Learn About the United States: Quick Civics Lessons

American mundan (USA mungchying sha masat ) byin tai wa lu na matu sanpoi htai ra ai ni ,,,,,,ndai lawu na laika buk hpe hti hka ja la ga....pdf ..file ..hte  re ....click and download++++

learn about United state ++English +++click on PDF file

ေမးခြန္းတစ္ရာတြင္ျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ကုိက္ညီသမွ်

BY HOTNEWS_EDITOR·THU, 01/01/1970 - 06:30·0 COMMENTS

သူငယ္ခ်င္းတစ္ဦးထံမွ သူေျဖထား ေသာ အေမရိကန္-ႏုိင္ငံသားျပဳလက္စြဲ  စာအုပ္မိမိလက္ထဲကိုေရာက္လာသည့္ေန႔မွစ၍အမိျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္တစ္ခုခု ေရးခ်င္ေနမိသည္။

အေမရိကန္ႏုိင္ငံသားျပဳလက္စြဲစာ အုပ္ကိုအဓိက (၃) ပိုင္းခြဲျပဳစုထားရာ(A)အေမရိကန္ဒီမုိကေရစီ၏အေျခခံမႈ မ်ား၊(B) အစုိးရစနစ္တည္ေဆာက္ပုံႏွင့္ (C)ေနာက္ဆုံးအေမရိကန္သမုိင္းႏွင့္အျခား သမုိင္း၀င္အခ်က္အလက္မ်ားတုိ႔ပါ၀င္ ၾကသည္။ ထုိစာအုပ္တြင္ေမးခြန္း(၁၀၀) ပါ၀င္ၿပီး အေျဖမ်ားကိုပါေဖာ္ျပေပးထား သည္။ ဒီမုိကေရစီဘုိးေအအေမရိကန္ ႏုိင္ငံ၏သက္တမ္း ၂၂၆ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအက်ဥ္းကိုေလ့လာ မိေသာအခါထုိအထဲမွအမိျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အသုံးတည့္ႏုိင္မည့္ေမးခြန္း(၅)ခုကို ထုတ္ ႏႈတ္ေဖာ္ျပလုိပါသည္။

ေမးခြန္းနံပါတ္ (၁) အမိေျမ၏အျမင့္ဆုံး ဥပေဒမွာအဘယ္နည္း။

အေျဖ-

ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျဖစ္သည္။

ေျဖရွင္းခ်က္-

အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခ ခံဥပေဒသည္ ႏုိင္ငံအားလုံးထက္ေစာသည္။ ယင္းကိုျပည္သူအေျချပဳစည္းကမ္းခ်က္မ်ား  ျဖင့္ႏုိင္ငံ၏အစိုးရယႏ္ၲရားကိုလည္ပတ္ ေစသည္။ ျပည္သူ႔ကုိယ္စားလွယ္ဒီမုိကေရစီ ဟုေခၚဆုိၿပီး ဥပေဒျပဳအမတ္မ်ားကုိျပည္ သူကေရြးခ်ယ္ေပးရသည္။ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသားမ်ားကႏုိင္ငံကိုဒီမုိကရက္တစ္ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာျဖင့္ဦးေဆာင္မည့္ သမၼတကိုပါေရြးခ်ယ္ေပးၾကသည္။ အေျခ ခံဥပေဒသည္ ျပည္သူလူထု၏အေျခခံရပိုင္ခြင့္မ်ားကိုအကာအကြယ္ေပးသည္။ ႏုိင္ငံတြင္းတြင္ျပ႒ာန္းသမွ်ဥပေဒမ်ားသည္ အဆုိပါဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံကိုမလြဲမေသြလုိက္ နာရမည္။

ေမးခြန္းနံပါတ္ (၂) ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥေပဒ သည္ မည္သည့္အလုပ္ကိုလုပ္ပါသနည္း။

အေျဖ-

(၁) အစိုးရကိုတည္ေဆာက္ေပး သည္။ (၂) အစိုးရကိုအဓိပၸာယ္သတ္မွတ္ ေပးသည္။ (၃) အေမရိကန္ျပည္သူမ်ား ၏အေျခခံရပိုင္ခြင့္ကိုကာကြယ္ေပးသည္။

