၿမဲ ယူဆေနဆဲျဖစ္သည္။ အသြင္အားျဖင္႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နယ္စပ္ေဒသအား ႏွစ္သိမ္႔ေစရန္ ျပည္ေထာင္စုအသြင္ေပးထားၿပီး ၊ အႏွစ္သာရအားျဖင္႔ တတ္ႏိုင္သမွ်တျပည္ေထာင္စနစ္ျဖစ္ရန္ ဖန္တီးထားသည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ထင္သည္။

အမွန္မွာ ဗမာမ်ားအတြက္ သီးျခားျပည္နယ္ ဖြဲ႔စည္းၿပီး ဗမာျပည္နယ္ ၊ ရွမ္းျပည္နယ္ ၊ ကခ်င္ျပည္နယ္ ၊ကရင္ျပည္နယ္ ၊ ကယားျပည္နယ္စသည္႕ ျပည္နယ္မ်ားပူးေပါင္းကာ ျပည္ေထာင္စုဖြဲ႔ပါမွတကဲ႔ျပည္ေထာင္စု၏ အဂၤါႏွင္႔ ညီညြတ္ေပမည္။ ယခုမူကား ဗမာျပည္နယ္ဟူ၍ မပါရိွသည္႕အတြက္ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အေျခခံဥပေဒသည္အသြင္အားျဖင္႔ပင္ အဂၤါမစံု တျခမ္းပဲ႔ ျပည္ေထာင္စုႀကီး ျဖစ္ေနေလသည္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပည္ေထာင္စု ပါလီမန္ဖြဲ႔စည္းပံုမွာလည္း သဘာ၀မက်ေပ။ အျခားျပည္ေထာင္စု ပါလီမန္မ်ားတြင္လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္ထားရိွျခင္းမွာ ေအာက္လႊတ္ေတာ္သည္ ဒီမိုကေရစီသေဘာအရ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာသည္
ျပည္သူလူထုထံမွဆင္းသက္ရမည္ဆိုသည္႕အတိုင္း ျပည္သူတရပ္လံုးအားကိုယ္စားျပဳရန္ျဖစ္ၿပီး ၊ အထက္လႊတ္ေတာ္မွာ ျပည္ေထာင္စု သေဘာတရားအရ ျပည္နယ္မ်ားအား ကိုယ္စားျပဳရန္ျဖစ္ေပသည္။
ျပည္နယ္ႀကီးက ျပည္နယ္ငယ္မ်ားအား အႏိုင္က်င္႔မႈမရိွေစရန္ အထက္လႊတ္ေတာ္သို႔ ကိုယ္စားလွယ္ဦးေရ အညီအမွ်ေစလႊတ္ၾကသည္ ၊ လႊတ္ေတာ္တရပ္ရပ္သည္ အာဏာကို အလြန္အကဲ အသံုးမျပဳႏိုင္ရန္အတြက္လႊတ္ေတာ္တရပ္က လႊတ္ေတာ္တရပ္အား ထိန္းကြတ္ႏိုင္ရန္ အခြင္႔အာဏာတူ ေပးထားၾကသည္။ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အထက္လႊတ္ေတာ္သို႔ ျပည္နယ္မ်ားသည္ အမတ္ဦးေရ အညီအမွ် ေစလႊတ္ႏိုင္ခြင္႔ မရိွၾကပါ။

