Saturday, July 5, 2014

Mung masa “zaw si” hpe ma hkra nmai hpaw kau ai


Kachin National Alliance Party for Democracy (KNAPD) Jinghpaw Wunpawng Myu sha Demokresi Ginrun Pati
Simsa lam ngu ai gaw hpyen masa hpe tsun mayu ai rai nga ai. Saboi ntsa e, mung masa dung jahta na lam gaw mung masa ning gam rai nga ai. Mung masa hpe n-gun shaja ya ai gaw hpyen laknak, hpyen hpaji, hpyen n-gun rai nga ai ngu tim nshut nga mali ai. Myen mung dan gaw 1960 ning hpang kaw nna hpyen gumshem lai masa hte up hkang wa ai mung dan langai rai nga ai. Hpyen gum shem kata hta Panglong ga sadi ni, amyu sha baw sang ni a ahkaw ahkang ni hten run agrawp mat wa na npawt de woi ganawng mat wa ai gaw daini du hkra rai nga mali ai.
1960 ning jan kaw nna 2008 ning du hkra hpa baw byin lai mat sai ngu ai Myen mung labau hpe grai wa azin ayang tsun na lam n-nga ai, rai taw, langai mi mau na lam hpe ndai laika hta tsun madi madun mayu ai lam gaw anhte mung hpawm Myen mung dan ngu ai kaw jawm pra jawm nga ai myu sha baw sang rai nga ai Sam, Kayin, Hkang, Mon, Rahkaing, Karenni, Jinghpaw hte kaga myu sha baw sang ni rawt malan galaw ai hta hpyen man langai sha rai nga ai “Myen” ngu ai hpe jawm ning hkap gasat nna myu sha rap ra lam hpe majan shang shajang ai hkrai rai nga ga ai law. Shaning hku hti dat ga nga yang nloi la ai shaning ni ram ram na mat wa nna tsa ban “21” de du hkra gasat majan shang nga ga ai. “Ga san” gaw hpa majaw dai ram law ai myu baw sang ni “Myen” ngu ai wa hpe ndang gasat ga ta? Hpa majaw mung masa rap ra tara hpe dai ni du hkra hpyi ra ga ta? Hpa majaw “Myen” kaw rap ra tara lam, mung masa ahkaw ahkang hpyi ra nga ga ta? Dai ni du hkra hpa majaw anhte gaw dip sha hkrum ai myu kaji ni ngu naw tsun nga ra ga ta?
Ya yang, sim sa lam hte mung masa bawng ban na lam ngu ai, ga baw hte ninggam langai mi hta bai jahta bawng ban nga ai aten ladaw langai rai nga ai. Simsa lam ngu ai gaw lai wa sai padang hkrun lam majan masing “3” ning hpring hta anhte a tsawra hkungga dik ai du daju jum a mung ga hta “if you want peace prepare for war” ngu ai ga a lachyum gaw simsa lam a mahtai langai hpe htawng madun ai lam rai nga ai. Ndai mungga hpe myit yu dat ai shaloi mung kan madang dep ai mung dan ni a mung masa mang hkang amyu myu lam hpe hpareng yu ga ai mung masa ning hkring ni shaga ai ga law law hta mung, ndai zawn re masa kum la ni hpe ka madun da ai laili laika hpe hti dinglik yu ai shaloi, mung masa hta ndai zawn tsun shaga ra ai lam gaw teng ai lam yan langai re ngu tsun tim nshut nga ai. Madang dep ai lak nak, hpyen hpaji kung kyang ai hpyen n-gun ni, n-shajin tawn ai sha mung masa ga shaga hkawm tim gadai wa mung shingdu gayin yu na nrai nga ai gaw ga lahtum nshut rai nga mali ai law.
Nkau mi, daini na mung kan madang dep ai hpaji loili chye dum ai ni gaw, hpyen majan hte mung masa mahtai tam ai lam hpe prat nrai sai ngu nna mung chye tsun ma ai. Rai tim Nbung dap, Hka dap, Hkarang dap yawng hta n-gun ja taw nga sai Myen hpyen dap hpe ri nhti hpai nna mung masa rap ra ai lam bawng ban ga nga yang gaw “plastic carrot” sha rai na re. Myen ni gaw, ya mung jahta bawng ban na masing hpe ladat amyu myu hku htu ganawng taw nga ma ai. Sadi ra ai lam langai gaw anhte a pan dung ndu shi yang mung masa lam, hpyen masa lam dam wam mat nna mahtai npru ai mung masa lam de yawng mat wa na hpe sadi nga ra nga ai.
Simsa lam bawng ban ai lamang hte mung masa jahta bawng ban na ninggam hpe n-galaw nmai re ai masa kata hta bawng ban mahtai tam hpang wa ai masa gaw, lahkawng maga na mung masa “Zaw Si” hpe hpaw malang dat nna shada da lapran e shim tawn ra ai lam ni hpe, naw tawn da lu na masa hte seng ai madin hkumba ni, gau ngwi ngwi amya shawaw wa sai majaw dai madin hkumba ni krawk male hkrang wa nna tai hpyen ni a maw lanyet hpe, mung masa kumla hku nna, grai wa shingdang tawn nlu ai masa kaw du wa yang tinang maga de naw ngam tawn ging ai, naw hkyen tawn ra ai “Zaw Si” hpe makoi da ra na rai nga mali ai.
Dai majaw simsa lam jahta bawng ban ai hta, tinang maga de ganing zawn re lam hpe hkrat sum wa chye shangun ai (shr) ninggam lama ma kaw shut wa yang shingdu de hpa masing ni naw ngam tawn ra ai ngu ai hpe mahkyen kaba langai zawn sung sung li li myit mang ra na rai nga ga ai. Dai ngam tawn ai masing ni hpe tinang kara hku matut jai lang akyu jashawn na ngu ai lam hpe mung zai ladat jaw jaw hte masing jahkrat ra na rai nga ga ai.
· Sadi ga, hkyen mung hkyen nga ding yang rai ga
· Myit nau hkum tin, hkyaw masawp shagu hkum kabu
· Maw lanyet kata lup mat na maja ga
· Tsaw dik ai mung masa ning gam hpe ten galu masing ladat jaw hkra hkrang shaw ga
· Mung masa “Zaw Si” ma hkra hpe hpaw malang dan kau ra na hpe sadi, maja, sawn dinglik nna she gaw gap ga.
By KNAPD