#eaos_mms75
15/8/2017
15/8/2017
Mg Mg Soe
ရခိုင္ျပည္သည္ ျမန္မာျပည္အေနာက္ဖက္ျခမ္း ကမ္းရိုးတန္းေဒသ
ျဖစ္သည္။ ေျမာက္မွေတာင္သုိ့ သြယ္တန္းေနသည့္ ျမင့္မားေသာ ရခိုင္ရိုးမ ေတာင္တန္းက ျပည္မႏွင့္ရခိုင္အျကားတားဆီးထားသည္။ရခိုင္ျပည္နယ္
ေတာင္ဖက္ျခမ္း၌ ကမ္းရိုးတန္းသည္ က် ဥ္းေျမာင္းေသးသြယ္ေသာ္လည္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဖက္ျခမ္း နတ္ျမစ္ မယူျမစ္ ကုလားတန္ျမစ္ ေလးျမိဳ့
ျမစ္ဝွမ္းတိ့ုကား က်ယ္ျပန့္သည့္ ေျမဆီေျမႏွစ္ျပည့္ဝသည့္လြင္ျပင္ျဖစ္သည္။
ျဖစ္သည္။ ေျမာက္မွေတာင္သုိ့ သြယ္တန္းေနသည့္ ျမင့္မားေသာ ရခိုင္ရိုးမ ေတာင္တန္းက ျပည္မႏွင့္ရခိုင္အျကားတားဆီးထားသည္။ရခိုင္ျပည္နယ္
ေတာင္ဖက္ျခမ္း၌ ကမ္းရိုးတန္းသည္ က် ဥ္းေျမာင္းေသးသြယ္ေသာ္လည္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဖက္ျခမ္း နတ္ျမစ္ မယူျမစ္ ကုလားတန္ျမစ္ ေလးျမိဳ့
ျမစ္ဝွမ္းတိ့ုကား က်ယ္ျပန့္သည့္ ေျမဆီေျမႏွစ္ျပည့္ဝသည့္လြင္ျပင္ျဖစ္သည္။
ထိ့ုေျကာင့္လည္း ရခိုင္တိ့ု၏ႏွစ္ေထာင္ခ်ီ သည့္သမိုင္းတြင္ ကုလားတန္
ျမစ္ဝွမ္း ေလးျမိဳ့ ျမစ္ဝွမ္းတိ့ုတြင္ ဓညဝတီ ေဝသာလီ ေလးျမိဳ့ ေျမာက္ဦးဟူ
သည့္ ရခိုင္ျမိဳ့ ျပပေဒသရာဇ္နိုင္ငံမ်ား တည္ေထာင္နိုင္ခ့ဲျကျပီး စည္ပင္ဖြံ့ျဖိဳ း
ခ့ဲျကသည္။ ေစာစီးစြာကပင္ ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားခ့ဲသည္။ သုိ့ေသာ္ ပေဒသ
ရာဇ္တိ့ု၏အားျပိဳ င္မွဳ တြင္ ၁၇၈၅ ခုႏွစ္တြင္ ေျမာက္ဦးထီးနန္းဆံုးရွံဳ းခ့ဲျပီး
အင္းဝဘုရင္လက္ေအာက္သုိ့က်ေရာက္ခ့ဲ့သည္။ ထိ့ုေနာက္ ၁၈၂၅ ခုႏွစ္တြင္
အဂၤလိပ္တိ့ုလက္ေအာက္သုိ့ က် ေရာက္ခ့ဲျပန္သည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ
ျပည္၏အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ အဂၤလိပ္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရခ့ဲသည္။
ျမစ္ဝွမ္း ေလးျမိဳ့ ျမစ္ဝွမ္းတိ့ုတြင္ ဓညဝတီ ေဝသာလီ ေလးျမိဳ့ ေျမာက္ဦးဟူ
သည့္ ရခိုင္ျမိဳ့ ျပပေဒသရာဇ္နိုင္ငံမ်ား တည္ေထာင္နိုင္ခ့ဲျကျပီး စည္ပင္ဖြံ့ျဖိဳ း
ခ့ဲျကသည္။ ေစာစီးစြာကပင္ ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားခ့ဲသည္။ သုိ့ေသာ္ ပေဒသ
ရာဇ္တိ့ု၏အားျပိဳ င္မွဳ တြင္ ၁၇၈၅ ခုႏွစ္တြင္ ေျမာက္ဦးထီးနန္းဆံုးရွံဳ းခ့ဲျပီး
အင္းဝဘုရင္လက္ေအာက္သုိ့က်ေရာက္ခ့ဲ့သည္။ ထိ့ုေနာက္ ၁၈၂၅ ခုႏွစ္တြင္
အဂၤလိပ္တိ့ုလက္ေအာက္သုိ့ က် ေရာက္ခ့ဲျပန္သည္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာ
ျပည္၏အစိတ္အပိုင္းအျဖစ္ အဂၤလိပ္ေအာက္မွ လြတ္လပ္ေရးရခ့ဲသည္။
အနီးေခတ္သမိုင္းတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္ႏွင့္ ရခိုင္သားတိ့ုသည္ ျပသနာမ်ား
စြာကို ရင္ဆိုင္ရုန္းကန္ေနခ့ဲရသက့ဲသုိ့ ယေန့တိုင္လည္း ရုန္းကန္ရင္ဆိုင္ေန
ရဆဲျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အေနႏွင့္ ယေန့ကာလတြင္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္
ျပသနာ ၃ ရပ္ရွိသည္ဟုဆိုရပါမည္။ ၎တိ့ုမွာ
စြာကို ရင္ဆိုင္ရုန္းကန္ေနခ့ဲရသက့ဲသုိ့ ယေန့တိုင္လည္း ရုန္းကန္ရင္ဆိုင္ေန
ရဆဲျဖစ္သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အေနႏွင့္ ယေန့ကာလတြင္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္