ဗမာျပည္နယ္ဟူ၍ သီးျခားမရိွျခင္းသည္ပင္ ျပည္ေထာင္စု အထက္လႊတ္ေတာ္ဖြဲ႔စည္းမႈကို
ႀကီးစြာရုပ္ဆင္းပ်က္ေစေလသည္။ တျပည္နယ္လွ်င္ အမတ္ဦးေရ အဘယ္မွ်စီေစလႊတ္ရမည္ဟု အေျခခံဥပေဒတြင္ ျပဌာန္းလိုက္လွ်င္ ဗမာျပည္နယ္မရိွ၍ ျပည္ေထာင္စုအထက္လႊတ္ေတာ္တြင္
ဗမာကိုယ္စားလွယ္မ်ား ပါ၀င္ႏိုင္ေတာ႔မည္ မဟုတ္ေခ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔၏ အထက္လႊတ္ေတာ္သည္
ေအာက္လႊတ္ေတာ္အား ထိန္းကြတ္ႏိုင္ေသာ အာဏာလည္းမရိွ ၊ ျပည္နယ္မ်ားအက်ိဳးကို
ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္းလည္းမရိွျဖစ္ေနေလရာ ၊ ယခုအတိုင္းသာဆိုလွ်င္ ႏိုင္ငံေတာ္ သမတကဲ႕သို႔
တန္ဆာဆင္ထားယံုသာ ရိွေနေပမည္။

အာဏာႏွင္႔ အခြင္႔အေရးခြဲေ၀နည္းကဲ႕သို႔ပင္ ဘ႑ာေရးခြဲေ၀မႈသည္လည္း ျပည္နယ္မ်ားအား
ျပည္နယ္အခြန္ေတာ္စာရင္းဟူ၍ ခြဲေ၀ကန္႔သတ္ေပးထားၿပီး က်န္အားလံုးကို ဗဟိုက ယူထားလိုက္ေလသည္။ဗမာျပည္နယ္ဟူ၍ သီးျခားဖြဲ႔စည္းထားျခင္းမရိွဘဲ ၊ ျပည္ေထာင္စုဟူ၍ ေရာေထြးဖြဲ႔စည္းထားေလရာဗဟိုဌာနမ်ားဟူ၍ သန္႔သန္႔ခြဲျခားရန္ခက္ခဲေပသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုႏွင္႔သက္ဆိုင္ေသာ အခြန္ေတာ္၀င္ေငြမ်ားကိုဘယ္သို႔ ခြဲေ၀၍ ဗဟိုျပည္ေထာင္စုႏွင္႔သက္ဆိုင္ေသာဌာနမ်ားအတြက္
ဘယ္သို႔က်ခံရမည္ကို တိတိက်က်သတ္မွတ္ရန္ မလြယ္ကူေတာ႔ေပ။ အေျခခံဥပေဒပုဒ္မ ၉၆ ျခြင္းခ်က္တြင္သာ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရသည္ " ေထာက္ပံ႔ရန္လိုအပ္သည္ဟု ဆံုးျဖတ္သတ္မွတ္ေသာ အေထာက္အပံ႔ေငြမ်ားကို" ျပည္နယ္အစိုးရမ်ားအား ေပးႏိုင္သည္ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။ ၄င္းျပဌာန္းခ်က္အရ -
ရရိွေသာ အေထာက္အပံ႔ေငြမ်ားျဖင္႔သာ ျပည္နယ္မ်ား အသက္ရႈေနၾကရသည္။ ဤေထာက္ပံ႔ေငြမ်ားကို ဗဟိုအစိုးရက ေပးလိုက ေပးႏိုင္သည္။ မေပးဘဲေနလိုကလည္း ေနႏိုင္သည္။ ဤနည္းျဖင္႔ ဗဟိုအစိုးရသည္

ျပည္နယ္အစိုးရမ်ား၏ အသက္ေသြးေၾကာကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားလိုက္သည္။ .... ျပည္နယ္မ်ား အထူးသျဖင္႔ကၽြန္ေတာ္တို႔ရွမ္းျပည္၏ မေၾကနပ္ခ်က္မ်ားသည္ ဘ႑ာေရးခြဲေ၀မႈစနစ္ေပၚတြင္ ျမစ္ဖ်ားခံခဲ႔သည္။

ဦးထြန္းျမင္႔ (ရွမ္းျပည္)

ပါလီမန္ဒီမိုကေရစီေခတ္ ဗိုလ္တေထာင္ေန႔စဥ္သတင္းစာပါ "တန္းတူေသာရွမ္းျပည္"

ေဆာင္းပါးေကာက္ႏႈတ္ခ်က္မ်ား