======================
(ဧရာ၀တီ)
ရခိုင္ျပည္နယ္၌ ျပႆနာမ်ား တခုၿပီးတခု ျဖစ္လာေနျခင္းသည္ ရခိုင္ျပည္သူမ်ားအတြက္ အထူး သတိထား ေနထိုင္ရမည့္ အေျခအေန ျဖစ္ပါသည္။
အခုရက္ပိုင္းအတြင္း ႏုိင္ငံတကာ NGO ၀န္ထမ္း အေမရိကန္ အမ်ဳိးသမီးတဦးက ၎တို႔၏ ႐ုံးတြင္လႊင့္ထူ ထားသည့္ သသနာ့ အလံအား ျဖဳတ္ခ်မႈေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည့္ ပဋိပကၡသည္ က်ယ္ျပန္႔သြားသည့္အျပင္ အျပစ္မရွိေသာ ကေလးငယ္ တဦး၏ အသက္ကိုပါ ေပးဆပ္လိုက္ရသည္။
ျပႆနာမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားေနျခင္း၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ လႈံ႔ေဆာ္ေနသည့္ အဖြဲ႔အစည္းတရပ္ သို႔မဟုတ္ စြမ္းအားရွင္၊ သို႔မဟုတ္ လူမိုက္ဂုိဏ္း ကဲ့သို႔ အုပ္စုတစုကို ေမြးျမဴ၍ လႈပ္ရွားခိုင္းေစမႈမ်ား ရွိေနသလားဟုလည္း သံသယျဖစ္မိပါသည္။
၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ရခိုင္-ဘဂၤါလီ(မြတ္စလင္)အေရးအခင္း ျဖစ္ပြားခ်ိန္မွစ၍ ရခိုင္ေဒသတြင္း၌ ျပႆနာမ်ား လုံး၀ ၿငိမ္းေအးမႈ မရွိဘဲ တခုမဟုတ္တခု ျဖစ္ပြားေနသည္မွာ သမား႐ုိးက် မဟုတ္ဟု ယူဆပါသည္။
အမ်ဳိးသားေရးႏွင့္ ဘာသာေရးကုိ မ်က္စိစုံမွိတ္ ဦးစားေပးလြန္းသည့္ ရခိုင္မ်ဳိးခ်စ္ တခ်ဳိ႕ေၾကာင့္ပင္ ႏိုင္ငံေရး အျမတ္ထုတ္လို သူမ်ား၊ ပုဂၢိဳလ္ေရး ေက်ာ္ၾကားလိုသူမ်ားက ရခိုင္ေဒသအား အသုံးခ်စရာ ေနရာတခုအျဖစ္႐ႈျမင္လာၿပီး ဘာသာေရးကုိ ခုတုံး လုပ္၍ ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားမႈ အသြင္ေဆာင္သည့္ လႈပ္ရွားမႈတခ်ဳိ႕ လုပ္ေဆာင္လာၾကသည္ကို သတိထားမိသည္။ သို႔ေသာ္ ထိုအခ်က္အား သတိျဖင့္ ေစာင့္ၾကည့္သည့္ ရခိုင္အမ်ဳဳိးသားေရး ေခါင္းေဆာင္ တခ်ဳိ႕သာရွိၿပီး အမ်ားစုကမူ အေလး ထားမႈ မရွိၾကေပ။
ရခိုင္ေဒသ၏ လက္ရွိ အေျခအေန အရပ္ရပ္သည္ ထိလြယ္ရွလြယ္သည့္ အေနအထား ျဖစ္ေန၍ မ်ဳိးခ်စ္မ်ား အေနျဖင့္ မ်က္စိ ဖြင့္၊ နားဖြင့္၍ အထူး သတိထား လုပ္ေဆာင္ရမည့္ အခ်ိန္လည္း ျဖစ္သည္ဟု ဆုိခ်င္သည္။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ ၿပီးသည္အထိ ရခိုင္ေဒသ၌ ျပႆနာမ်ား ျဖစ္ပြားလာႏိုင္ဖြယ္ ရွိပါသည္။
ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ အမ်ဳိးသားေရးႏွင့္ ဘာသာေရးကုိ အေလးထားသည့္ လူမ်ဳိးအျဖစ္ အမ်ားက လက္ခံထားၿပီး ျဖစ္သည္။
ရခိုင္ေဒသတြင္း ျဖစ္ပြားေနသည့္ ပဋိပကၡမ်ားသည္ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ား မ်ဳိးမေစာင့္၍ ျဖစ္ပြားေနျခင္း မဟုတ္ ဆိုသည္ကုိ အားလုံး က သိရွိၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း မ်ဳိးေစာင့္တရားမ်ားကုိသာ ေဟာၾကားေနၾကသည္မွာလည္း စဥ္းစားစရာပင္။ ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္ တခ်ဳိ႕က ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္ အတြင္းကလည္း မ်ဳိးေစာင့္တရားမ်ား ေဟာခဲ့ ၾကပါသည္။ မႏၲေလးမွ ဦး၀ီရသူသည္လည္း ယခုလဆန္းပိုင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ၿမိဳ႕ အမ်ားအျပားသို႔ လွည့္၍ မ်ဳိးေစာင့္တရား ေဟာၾကားခဲ့ ေသးသည္။
ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ေဒသမ်ား၌ ေဟာမည့္ တရားသည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး တရားဟုသာ အမည္ ေပးသင့္ပါသည္။ ဒုကၡမ်ဳိးစုံ ႀကဳံေတြ႔ခံစားေနၾကရသည့္ အေျခအေနတြင္ ရခိုင္ျပည္သူမ်ားသည္ မိမိတို႔ စိတ္ဒဏ္ရာမ်ား ေျပေပ်ာက္ေစရန္ မည္သည့္ တရားကုိ ေဟာသည္ျဖစ္ေစ နာယူရန္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနၾကသည္။ အမ်ားစုမွာ ဘာသာေရးကုိ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ေရာ၍ စဥ္းစားျခင္း မရွိ၊ စိတ္၀င္စားမႈ မရွိၾကပါ။ သို႔ေသာ္ ရခိုင္လူမ်ဳိး အမ်ားစုသည္ အမ်ဳိးသားေရး၊ ဘာသာေရးႏွင့္ပတ္သက္လွ်င္ ေသြးဆူလြယ္ျခင္း၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ လြန္ကဲျခင္း တို႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ လႈံ႔ေဆာ္ရလြယ္ကူသည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။
အစိုးရ အာဏာပိုင္ အဆက္ဆက္သည္ ႏိုင္ငံေရးကုိ ဘာသာေရးႏွင့္ေရာ၍ အသုံးခ်ခဲ့သည့္ သာဓကမ်ား ရွိခဲ့သည္။ သို႔ျဖစ္၍ ရခိုင္ေဒသတြင္း မ်ဳိးေစာင့္ တရားမ်ား ေဟာခဲ့ၾကသည့္ ဆရာေတာ္၊ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ေနာက္ကြယ္တြင္လည္း ႏိုင္ငံေရး ပေယာဂ ကင္းမကင္းႏွင့္ မည္သူမ်ား ရွိႏိုင္မည္နည္းဟု ေမးခြန္း ထုတ္သူမ်ားလည္း ရွိေနသည္။ မ်ဳိးေစာင့္ တရားေဟာျခင္းသည္ အေနာက္တံခါးကုိ ကာကြယ္ရန္ဟု ျမင္သူမ်ားလည္း ရွိသည္။ အေနာက္တံခါး အမွန္ တကယ္ က်ဳိးပ်က္ခဲ့သည္မွာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားပင္ ေက်ာ္လြန္ေနၿပီ ျဖစ္သည္။
စစ္အစိုးရအဆက္ဆက္ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့စဥ္ကလည္း အေနာက္တံခါးကုိ စိတ္ႀကိဳက္ဖြင့္၍ လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ခဲ့ၾကသည္။ သို႔ေသာ္ အေၾကာက္တရားျဖင့္ ဖိႏွိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေနသည့္ စစ္အစိုးရ လက္ထက္၌ မည္သည့္ မ်ဳိးခ်စ္ ပုဂၢိဳလ္ကမွ် ေ၀ဖန္မႈ၊ ကန္႔ကြက္မႈ မလုပ္ရဲခဲ့ၾကေပ။
စစ္အစိုးရ ေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံျပဳထားသည့္ ျပည္ေထာင္စု ႀကံ့ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ(ႀကံ့ခိုင္ေရး ပါတီ)သည္ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ၎တို႔ အႏိုင္ရေရး အတြက္ ႏိုင္ငံသား မဟုတ္သည့္ ရခိုင္ျပည္တြင္းက ဘဂၤါလီ ၅ သိန္းေက်ာ္ကုိ အျဖဴေရာင္ ကတ္မ်ား ထုတ္ေပး၍ ပါတီ ေထာင္ျခင္း၊ မဲေပးျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ စီစဥ္ေပးခဲ့ၾကသည္။