ျပသနာ ၃ ရပ္ရွိသည္ဟုဆိုရပါမည္။ ၎တိ့ုမွာ
၁။ ရခိုင္ျပည္နယ္ နိုင္ငံေရးျပသနာ
၂။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမွဳ ျပသနာ
၃။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤါလီျပသနာ တိ့ုျဖစ္သည္။
၂။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမွဳ ျပသနာ
၃။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ဘဂၤါလီျပသနာ တိ့ုျဖစ္သည္။
အထက္ပါျပသနာ ၃ ရပ္သည္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပသ
နာ ၃ ရပ္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္သားတိ့ုရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပသနာ ၃ ရပ္ျဖစ္သည္။
ထိ့ုအတူ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးႏွင့္ပတ္သက္ေနသူမ်ား ရခိုင္ျပည္နယ္ျပသနာ
ကို ေျဖရွင္းရန္တာဝန္ရွိသူမ်ား မ်က္ေမွာက္ျပဳ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပသနာ ၃ ရပ္လည္းျဖစ္ေပသည္။
နာ ၃ ရပ္ျဖစ္သည္။ ရခိုင္သားတိ့ုရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပသနာ ၃ ရပ္ျဖစ္သည္။
ထိ့ုအတူ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရးႏွင့္ပတ္သက္ေနသူမ်ား ရခိုင္ျပည္နယ္ျပသနာ
ကို ေျဖရွင္းရန္တာဝန္ရွိသူမ်ား မ်က္ေမွာက္ျပဳ ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပသနာ ၃ ရပ္လည္းျဖစ္ေပသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ နိုင္ငံေရးျပသနာ
ရခိုင္ျပည္နယ္ နိုင္ငံေရးျပသနာတြင္ ႏွစ္ပိုင္းရွိသည္။ ပထမပိုင္းက
ရခိုင္တိ့ု၏ ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္အပိုင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယ ပိုင္းမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ လူမွဳ စီးပြါးႏွင့္ပတ္သက္ေသာအပိုင္းျဖစ္သည္။
ရခိုင္တိ့ု၏ ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္အပိုင္းျဖစ္သည္။ ဒုတိယ ပိုင္းမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ လူမွဳ စီးပြါးႏွင့္ပတ္သက္ေသာအပိုင္းျဖစ္သည္။
ရခိုင္တိ့ု၏ ကိုယ္ပိုင္လကၡဏာႏွင့္ပတ္သက္သည့္အပိုင္းသည္ ရခိုင္
အမ် ဳိ းသားစိတ္ကို ေဖၚျပသည္။ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီ ၍ ျမိဳ့ ျပနိုင္ငံကို ထူေထာင္နိုင္
ခ့ဲ့သည့္ အေျခခံေပၚ ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္း ကိုယ္ျကငွန္းႏွင့္ ေနခ့ဲသည္ဆိုသည့္
အေျခခံေပၚတြင္ အင္းဝဘုရင္၏ သိမ္းပိုက္မွဳ ကို လက္နက္ကိုင္ ဆန့္က်င္ခ့ဲ
ျကသည္။ အဂၤလိပ္ ဂ် ပန္တိ့ုအားလည္း နည္းမ် ဳိးစုံျဖင့္ ဆန့္က် င္တိုက္ပြဲဝင္
ခ့ဲျကသည္။ အဆိုပါ မ် ဳိ းခ်စ္စိတ္ဆိုသည့္အေျခခံေပၚတြင္ ရခိုင္သမတနိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးဆိုသည္ကို ဂ် ပန္ေခတ္ကထဲက စတင္ ေျကြးေျကာ္ခ့ဲျကဘူး သည္။
အမ် ဳိ းသားစိတ္ကို ေဖၚျပသည္။ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီ ၍ ျမိဳ့ ျပနိုင္ငံကို ထူေထာင္နိုင္
ခ့ဲ့သည့္ အေျခခံေပၚ ကိုယ့္ထီးကိုယ့္နန္း ကိုယ္ျကငွန္းႏွင့္ ေနခ့ဲသည္ဆိုသည့္
အေျခခံေပၚတြင္ အင္းဝဘုရင္၏ သိမ္းပိုက္မွဳ ကို လက္နက္ကိုင္ ဆန့္က်င္ခ့ဲ