ေျဖရွင္းခ်က္-

ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသည္ အစိုး ရ၏လုပ္ပုိင္ခြင့္အာဏာကို ဖက္ဒရယ္မႈ ျဖင့္ (၃)ပိုင္းကန္႔သတ္ထားၿပီးအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အာဏာ၊ ဥပေဒျပ႒ာန္းေရးအာဏာ၊တရားစီရင္ေရးအာဏာတုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒတြင္ ထုိအာဏာ အသီးသီးကိုအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိရွင္းျပထား သည္။ အဆုိပါဖြဲ႕စည္းပုံတြင္ ဥပေဒျပင္ဆင္ခြင့္ႏွင့္ဥပေဒထပ္တုိးခြင့္ရွိသည္။ ပထမ ဦးဆုံးဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ (၁၀)ခ်က္ကို အခြင့္အေရးျပန္တမ္းဟုေခၚဆုိၿပီး ၎  သည္အေမရိကန္တစ္ဦးစီ၏အခြင့္အေရးမ်ားကိုအေျချပဳထားၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖာ္ေဆာင္သည္။

ေမးခြန္းနံပါတ္ (၃) ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ တြင္ပါ၀င္ေသာ ကိုယ္ပိုင္အစိုးရ၏ထိပ္ဆုံး စကားလုံး (၃) လုံးရိွသည္။ ၎တုိ႔ကိုေဖာ္ ျပပါ။

အေျဖ-

WETHEPEOPLE  -ကၽြႏု္ပ္တုိ႔သည္ ျပည္သူမ်ားျဖစ္သည္။

ေျဖရွင္းခ်က္-

အေျခခံဥပေဒကေအာက္ပါအတုိင္း  ဖြဲ႕ဆုိသည္။ ကၽြႏု္ပ္တုိ႔အေမရိကန္ႏုိင္ငံ သားမ်ားသည္ ၿပီးျပည့္စုံေသာႏုိင္ငံတည္ ေဆာက္ႏုိင္ေရးအလုိ႔ငွာတရားမွ်တေရး၊ဒီမုိကေရစီစံခ်ိန္စံၫႊန္းညီမွ်ေရး အမ်ိဳးသား အက်ိဳးစီးပြားကာကြယ္ေရး အလုံးစုံတုိး တက္ေရးကိုေဖာ္ေဆာင္ႏုိင္ေရး ၿငိမ္းခ်မ္း ေရးလက္၀ယ္ပိုင္ဆုိင္ေရးႏွင့္ေနာင္လာမ်ိဳး ဆက္သစ္ေကာင္းမ်ားေပၚထြန္းေရးအတြက္ ဤဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကိုေရးဆြဲအတည္  ျပဳလုိက္နာပါမည္။ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔သည္ျပည္ သူမ်ားျဖစ္သည္””စကားလုံးအရျပည္သူ မ်ားသည္ အစုိးရကိုတည္ေဆာက္သည္ ဟု ဖြဲ႕စည္းပုံကဆုိသည္။ အစိုးရသည္ျပည္သူအတြက္အလုပ္လုပ္ၿပီးျပည္သူလူ ထု၏အခြင့္အေရးကိုကာကြယ္သည္။  အေမရိကန္တြင္အစိုးရ၏အာဏာသည္ ျပည္သူ႔ထံမွလာသည္။ ၎ကို ေက်ာ္ၾကားေသာအခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ ဟုေခၚတြင္ သည္။ ဥပေဒျပဳရန္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ေရြးခ်ယ္သူမ်ားမွာ ျပည္သူမ်ားသာျဖစ္ သည္။

ေမးခြန္းနံပါတ္ (၁၂) ““တရားဥပေဒစိုးမုိး ေရး””ဆုိသည္မွာ အဘယ္နည္း။

အေျဖ-

လူတုိင္းဥပေဒလုိက္နာရမည္။ ေခါင္း ေဆာင္မ်ားဥပေဒလုိက္နာရမည္။ အစိုးရ သည္ဥပေဒလိုက္နာရမည္။ ဥပေဒအထက္ တြင္မည္သူမွ်မရွိေစရ။

