Shawng lam Daw ( II )

0 Comments

Dusat dumyeng malen pyen u ni a zuphpawng kaw Salang Prangtai, Salang Pyilan, Salang Lagang ni tsun ai ningmu ni hpe n hkan na dep dat ai hpu nau ni a matu kadun mi ka shaleng dat ai.

PYILAN:- Anhte gaw kaji htum ai u amyu raitim Karai Kasang a chyeju majaw n-gun ja htum ai singkaw tu ga ai. Mungkan ting pyen hkawm lu ai hta n-ga, panglai nammukdara ni hpe pyen lai hkawm na matu lit n li dum ga ai. Dai hta n-ga, hkum kaji ai majaw kade shim ai masha ni a zuphpawng kaw hkan shang dung timung, n mu dat ma ai. Ga shadawn:- 29-31 July 2013 laman Thai-Myenmung jarit shara mi kaw galaw ai United Nationalities Federal Council (UNFC) zuphpawng kaw mung npawt ndung hkren sa lawm wa saga ai raitim shing ran sha pyi n hkan mu dat ma ai. Dai zuphpawng kaw Myenmung ting na rawt malan hpung kasa ni, mungmasa hpung shagu na kasa ni, amyu shayi hpung kasa ni, ramma hpung kasa ni kaw na sa shang lawm tang madun ma ai hte maren, Wunpawng Myusha ni a gawng malai hku nna, Rev. Dr. Maran Ja Gun gaw Myenmung ting a matu grai manu rawng ai ningmu ni tang madun wa sai.

Sara Kaba a sumtang hta, Myenmung a mungmasa lam, sut masa lam, hpyen masa lam, nga sat nga sa lam zawn re ai hkum sumhpa hte seng nna, lai wa sai ten na lam, dai ni na lam ni hpe kade mung n shanang ai ading rai maram masam dan let Myen asuya gaw bum nga masha ni a ntsa kade magyi magaw ai myit jasat lang wa sai lam shadan shadawng dan ai. Matut nna du na ra ai ten ni hta Myenmung na myusha bawsang ni yawng gaw rap rap ra ra kahkyin gumdin wa nga ai UNFC kaw hkum shagu hta lit nga ai hte maren tinang tsap nga ai shara kaw na dang di dang dep ai atsam hte shang lawm na matu hpaji jaw wa ai. Dai hta n-ga, na chying ahkyak ai ningmu ni hpe shadan shadawng nhtawm manu grai kaba ai ningmu ni mung jaw wa sai. Shing rai Sara Kaba a sumtang gaw madat la nna hkan shadik shatup la ging ai ningmu nan rai sai, nga nna dai zuphpawng kaw na hkam la wa masai. Dai zawn rai hkam la ai ningmu hta shadik shatup sa ai gaw Myenmung simsa lam lu wa na matu npawt nhpang rai na re, nga nna tsun ai hpe mung jawm na wa saga ai.

LAGANG:- Dai ni na Myen asuya a policy gaw shawng de na hte n bung sai. Bum nga masha ni lu ging ai ahkaw ahkang lu wa na hte seng nna constitution kaw ka bang na matu hkyen wa masai. Grau nna mungmasha ni ra sharawng nga ai democracy hte federal ahkaw ahkang jaw na matu Pinlung myit hkrum zuphpawng hta grau kaba ai zuphpawng hpe Nepyidaw kaw galaw ya na matu mung tsun nga masai. Nga shara htingra n lu ai mungmasha ni hpe mung lajang ya wa nga masai lam na chye lu ai. Dai majaw maigan masha chyasam ni pyi Myen asuya a policy hpe kam let ja gumhpraw arang kaba ni shaw nna Myenmung kaw bungli kaba ni sa galaw hpang wa nga masai. Shing rai galai shai wa ai masa hta hkan nna Wunpawng Myusha ni mung ningmu hkan dep let ta tut kaw mung madang hkan dep ra sai ngu mu ai.

PRANGTAI:- Salang nan tsun mat wa ai ningmu ni hpe ntsa lam hku yu dat yang yawng gaw hkrak sha nan rai nga sai. Raitimung ningmu nkau a ntsa sung sung myit yu ra na re. 1963 ning na Myen asuya a shim dik chyinghka la zuphpawng kaw daw dan ai mungmasa ladat gaw:-

1. Mungdan kata na lu su ai ni hte hpaji rawng ai masha ni hpe mungdan kata kaw na pru mat wa hkra ladat shaw na. 
2. Naw ngam nga ai lu su masha ni hte hpaji chye ai ni gaw asuya hpe madi shadaw ai ni rai ra na.
3. Mungdan ting matsan mat hkra galaw na.
4. Bum nga masha ni a laili laika hte htunghking hpe shaprai kau ya na.
5. Htunghking hte sutsu lam gaw HKA (water) rai nna, rawt malan hpung ni gaw NGA (fish) ngu mayu ai re. HKA hkyet mat jang NGA ni si mat ma sana. Lachyum gaw mungmasha ni matsan dik htum jang bum nga masha ni hte rawtmalan hpung ni hpe shamyit kau lu ai rai sai.
6. Rawt malan hpung ni hte bumnga masha ni hpe shamyit kau lu ai hte hpyendap gaw mungmasha ni kaw na lata shalun dat ai asuya hpe shalat ya nna, dai asuya gaw mungdan hpe democracy hku woi awn sa ai asuya rai wa nna mungmasha ni yawng kaw na jawm madi shadaw la ai zawn maigan mungdan ni mung madi shadaw wa na. Dai shaloi Myenmung gaw mungkan kaw danhkung gumhkawng ai mungdan byin tai wa lu na, nga ai.