ျကသည္။ အဂၤလိပ္ ဂ် ပန္တိ့ုအားလည္း နည္းမ် ဳိးစုံျဖင့္ ဆန့္က် င္တိုက္ပြဲဝင္
ခ့ဲျကသည္။ အဆိုပါ မ် ဳိ းခ်စ္စိတ္ဆိုသည့္အေျခခံေပၚတြင္ ရခိုင္သမတနိုင္ငံ ထူေထာင္ေရးဆိုသည္ကို ဂ် ပန္ေခတ္ကထဲက စတင္ ေျကြးေျကာ္ခ့ဲျကဘူး သည္။
လြတ္လပ္ေရးေခတ္ဦးကာလက ျပည္မႏွင့္ပူးေပါင္းေသာ ဖဆပလ အမတ္မ်ားသည္ ၁၉၄၇ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ အနိုင္ရခ့ဲေသာ္လည္း ၁၉၅၁ ခုႏွစ္
ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရခိုင္လူထုျကားျသဇာရွိေသာ ရခိုင္အမတ္မ်ား အနိုင္ရခ့ဲ
သည္။ ထိ့ုေနာက္ ထိုအမတ္မ်ားစုေပါင္းျပီး ရခိုင္တိုင္းရင္းသားညီညြတ္ေရး
အဖြဲ့ခ် ဳပ္ပါတီ ( ရတည ) ကိုဖြဲ့စည္း၍ ပါလီမန္တြင္ ရခိုင္အား အမ် ဳိ းသား
ျပည္နယ္တရပ္ သတ္မွတ္ေရးအတြက္ ပါလီမန္အတြင္း လုံးပမ္းခ့ဲျကသည္။
ထိုစဥ္က ရခိုင္အား ျပည္မအုပ္ခ် ဳပ္ေရးႏွင့္တြဲ၍ တိုင္းအဆင့္သတ္မွတ္ထား
သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရရွိေရးအတြက္ ရတည ရခိုင္အမတ္မ်ားသည္ ဖဆပလ အကြဲတြင္ သန့္ရွင္းႏွင့္ ပူးေပါင္းခ့ဲျကသည္။
ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရခိုင္လူထုျကားျသဇာရွိေသာ ရခိုင္အမတ္မ်ား အနိုင္ရခ့ဲ
သည္။ ထိ့ုေနာက္ ထိုအမတ္မ်ားစုေပါင္းျပီး ရခိုင္တိုင္းရင္းသားညီညြတ္ေရး
အဖြဲ့ခ် ဳပ္ပါတီ ( ရတည ) ကိုဖြဲ့စည္း၍ ပါလီမန္တြင္ ရခိုင္အား အမ် ဳိ းသား
ျပည္နယ္တရပ္ သတ္မွတ္ေရးအတြက္ ပါလီမန္အတြင္း လုံးပမ္းခ့ဲျကသည္။
ထိုစဥ္က ရခိုင္အား ျပည္မအုပ္ခ် ဳပ္ေရးႏွင့္တြဲ၍ တိုင္းအဆင့္သတ္မွတ္ထား
သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ရရွိေရးအတြက္ ရတည ရခိုင္အမတ္မ်ားသည္ ဖဆပလ အကြဲတြင္ သန့္ရွင္းႏွင့္ ပူးေပါင္းခ့ဲျကသည္။
သုိ့ေသာ္ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ဗိုလ္ေနဝင္းအာဏာသိမ္းျပီးေနာက္ ရခိုင္တိ့ု၏
ဥပေဒတြင္းလွဳ ပ္ရွားမွဳ ရပ္တန့္သြားခ့ဲသည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒထြက္
ရွိလာေသာအခါ ရခိုင္အား တိုင္းမွ ျပည္နယ္အဆင့္ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ခ့ဲ
သည္။ ၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပုံအျပီး ၁၉၉၀ ပါတီစုံ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ALD ပါတီသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အနိင္ရခ့ဲသည္။ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေပးျခင္း
မခံခ့ဲရ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ RNDP ပါတီ ၊၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္
RNDP ႏွင့္ ALD တိ့ုေပါင္းထားသည့္ ANP ပါတီတိ့ု ေနရာအမ်ားစုတြင္ အနိုင္
ရခ့ဲသည္။
ဥပေဒတြင္းလွဳ ပ္ရွားမွဳ ရပ္တန့္သြားခ့ဲသည္။ ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒထြက္
ရွိလာေသာအခါ ရခိုင္အား တိုင္းမွ ျပည္နယ္အဆင့္ေျပာင္းလဲသတ္မွတ္ခ့ဲ
သည္။ ၁၉၈၈ အေရးေတာ္ပုံအျပီး ၁၉၉၀ ပါတီစုံ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ALD ပါတီသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ အနိင္ရခ့ဲသည္။ လႊတ္ေတာ္ေခၚယူေပးျခင္း