ေျဖရွင္းခ်က္-

ဂၽြန္အက္ဒမ္သည္ အေမရိကန္၏ ဒုတိယသမၼတျဖစ္ၿပီးအမ်ိဳးသားအေျခခံ ဥပေဒကိုေရးဆြဲခဲ့သူမ်ားထဲတြင္ တစ္ဦး အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ သူသည္ ““ဥပေဒစိုးမုိးသည့္အစိုးရျဖစ္သည္။ လူစိုးမုိးသည့္ အစိုးရမဟုတ္””ဟုတုိင္းျပည္ကိုအဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆုိသြားသည္။ ဥပေဒအထက္တြင္မည္ သူ/မည္သည့္အုပ္စုမွ်မရွိေစရ။ႏုိင္ငံသား တုိင္းႏွင့္ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ဥပေဒကို လုိက္နာျခင္းသည္ တရားဥပေဒစိုးမုိးေရး ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္တြင္အေမရိကန္ႏုိင္ငံဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသည္ တရား ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏အေျခခံျဖစ္သည္။ အေမ ရိကန္သည္ဒီမုိကေရစီျဖင့္အေျခခံဖြဲ႕စည္း ထားသည့္ဒီမုိကေရစီဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒရွိသည့္ တုိင္းျပည္ျဖစ္သည္။ ထုိ စနစ္အရျပည္သူမ်ားသည္တရားဥပေဒ မ်ားကိုလုိက္နာလုိၾကသည္။ အေၾကာင္းမွာ၎တုိ႔ေရြးခ်ယ္ခဲ့ေသာလႊတ္ေတာ္ကိုယ္ စားလွယ္မ်ားကေရးဆြဲေသာဥပေဒမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ လူအားလုံးကိုဥပေဒတစ္ခုတည္းျဖင့္သာအုပ္ခ်ဳပ္မည္ဆုိလွ်င္ တစ္ဦးခ်င္းအခြင့္ အေရးႏွင့္ၿငိမ္းခ်မ္းမႈတုိ႔သည္ပိုမုိ၍အကာ အကြယ္ရၾကလိမ့္မည္။ တရားဥပေဒစိုး မုိးေရးသည္ အစိုးရမွျပည္သူလူထုကိုသာတူညီမွ်ကာကြယ္ေပးေရးႏွင့္မည္သူတစ္ဦး တစ္ေယာက္၏အခြင့္အေရးကိုေဖာက္ဖ်က္ က်ဴးလြန္မႈမရွိေစရန္ အကူအညီေပးသည္။

ေမးခြန္းနံပါတ္(၅၅)အေမရိကန္မ်ားသူတုိ႔ ၏ဒီမုိကေရစီအေရးတြင္ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲႏုိင္ ေသာ အခြင့္အေရး (၂) ခုကို ေဖာ္ျပပါ။

အေျဖ-

မဲေပးခြင့္၊ ႏုိင္ငံေရးပါတီသို႔၀င္ခြင့္၊ စည္း႐ုံးေရးအဖြဲ႕မ်ားကိုကူညီခြင့္ လူမႈအဖြဲ႕ အစည္းကိုကူညီခြင့္ ျပႆနာတစ္ခုခုရွိ လွ်င္ ေရြးေကာက္ခံႏုိင္ငံအရာရွိကို သင့္ထင္ျမင္ခ်က္ေပးခြင့္ အထက္လႊတ္ေတာ္ အမတ္ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ား ကိုတုိင္ၾကားခြင့္ ျပႆနာတစ္ခု (သို႔) မႈ တစ္ခုကို လူသိရွင္ၾကားေထာက္ခံခြင့္ႏွင့္ဆန္႔က်င္ခြင့္ ႐ုံးခန္းဖြင့္ခြင့္ သတင္းစာတစ္ ေစာင္ေစာင္သို႔စာေရးသားခြင့္။ (ထုိထဲမွ  ၂ ခု ကို ေျဖရမည္)