လက္ရွိ အာဏာရ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီသည္ ရခိုင္ေဒသ၌ အႏိုင္ရရွိရန္ နည္းလမ္းစုံျဖင့္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ္လည္း ၎တို႔ေမွ်ာ္မွန္း သည့္ အတိုင္း ျဖစ္မလာခဲ့ေပ။ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမ်ား တိုးတက္ေရးပါတီကသာ ကုိယ္စားလွယ္ေနရာအမ်ားစု အႏိုင္ရခဲ့ သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ပင္ ရခိုင္ ျပည္နယ္၏ ႀကံ့ခိုင္ေရးပါတီ တာ၀န္ခံ တခ်ဳိ႕သည္ ရခိုင္ပါတီ အေပၚ မလိုမုန္းထားမႈမ်ား ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
ရခိုင္ျပည္သူမ်ားသည္လည္း ေရႊသဘာ၀ဓာတ္ေငြ႔ စီမံကိန္း၊ လွ်ပ္စစ္မီး ရရွိေရး၊ စစ္တပ္သိမ္း လယ္ေျမမ်ား ျပန္လည္ရရွိေရး၊ ေဒသထြက္ သယံဇာတမ်ားကုိ ရခိုင္ျပည္သူမ်ား အက်ဳိးခံစားခြင့္ရေရး စသည့္ အေရးမ်ား အျပင္ ပညာေရး၊ စီးပြားေရး တို႔ကုိ လည္း မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ၾကေတာ့ေပ။
ရခိုင္ျပည္နယ္အား စစ္အာဏာရွင္မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည့္ ကာလမ်ား၌ လယ္သိမ္း၊ ယာသိမ္းၿပီး ၿခိမ္းေျခာက္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၊ အလုပ္လက္မဲ့ ျပႆနာမ်ား စသည့္ အဘက္ဘက္မွ ခြ်တ္ယြင္းလာမႈေၾကာင့္ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ မိမိတို႔ ေဒသအားစြန္႔ခြာ၍ စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရးတို႔အတြက္ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာ ေဒသ အသီးသီးသို႔ ထြက္ခြာသြားၾကသည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕အပါအ၀င္ ျမန္မာျပည္ အႏွံ႔အျပားႏွင့္ျပည္ပ ႏိုင္ငံအသီးသီးသို႔ ထြက္ခြာသြားၾက၍ ရခိုင္ေဒသ၌ ယခုအခါ သက္ႀကီး ရြယ္အိုမ်ား၊ ကေလးသူငယ္မ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသမီးတခ်ဳိ႕သာ က်န္ပါေတာ့သည္။ တခ်ဳိ႕ေသာ ေက်းရြာမ်ား၌ အမ်ဳိးသားမ်ား မရွိေတာ့၍ အသုဘ အေလာင္းကုိ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ကိုယ္တိုင္ ထမ္းပုိး၍ သခ်ဳႋင္း သို႔ ပို႔ေဆာင္ သၿဂႋဳဟ္ ေနၾကသည့္ ဓာတ္ပုံမ်ားကုိလည္း ၀မ္းနည္းဖြယ္ရာ ျမင္ေတြ႔လာရသည္။ ရခိုင္ ပညာတတ္အမ်ားစုသည္လည္း မိမိတို႔ ပညာႏွင့္လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္မည့္ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရး၊ ပညာ ဆက္လက္ သင္ၾကားေရးတို႔ အတြက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ႏွင့္ ျပည္ပႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ထြက္ခြာသြားၾကသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ လက္ရွိေနထိုင္သည့္ လူဦးေရ ၃ သန္းေက်ာ္ရွိသည္ဟု အစိုးရ၏ ၂၀၁၁ စာရင္းမ်ားက ေဖာ္ျပ ထားသည္။ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပ ႏိုင္ငံ အသီးသီးရွိ ရခိုင္လူမ်ဳိး လူဦးေရ စုစုေပါင္းသည္ ၅ သန္းေက်ာ္ ရွိသည္ဟု ခန္႔မွန္းထားၾကသည္။