မခံခ့ဲရ။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ RNDP ပါတီ ၊၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္
RNDP ႏွင့္ ALD တိ့ုေပါင္းထားသည့္ ANP ပါတီတိ့ု ေနရာအမ်ားစုတြင္ အနိုင္
ရခ့ဲသည္။
လြတ္လပ္ေရးျပီးေနာက္ က်င္းပသည့္ ပါတီစုံေရြးေကာက္ပြဲတိုင္းတြင္
ရခိုင္ျပည္နယ္ေနရာအမ်ားစုတြင္ ရခိုင္အမ် ဳိ းသားပါတီမ်ားသာ အနိုင္ရျက
သည္။ ျပည္မမွ အာဏာရပါတီေရာ အတိုက္အခံပါတီပါ တိုးမေပါက္ခ့ဲေပ။ ဤသည္မွာ ရခိုင္လူမ် ဳိ းတိ့ု၏ အမ် ဳိ းသားကိုယ္ပိုင္လကၡဏာေစ့ေဆာ္မွဳ ေျကာင့္လည္းျဖစ္သက့ဲသုိ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းသုိ့ ျပည္မမွအေျခခ် လာေရာက္ေနထိုင္သူ မရွိသေလာက္နည္းပါးသည္ကိုလည္း ျပသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ေနရာအမ်ားစုတြင္ ရခိုင္အမ် ဳိ းသားပါတီမ်ားသာ အနိုင္ရျက
သည္။ ျပည္မမွ အာဏာရပါတီေရာ အတိုက္အခံပါတီပါ တိုးမေပါက္ခ့ဲေပ။ ဤသည္မွာ ရခိုင္လူမ် ဳိ းတိ့ု၏ အမ် ဳိ းသားကိုယ္ပိုင္လကၡဏာေစ့ေဆာ္မွဳ ေျကာင့္လည္းျဖစ္သက့ဲသုိ့ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းသုိ့ ျပည္မမွအေျခခ် လာေရာက္ေနထိုင္သူ မရွိသေလာက္နည္းပါးသည္ကိုလည္း ျပသည္။
ဤသုိ့ဥပေဒတြင္း နိုင္ငံေရးလွဳ ပ္ရွားမွဳ ရွိသက့ဲသုိ့ မိမိနိုင္ငံေရး ရည္မွန္း
ခ်က္အတြက္ အစိုးရအား လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္မွဳ မ်ားသည္ ၁၉၄၇ မွစတင္
ခ့ဲသည္။ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္မွဳ ကို မ် ဳိ းဆက္ ၃ ဆက္ခြဲျခားေတြ့ရွိရ
သည္။ ပထမမ် ဳိ းဆက္မွာ ၁၉၄၈ မွစတင္ေသာ အဖြဲ့မ်ားျဖစ္သည္။ ၎အဖြဲ့
မ်ားမွာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴ နစ္ပါတီ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ရခိုင္ျပည္ကြန္ျမဴ နစ္ပါတီ
(မူလ အလံနီ ) ၊ ျပည္သူလြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ၊ ရလတ ေခၚ ရခိုင္အမ် ဳိ းသား
လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဦး၊ ရခိုင္ျပည္အမ် ဳိ းသားလြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ့ခ် ဳပ္
(ရမလဖ) ၊ ရခိုင္ျပည္အမ် ဳိ းသားညီညြတ္ေရးအဖြဲ့ ( ရမညဖ) စသည့္ လက္ နက္ကိုင္အဖြဲ့မ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအဖြဲ့အားလုံးလုံးလိုလိုတြင္ အေစာပိုင္းကာလ
က လက္ဝဲအယူအဆလႊမ္းမိုးသည္။ ၁၉၆၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ အမ် ဳိ းသား
ေရးအလံစတင္ေတြ့ရသည္။ ထိုအဖြဲ့မ်ားသည္ အေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ အင္
အားေကာင္းခ့ဲေသာ္လည္း ၁၉၈၀ ခန့္တြင္ အင္အားေလ်ာ့က် ျပီး ဘဂၤလား
အိႏၵိယ နယ္စပ္သုိ့ ေရာက္သြားခ့ဲသည္။ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အဆိုပါ ရခိုင္
လက္နက္ကိုင္ ပထမမ် ဳိ းဆက္အဖြဲ့မ်ား မေတြ့ရေတာ့ေပ။
ခ်က္အတြက္ အစိုးရအား လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္မွဳ မ်ားသည္ ၁၉၄၇ မွစတင္
ခ့ဲသည္။ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္တိုက္ခိုက္မွဳ ကို မ် ဳိ းဆက္ ၃ ဆက္ခြဲျခားေတြ့ရွိရ
သည္။ ပထမမ် ဳိ းဆက္မွာ ၁၉၄၈ မွစတင္ေသာ အဖြဲ့မ်ားျဖစ္သည္။ ၎အဖြဲ့