ေျဖရွင္းခ်က္-

ႏုိင္ငံသားမ်ားသည္ ၎တုိ႔၏လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္တက္ႂကြစြာလႈပ္ရွား ပါ၀င္ၾကသည္။ ထုိ႔ျပင္ႏုိင္ငံေရးႏွင့္ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္လာလွ်င္ဒီမိုကေရစီအၿမဲရွင္သန္  ၿပီးအားေကာင္းေစသည္။ ပါ၀င္ကူညီႏုိင္ ေသာနည္းလမ္းမ်ားမွာအသစ္ေရႊ႕ေျပာင္း ႏုိင္ငံသားမ်ားကို အဂၤလိပ္စာႏွင့္လူမႈေရး တုိ႔ကုုိသင္ၾကားေပးျခင္း၊ မိဘ-ဆရာအသင္း ၀င္၍ပါ၀င္ကူညီႏုိင္ျခင္း ေဒသခံေက်ာင္း ၏မိဘ-ဆရာဘုတ္အဖြဲ႕၀င္ရာထူးအတြက္၀င္ေရာက္အေရြးခံႏုိင္ျခင္းႏွင့္ မဲ႐ုံမ်ား တြင္ကူညီျခင္းတုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ ျပည္သူမ်ား မဲေပးႏုိင္ၿပီးႏုိင္ငံေရးမဲဆြယ္ပြဲမ်ားတြင္ကူညီ ႏုိင္သကဲ့သို႔လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္လုပ္ အားေပးႏုိင္သည္။ သုိ႔တည္းမဟုတ္ မိမိ တုိ႔အတြက္အေရးႀကီးသည့္ကိစၥရပ္/ ျပႆနာမ်ားကိုေျဖရွင္းေပးရန္အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ႏွင့္လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စား လွယ္မ်ားကိုေခၚယူေတြ႕ဆုံခြင့္ရွိသည္။

ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္ စစ္တပ္ အခန္းကဏၭရာခိုင္ႏႈန္းမည္မွ်ပါ၀င္သနည္း ဟု အဆုိပါစာအုပ္ထဲတြင္အထပ္ထပ္အခါ ခါရွာေဖြၾကည့္မိိေသာ္လည္း မေတြ႕ရွိပါ။ႏုိင္ငံတည္ေဆာက္သည့္တပ္မေတာ္သည္ ႏုိင္ငံကိုက်ဴးေက်ာ္မည့္သူမ်ားကိုရွာေဖြႏွိမ္ နင္းရန္တာ၀န္ရွိသည္။ အဓိကစစ္ေသနာ ပတိခ်ဳပ္အာဏာသည္ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတ  လက္၀ယ္တြင္သာရွိသည္ကိုဖတ္ရသည္။ လက္ရွိျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ အလွည့္အေျပာင္း အေကြ႕အစြန္းတြင္ေရာက္ေနသည္ဟုဆုိလွ်င္မွားအံ့မထင္။ ဘယ္ဘက္ကိုေကြ႕မည္ လား။ ညာဘက္ကိုေကြ႕မည္လား။ စိတ္ ၀င္စားသူမ်ားရွိသလုိ ကပ္ေကြ႕လား။ ပန္း ေကြ႕လား။ မသုံးသပ္ႏုိင္သူမ်ားလည္းတစ္ပုတစ္ပင္ျဖစ္ေနၾကသည္။ ေနာက္ ဆံတင္းသူမ်ားကေတာ့လမ္းေဘးလည္းခ် မရပ္ ေဘးလည္းမကပ္ဒီမုိကေရစီလမ္းကုိကန္႔လန္႔ဒရြတ္တုိက္လုိက္ေနၾကေပသည္။ ထုိအၾကပ္အတည္းကိုေျဖရွင္းရန္ႏွင့္ျမန္မာ ႏုိင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ရန္ႏုိင္ငံအက်ိဳးငွာေလ့လာမိေသာအေ၀း ေရာက္အေတြ႕အႀကံဳမ်ားကိုတုိင္းက်ိဳးျပည္ ျပဳေရးသားမွ်ေ၀လုိက္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။ ထုိအကဲမွအမိျမန္မာႏုိင္ငံႏွင့္ကုိက္ညီသည့္ အေျခခံအခ်က္အလက္မ်ားကို အသစ္ ေပၚေပါက္လာမည့္ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံျပင္ ဆင္ခ်က္မ်ားတြင္ ထည့္သြင္းျပ႒ာန္းႏိုင္ပါရန္ျပည္သူမ်ားတင္ေျမႇာက္ထားေသာ ဥပေဒျပဳလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို ေစတနာအရင္းခံတုိက္တြန္းလုိက္ရပါသည္။

ကိုညီညီ-ေတာင္ႀကီး