အစိုးရက ရခိုင္ေဒသထြက္ သစ္၊ ၀ါး၊ ပင္လယ္ထြက္ကုန္၊ လယ္ယာထြက္ကုန္ ပစၥည္းမ်ားႏွင့္ ေရႊသဘာ၀ ဓာတ္ေငြ႔ စီမံကိန္း အျပင္ ေဒသထြက္ သယံဇာတ ပစၥည္းမ်ားကုိ ႏိုင္ငံတကာသုိ႔သာ ေရာင္းစားလ်က္ရွိသည္။ သို႕ေသာ္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စက္႐ုံ အလုပ္႐ုံ တခုမွ မရွိေပ။ ၀န္ထမ္း ဦးေရ အနည္းငယ္ႏွင့္ ပုံမွန္ မလည္ပတ္ႏိုင္သည့္ ေက်ာက္ေတာ္ သၾကားစက္အေဟာင္း တခုတည္းသာ ရွိေနသည္မွာလည္း ထူးဆန္းဖြယ္ရာ ျဖစ္ေနသည္။ ေက်ာက္ျဖဴစီမံကိန္းကဲ့သို႕ စီမံကိန္းတခ်ဳိ႕ အေကာင္ အထည္ ေဖာ္ေနသည့္တိုင္ ေဒသခံ ျပည္သူမ်ား အေနျဖင့္ ေအာက္ေျခသိမ္း အလုပ္ၾကမ္းသမား အဆင့္ကုိပင္ ရရွိရန္ မလြယ္ ကူေပ။
ေဒသ အသီးသီးသို႔ ေရာက္ေနသည့္ ရခိုင္ပညာတတ္မ်ား၊ လူငယ္မ်ား၊ ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ မိမိတို႔ ေဒသကုိ ျပန္လိုၾကသည့္တိုင္ အလုပ္အကိုင္ ရွားပါးမႈေၾကာင့္ ျပည္ေတာ္ျပန္ရန္ အခက္အခဲမ်ားရွိေနၿပီး အခြင့္အလမ္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလာပါက အေ၀းေရာက္ ရခိုင္လူမ်ဳိး အမ်ားစုမွာ အိမ္ျပန္ရန္ အဆင္သင့္ရွိေနသည္။
ရခိုင္ေဒသ၌ လူဦးေရ ၃ သန္းေက်ာ္အနက္ ဘဂၤါလီ ဦးေရသည္ တသန္း၀န္းက်င္အထိ ရွိသည္ဟု အစိုးရက ဆိုသည္။ အစိုး ရ အာဏာပိုင္မ်ားက ဘဂၤါလီမ်ားကို ရခိုင္ေဒသမွလြဲ၍ တျခားမည့္သည့္ ေဒသသို႔မွ် သြားေရာက္ခြင့္မျပဳဘဲ ပိတ္ေလွာင္ ထား သည္။ ဘဂၤါလီမ်ားအား တေနရာတည္း၌ စုၿပံဳ ေလွာင္ပိတ္ထားျခင္းကပင္ ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားရန္ ေမြးထားသည္ႏွင့္ တူေနသည္။ ရခိုင္ လူမ်ဳိးမ်ားကလည္း ထိုသို႔ ယုံၾကည္ထားၾကသည္။ အလားတူ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားကာ လူမ်ဳိး၊ ဘာသာ၊ ယဥ္ေက်းမႈ စသည့္အရာရာ ကြဲျပားေသာ လူမ်ဳိး ၂ ခု ကို အတူ ယွဥ္တြဲ ေနထိုင္ရန္လည္း ယခုအေျခအေနတြင္ မလြယ္ကူေသးပါ။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရလွ်င္ ရခိုင္ျပည္တြင္း၌ ျပႆနာ အရပ္ရပ္သည္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ေျဖရွင္းရမည့္ ကိစၥျဖစ္၍ စိတ္ခံစားမႈအတိုင္း မလုပ္ေဆာင္မိေစရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ ထို႔အတူ အျမင္မတူ ကြဲျပားေနၾကသည့္ ရခိုင္ႏိုင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ပါတီမ်ား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ မတူညီသည္မ်ားကို ေဘးဖယ္၍ လုပ္ေဆာင္ၾကရန္ အေရးႀကီးသည့္အခိ်န္အခါဟုလည္း ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္၏ လက္ရွိ ပဋိပကၡမ်ားသည္ အတိမ္းအေစာင္း မခံႏိုင္သည့္ အေျခအေနျဖစ္ေန၍ ငါႏွင့္မတူ ငါ့ရန္သူဟု သေဘာထားမ်ား ကုိင္စြဲ၍ စည္းလုံးမႈ၊ ညီညြတ္မႈ အားနည္းေနမည္ ဆိုပါက ဆင္းရဲတြင္းနက္ေနေသာ ရခိုင္ျပည္သည္ နာလန္ျပန္ထူႏိုင္မည္ မဟုတ္ေတာ့ေခ်။