မ်ားမွာ ဗမာျပည္ကြန္ျမဴ နစ္ပါတီ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ရခိုင္ျပည္ကြန္ျမဴ နစ္ပါတီ
(မူလ အလံနီ ) ၊ ျပည္သူလြတ္ေျမာက္ေရးပါတီ၊ ရလတ ေခၚ ရခိုင္အမ် ဳိ းသား
လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္ဦး၊ ရခိုင္ျပည္အမ် ဳိ းသားလြတ္ေျမာက္ေရးအဖြဲ့ခ် ဳပ္
(ရမလဖ) ၊ ရခိုင္ျပည္အမ် ဳိ းသားညီညြတ္ေရးအဖြဲ့ ( ရမညဖ) စသည့္ လက္ နက္ကိုင္အဖြဲ့မ်ားျဖစ္သည္။ ထိုအဖြဲ့အားလုံးလုံးလိုလိုတြင္ အေစာပိုင္းကာလ
က လက္ဝဲအယူအဆလႊမ္းမိုးသည္။ ၁၉၆၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္မွ အမ် ဳိ းသား
ေရးအလံစတင္ေတြ့ရသည္။ ထိုအဖြဲ့မ်ားသည္ အေစာပိုင္းကာလမ်ားတြင္ အင္
အားေကာင္းခ့ဲေသာ္လည္း ၁၉၈၀ ခန့္တြင္ အင္အားေလ်ာ့က် ျပီး ဘဂၤလား
အိႏၵိယ နယ္စပ္သုိ့ ေရာက္သြားခ့ဲသည္။ ၁၉၉၀ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အဆိုပါ ရခိုင္
လက္နက္ကိုင္ ပထမမ် ဳိ းဆက္အဖြဲ့မ်ား မေတြ့ရေတာ့ေပ။
ရခိုင္လက္နက္ကိုင္ ဒုတိယမ် ဳိ းဆက္မွာ ALP/ALA ရခိုင္လြတ္ေျမာက္
ေရးပါတီ/ရခိုင္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ ႏွင့္ AIO/AIA ရခိုင္ျပည္လြတ္
လပ္ေရးအဖြဲ့/ ရခိုင္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ တိ့ုျဖစ္ျပီး ၁၉၆၈ ဝန္းက်င္တြင္
အျပိဳ င္းအရိုင္းေပၚလာခ့ဲသည္။ အမ် ဳိ းသားေရးအလံလႊင္ထူ စြဲကိုင္ျကသည္။ လက္ရွိတြင္ ထိုဒုတိယမ် ဳိ းဆက္မွ ALP/ALA မွာ အင္အားမျကိီးထြားေသာ္ လည္း ယခုတိုင္ရပ္တည္ေနနိုင္ေသးသည္။ ယခုအခါ အစိုးရႏွင့္ NCA လက္ မွတ္ထိုးထားျပီး အစိုးရ၏ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါဝင္လ်က္ရွိသည္။
ေရးပါတီ/ရခိုင္လြတ္ေျမာက္ေရးတပ္မေတာ္ ႏွင့္ AIO/AIA ရခိုင္ျပည္လြတ္
လပ္ေရးအဖြဲ့/ ရခိုင္လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ တိ့ုျဖစ္ျပီး ၁၉၆၈ ဝန္းက်င္တြင္
အျပိဳ င္းအရိုင္းေပၚလာခ့ဲသည္။ အမ် ဳိ းသားေရးအလံလႊင္ထူ စြဲကိုင္ျကသည္။ လက္ရွိတြင္ ထိုဒုတိယမ် ဳိ းဆက္မွ ALP/ALA မွာ အင္အားမျကိီးထြားေသာ္ လည္း ယခုတိုင္ရပ္တည္ေနနိုင္ေသးသည္။ ယခုအခါ အစိုးရႏွင့္ NCA လက္ မွတ္ထိုးထားျပီး အစိုးရ၏ျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းစဥ္တြင္ ပါဝင္လ်က္ရွိသည္။
ရခိုင္လက္နက္ကိုင္ တတိယမ် ဳိ းဆက္မွာ ၁၉၈၈ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေပၚ
ေပါက္လာသည္။ ၎တိ့ုမွာ ANC/AA ရခိုင္အမ် ဳိ းသားေကာင္စီ/ရကၡိဳင့္တပ္
မေတာ္ႏွင့္ ULA/AA ရခိုင္အမ် ဳိ းသားအဖြဲ့ခ် ဳပ္ / ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ တိ့ုျဖစ္
သည္။ ႏွစ္ဖြဲ့လုံး အမ် ဳိ းသားေရးအလံစြဲကိုင္ထားျကသည္။ ANC/AA မွာ
အင္အားျကီးထြားမလာဘဲ ရပ္တည္နိုင္သည့္အဆင့္တြင္ရွိသည္။ ULA/AA
ကေတာ့ အင္အားေထာင္အခ် ဳိ့ထိ ျကီးထြားလာျပီး ရခိုင္လူထုျကားတြင္ ေရ
ပမ္းအစားဆံုးျဖစ္သည္။ ႏွစ္ဖြဲလုံး NCA လက္မွတ္ထိုးျခင္းမရွိေသးဘဲေဆြး
ေႏြးဆဲသာရွိပါေသးသည္။
ေပါက္လာသည္။ ၎တိ့ုမွာ ANC/AA ရခိုင္အမ် ဳိ းသားေကာင္စီ/ရကၡိဳင့္တပ္
မေတာ္ႏွင့္ ULA/AA ရခိုင္အမ် ဳိ းသားအဖြဲ့ခ် ဳပ္ / ရကၡိဳင့္တပ္မေတာ္ တိ့ုျဖစ္
သည္။ ႏွစ္ဖြဲ့လုံး အမ် ဳိ းသားေရးအလံစြဲကိုင္ထားျကသည္။ ANC/AA မွာ