Raitimung, ta tut kaw byin pru wa ai gaw, Myenmung gaw mungkan kaw matsan htum ai madang kaw du nga sai raitim, bum nga masha ni a laili laika htunghking hte rawtmalan hpung ni gaw dingyang naw grin nga ai hpe mu yang Myen asuya gaw zai ladat nnan galai ra manu ai. Mungdan gaw matsan htum ai madang kaw du nga sai majaw mungmasha ni lata sharawt dat ai asuya n shalat shapraw yang n mai sai majaw Tein Sein woi awn ai asuya hpe shalat shapraw dat manu ai. Maga mi de rawtmalan hpung ni hpe shamyit kau lu sai lachyum hku nna Border Guard Force (BGF) de shang shangun malu dat manu ai. Dai ladat ni yawng gaw rawtmalan hpung ni hpe yu tawt kau ai masing ni hkrai rai wa sai majaw myi kyaw ai magwi a nam ganaw ai hte bung wa manu ai.

Nga shara n lu ai ni hpe hting ra jaw wa magang sai lam ndau nga ai lachyum gaw, lawu ga hkan nta nlu nna hpyi sha hkawm ai ni hte htawng kaw na pru wa ai ni hpe anhte a buga de woi lung wa nna Wunpawng Myusha ni kaw na kashun zing la ai lamu ga ni hpe garan ya ai lam, buga na num sha ni hpe hkan roi rip tawn nna atik anang da ma shang ai zawn rai nna dai nta a madu shatai la ai zawn re ai hpe hting ra ni garan ya ai hku nna shatsawm tsun la ai ladat lang nga ma ai. Dai zawn re ai masing hte zing la ai yi sun hkau na hting ra ni yawng gaw sum mat ai nga na n re. Lani mi na ten hta Yehowa nan lajang ya na re majaw kam sham ai myit hte ja ja kyu hpyi nga ga.

Dai ni na ten hta bum nga masha ni hte rawtmalan hpung ni gaw prat hta hkan nna rawt jat dum hprang wa ai ni rai nna, hpa lam hta mung kahpring kahpran shamu shamawt wa ai aten mung rai nga sai. Shing rai lai wa sai ten ni hta Myen asuya gaw bum nga masha ni hte rawtmalan hpung ni ra sharawng ai ga si ga ngau hkaw mi pyi n lang ai, shamyit kau na matu jahkrit wa ai hkrai rai wa masai. Dai zawn re ai ladat hte awngdang ai lam n lu wa ai majaw dai ni na ten hta bum nga masha ni hte rawtmalan hpung ni ra sharawng ai ga si ga ngau ni galai lang nhtawm ladat nnan lang wa nga masai hpe asan sha jawm mu nga ga ai. Myen asuya ni ding yang tsun wa ai gaw, "Taing yin ta dwi ha tik yu ta ja de" nga nna manya shachyoi wa masai. Anhte gaw dai zawn rai yu roi nna manya shachyoi ai hpe hkam la nna, gram la lu ai atsam rawng ai ni rai nna, dai ni na ten hta gaw dum hprang wa ai ni rai nga saga ai.

Myen asuya gaw magyi magaw maza mala re ai myit hte simsa lam woi bawng nga dingsa gaw awngdang wa na n re. Dai ni na ten hta President Thein Sein gaw Myenmung simsa sai majaw maigan kaw na sahti ni arang kaba sa bang na matu marawn magang, rawtmalan hpung ni hpe jawm gasat garum na matu marawn nga ai lachyum rai nga ai hpe asan sha mu ya nga masai. Raitimung, la ma hpraw san ai myit jasat hte simsa lam matut mahkai wa ai rai yang, aten kadun laman Myenmung gaw ngwi pyaw simsa wa lu na re.

Ya hte galaw lai wa ai UNFC zuphpawng kaw sa du lawm ai mungdan ting na kasa ni yawng gaw 2008 ning na Myen asuya a constitution hpe ahkum ara jawm ninghkap kau nna mungdan hte htaphtuk ai Federal Constitution nnan bai jahtuk ka shalat la na matu myit hkrum masai. Myen asuya gaw UNFC kaw rawt malan hpung 11 lawm ai hta na hpung 10 gaw simsa lam hkap la masai nga nna mungkan kaw hkan ndau nga timung, law malawng hpyen man kaw naw kasat nga ai zawn mungmasa lam yan hta mung ta tut gasat sa wa nga ai hpe mu lu ai. Atsawm dinglik shingdaw maram yu yang, KIO ningbaw ningla ni lahkam sa wa nga ai mungmasa, hpyen masa lahkam shagu kaw sung sung myit sumru yu nna lahkam sa wa nga ma ai ngu maram ai.

Mungdan ting a mabyin masa hpe maram yu yang, majan gaw matut nna laja lana byin wa na masa nga ai. Myen asuya gaw mungdan a sinna maga de majan byin wa na hpe tsang ai majaw tau nna jahkrit tawn ai nga yang, ya gaw dai maga de na ni hkrit jin wa manu ai. Shanhte a kanu kawa, kashu kasha, kahpu kanau, makyin jinghku ni wunawng uwa hpe katsing hprap hprap sumpum tawn nna nat sat katut ai hpe mu ma yang, shanhte a hkrit ai myit gaw nhtang hku she rai mat manu ai. Shing rai Myenmung a masa gaw kadai n ra sharawng timung yen n lu, hpang jahtum majan kaba hte ginchyum dat nhtawm lu wa ai mahtai gaw, prat chyanat rai n lu yu ai ngwi pyaw simsa ai namchyim hpe myusha ni yawng jawm hkam sha lu na re ngu kam let shakut sa wa ga law.

Puk Dun

By JPKS