အင္အားျကီးထြားမလာဘဲ ရပ္တည္နိုင္သည့္အဆင့္တြင္ရွိသည္။ ULA/AA
ကေတာ့ အင္အားေထာင္အခ် ဳိ့ထိ ျကီးထြားလာျပီး ရခိုင္လူထုျကားတြင္ ေရ
ပမ္းအစားဆံုးျဖစ္သည္။ ႏွစ္ဖြဲလုံး NCA လက္မွတ္ထိုးျခင္းမရွိေသးဘဲေဆြး
ေႏြးဆဲသာရွိပါေသးသည္။
၂၀၁၄ ခုႏွစ္ျပည္နယ္အစိုးရကထုတ္ျပန္သည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအရ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ စပါးစိုက္ဧက ၁၁၁၁၈၃၅ ဧက ရွိျပီး အျခားသီးႏွံစိုက္
လယ္ေျမ ၁၂၃၈၅ ဧကရွိသည္။ ဝမ္းစားဖူလုံမွဳ ၁၄၉.၇၈% ျဖစ္သည္။ ဆန္
စပါးထြက္ရွိမွဳ ၏ ၃ ပုံ ၁ ပုံ ပိုလ်ံ သည္။ မိုင္ ၃၆၀ ရွည္လ်ားေသာကမ္းရိုးတန္း
ႏွင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားစြာတြင္ ေရလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္၍ရသည္။ ဆားလုပ္ငန္း လုပ္
ကိုင္၍ရသည္။ ပုဇြန္ေမြးျမဴ ဧရိယာ ၁၀၀၈၉၅ ဧကရွိသည္ဟုဆိုသည္။ သစ္
ဝါးထုတ္လုပ္ျခင္းအတြက္ ျကိဳ းဝိုင္းသစ္ေတာ ၈၁၇ စတုရန္းမိုင္ ျကိဳ းျပင္
ကာကြယ္ေတာ ၁၈၀၇ စတုရန္းမိုင္ရွွိသည္။ သာယာလွပေသာ ပင္လယ္ကမ္း
ေျခႏွင့္ အပမ္းေျဖလုပ္ကိုင္နိုင္ေနမ်ားရွိသည္။ အျခားျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း
အမ်ားစုတြင္မရွိသည့္ ေရွ့ေဟာင္းယဥ္ေက် းမွဳ ျမိဳ့ ေတာ္တခုရွိသည္။
လယ္ေျမ ၁၂၃၈၅ ဧကရွိသည္။ ဝမ္းစားဖူလုံမွဳ ၁၄၉.၇၈% ျဖစ္သည္။ ဆန္
စပါးထြက္ရွိမွဳ ၏ ၃ ပုံ ၁ ပုံ ပိုလ်ံ သည္။ မိုင္ ၃၆၀ ရွည္လ်ားေသာကမ္းရိုးတန္း
ႏွင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားစြာတြင္ ေရလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္၍ရသည္။ ဆားလုပ္ငန္း လုပ္
ကိုင္၍ရသည္။ ပုဇြန္ေမြးျမဴ ဧရိယာ ၁၀၀၈၉၅ ဧကရွိသည္ဟုဆိုသည္။ သစ္
ဝါးထုတ္လုပ္ျခင္းအတြက္ ျကိဳ းဝိုင္းသစ္ေတာ ၈၁၇ စတုရန္းမိုင္ ျကိဳ းျပင္
ကာကြယ္ေတာ ၁၈၀၇ စတုရန္းမိုင္ရွွိသည္။ သာယာလွပေသာ ပင္လယ္ကမ္း
ေျခႏွင့္ အပမ္းေျဖလုပ္ကိုင္နိုင္ေနမ်ားရွိသည္။ အျခားျပည္နယ္ႏွင့္တိုင္း
အမ်ားစုတြင္မရွိသည့္ ေရွ့ေဟာင္းယဥ္ေက် းမွဳ ျမိဳ့ ေတာ္တခုရွိသည္။
သုိ့ေသာ္ ဤသုိ့ေသာေရခံေျမခံေကာင္းသည့္ ရခိုင္ျပည္နယ္၏ လက္ရွိ အေျခအေနမွာ မစၥတာကိုဖီအာနန္၏ ရခိုင္ျပည္နယ္ဆိုင္ရာအျကံေပးေကာ္ မရွင္၏ ၂၀၁၇ မတ္လတြင္ ထုတ္ျပန္သည့္ ျကားျဖတ္အစီရင္ခံစာအရ ျမန္
မာနိုင္ငံ၏ ဒုတိယအဆင္းရဲဆံုးျပည္နယ္ျဖစ္ေနသည္။ စီးပြါးေရးကဏၰတြင္
အလုပ္သမားအမ်ားစုအတြက္ အသက္ေမြးဝမ္းေျကာင္းမွဳမ်ားျပဳ လုပ္နိုင္ရန္ လုံေလာက္သည့္အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးနိုင္ျခင္းမရွိဟုဆိုပါသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွ အလုပ္လုပ္နိုင္သည့္အရြယ္ ၅ သိန္းခန့္သည္ ထိုင္း မေလး ရွား တရုတ္ျပည္ႏွင့္ ဖါးကန့္ေဒသတိ့ုတြင္ သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနျက
ပါသည္။
မာနိုင္ငံ၏ ဒုတိယအဆင္းရဲဆံုးျပည္နယ္ျဖစ္ေနသည္။ စီးပြါးေရးကဏၰတြင္
အလုပ္သမားအမ်ားစုအတြက္ အသက္ေမြးဝမ္းေျကာင္းမွဳမ်ားျပဳ လုပ္နိုင္ရန္ လုံေလာက္သည့္အခြင့္အလမ္းမ်ား ဖန္တီးေပးနိုင္ျခင္းမရွိဟုဆိုပါသည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္မွ အလုပ္လုပ္နိုင္သည့္အရြယ္ ၅ သိန္းခန့္သည္ ထိုင္း မေလး ရွား တရုတ္ျပည္ႏွင့္ ဖါးကန့္ေဒသတိ့ုတြင္ သြားေရာက္အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနျက
ပါသည္။
ကိုဖီအာနန္ ေကာ္မရွင္၏ျကားျဖတ္အစီရင္ခံစာအရ ျပည္နယ္အတြင္း
အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ အားနည္းသည္။
ပညာေရးကဏၰတြင္လည္း တျပည္လုံးတြင္ ပ်မ္းမ်ွလုပ္ေဆာင္နိုင္မွဳ ၏
ေအာက္တြင္ရွိေနသည္။ မူလတန္းအဆင့္ျပီးသည္အထိ စာသင္ျကားနိုင္
သည့္ ေက်ာင္းသား ရာခိုင္ႏွံဳ းအလြန္နိမ့္က်ေနသည္ဟုဆိုပါသည္။ ထိ့ုျပင္
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ျမိဳ့ နယ္ ၁၁ ျမိဳ့ နယ္ ျမိဳ့ နယ္ခြဲ ၂ ခုတိုတြင္ မဟာဓါတ္အား
လိုင္းမွ လ်ပ္စစ္စတင္သုံးစြဲနိုင္သည္မွ ၂ ႏွစ္မ်ွ သာရွိေသးသည္။ ျမိဳ့ နယ္ ၆ ျမိဳ့
နယ္ႏွင့္ ျမိဳ့ နယ္ခြဲ ၁ ခုတိ့ုတြင္ မဟာဓါတ္အားလိုင္းမေရာက္ေသးေပ။ ေရာက္
သည့္ျမိဳ့နယ္မ်ားတြင္လည္း ေက် းရြာအမ်ားစု မေရာက္နိုင္ေသး။
အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္သည့္ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳ အားနည္းသည္။
ပညာေရးကဏၰတြင္လည္း တျပည္လုံးတြင္ ပ်မ္းမ်ွလုပ္ေဆာင္နိုင္မွဳ ၏
ေအာက္တြင္ရွိေနသည္။ မူလတန္းအဆင့္ျပီးသည္အထိ စာသင္ျကားနိုင္
သည့္ ေက်ာင္းသား ရာခိုင္ႏွံဳ းအလြန္နိမ့္က်ေနသည္ဟုဆိုပါသည္။ ထိ့ုျပင္
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ ျမိဳ့ နယ္ ၁၁ ျမိဳ့ နယ္ ျမိဳ့ နယ္ခြဲ ၂ ခုတိုတြင္ မဟာဓါတ္အား
လိုင္းမွ လ်ပ္စစ္စတင္သုံးစြဲနိုင္သည္မွ ၂ ႏွစ္မ်ွ သာရွိေသးသည္။ ျမိဳ့ နယ္ ၆ ျမိဳ့
နယ္ႏွင့္ ျမိဳ့ နယ္ခြဲ ၁ ခုတိ့ုတြင္ မဟာဓါတ္အားလိုင္းမေရာက္ေသးေပ။ ေရာက္
သည့္ျမိဳ့နယ္မ်ားတြင္လည္း ေက် းရြာအမ်ားစု မေရာက္နိုင္ေသး။
ဤသုိ့ေသာအေျခအေနတြင္ ရခိုင္လူထုျကားတြင္ နိုင္ငံေရးအရ မေျက လည္မွဳ မ်ားရွိေနသည္မွာ မထူးဆန္းေပ။ ANP အေနႏွင့္ ရခိုင္လူထုေရြးခ်ယ္
မွဳ အရ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ားစုျဖစ္ေသာ္လည္း လက္ရွိအေျခခံဥပ
ေဒအရ ျပည္နယ္အစိုးရဖြဲ့ခြင့္မရွိ။ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ားစုျဖစ္ေန
ေသာ္လည္း ရခိုင္လူထုအက် ဳိ းရွိမည့္ဥပေဒမ်ားခ်မွတ္နိုင္ရန္ အကန့္အသတ္ရွိ သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရ၏ ဘတ္ဂ်က္ဆိုသည္မွာလည္း ျပည္ေထာင္စု
အစိုးရဘတ္ဂ် က္၏ ၀.၇% (2016/17) သာရွိသည္။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ
ဝန္ျကီးဌာနမ်ားက ရခိုင္ျပည္နယ္အတြက္ သုံးစြဲသည့္ ဘတ္ဂ်က္မ်ားကိုလည္း
ရွင္းလင္းစြာ မသိရသည့္ျပင္ ရခိုင္လူထုကိုယ္စားျပဳ သူမ်ား စီမံခန့္ခြဲမွဳ မရဟု
ျကည့္ျမင္ျကသည္။ ထို့ျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္အမ်ားစုအနိုင္ရခ့ဲသည့္ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အမ် ဳိ းသားလႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားမွလည္း ျပည္ေထာင္
စုအဆင့္တြင္ ၂% မွ ၄% မ်ွသာ ရွိရာ မည္သည့္ထိေရာက္သည့္ အဆိုဆံုးျဖတ္
ခ်က္မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုအဆင့္တြင္ ထိေရာက္စြာတင္ျပဆံုးျဖတ္နိုင္စြမ္းမရွိ ဟု ရွဳ ျမင္ျကသည္။
မွဳ အရ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ားစုျဖစ္ေသာ္လည္း လက္ရွိအေျခခံဥပ
ေဒအရ ျပည္နယ္အစိုးရဖြဲ့ခြင့္မရွိ။ ျပည္နယ္လႊတ္ေတာ္တြင္ အမ်ားစုျဖစ္ေန
ေသာ္လည္း ရခိုင္လူထုအက် ဳိ းရွိမည့္ဥပေဒမ်ားခ်မွတ္နိုင္ရန္ အကန့္အသတ္ရွိ သည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္အစိုးရ၏ ဘတ္ဂ်က္ဆိုသည္မွာလည္း ျပည္ေထာင္စု
အစိုးရဘတ္ဂ် က္၏ ၀.၇% (2016/17) သာရွိသည္။ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရ
ဝန္ျကီးဌာနမ်ားက ရခိုင္ျပည္နယ္အတြက္ သုံးစြဲသည့္ ဘတ္ဂ်က္မ်ားကိုလည္း
ရွင္းလင္းစြာ မသိရသည့္ျပင္ ရခိုင္လူထုကိုယ္စားျပဳ သူမ်ား စီမံခန့္ခြဲမွဳ မရဟု
ျကည့္ျမင္ျကသည္။ ထို့ျပင္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္အမ်ားစုအနိုင္ရခ့ဲသည့္ ျပည္သူ့လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ အမ် ဳိ းသားလႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားမွလည္း ျပည္ေထာင္
စုအဆင့္တြင္ ၂% မွ ၄% မ်ွသာ ရွိရာ မည္သည့္ထိေရာက္သည့္ အဆိုဆံုးျဖတ္
ခ်က္မ်ားကို ျပည္ေထာင္စုအဆင့္တြင္ ထိေရာက္စြာတင္ျပဆံုးျဖတ္နိုင္စြမ္းမရွိ ဟု ရွဳ ျမင္ျကသည္။
ထိုသုိ့ေသာအေျခအေနတြင္ ရခိုင္လူထုျကားတြင္ ဥပေဒတြင္းေဆာင္ရြက္
မွဳ မ်ားက ရခိုင္လူထုအက် ဳိ းအတြက္ေဆာင္ရြက္နိုင္မွဳ နည္းသည္ဟုရွဳ ျမင္ျက
သည္။ အမ် ဳိ းသားလကၡဏာအရ ANP ပါတီကို မဲေပးျကေသာ္လည္း ရခိုင္
အက် ဳိ းစီးပြါးအတြက္ လက္နက္ကိုင္တိုက္မွ ရမည္ဆိုသည့္အျမင္သည္ ရခိုင္
လူထုအျကား အထူးသျဖင့္ ရခိုင္လူငယ္မ်ားျကားျဖစ္ေပၚလာေပရာ ULA/AA လည္းအင္အားျကီးထြားလာသည္။ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡသံသရာသည္ လည္း အဆံုးမသတ္နိုင္ဘဲရွိေနသည္။
မွဳ မ်ားက ရခိုင္လူထုအက် ဳိ းအတြက္ေဆာင္ရြက္နိုင္မွဳ နည္းသည္ဟုရွဳ ျမင္ျက
သည္။ အမ် ဳိ းသားလကၡဏာအရ ANP ပါတီကို မဲေပးျကေသာ္လည္း ရခိုင္
အက် ဳိ းစီးပြါးအတြက္ လက္နက္ကိုင္တိုက္မွ ရမည္ဆိုသည့္အျမင္သည္ ရခိုင္
လူထုအျကား အထူးသျဖင့္ ရခိုင္လူငယ္မ်ားျကားျဖစ္ေပၚလာေပရာ ULA/AA လည္းအင္အားျကီးထြားလာသည္။ လက္နက္ကိုင္ပဋိပကၡသံသရာသည္ လည္း အဆံုးမသတ္နိုင္ဘဲရွိေနသည္။
အဓိကျပသနာမွာ ဖက္ဒရယ္မူမ်ားႏွင့္အညီ ျပည္နယ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု
အစိုးရျကား အာဏာခြဲေဝမွဳ လုပ္ပိုင္ခြင့္ခြဲေဝမွဳ မ်ားကို နိုင္ငံေရးအရေျဖရွင္း
ေပးမွသာ လက္ရွိရခိုင္ျပည္နိုင္ငံေရးအျကပ္အတည္းကို ေျဖရွင္းနိုင္ေပလိမ့္
မည္။
အစိုးရျကား အာဏာခြဲေဝမွဳ လုပ္ပိုင္ခြင့္ခြဲေဝမွဳ မ်ားကို နိုင္ငံေရးအရေျဖရွင္း
ေပးမွသာ လက္ရွိရခိုင္ျပည္နိုင္ငံေရးအျကပ္အတည္းကို ေျဖရွင္းနိုင္ေပလိမ့္
မည္။
ရခိုင္ျပည္နယ္ရွိ နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမွဳ ျပသနာ
လက္ရွိတြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းရွိ နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမွဳ မွာ ၁၀
ဘီလ်ံေက်ာ္ရွိသည္ဟုဆိုသည္။ အမ်ားစု ရခိုင္ကမ္းလြန္၌ ေရနံႏွင့္သဘာဝ
ဓါတ္ေငြ့တူးေဖၚမွဳတြင္ျမွဳ ပ္ႏွံထားျကသည္။ လက္ရွိတြင္ ေရႊသဘာဝဓါတ္ေငြ့
ထုတ္လုပ္မွဳ စတင္နိုင္ျပီး ေက်ာက္ျဖဴ ျမိဳ ့အနီးတြင္ Offshore Gas Terminal
ေဆာက္လုပ္၍ ၂၀၁၃ ေအာက္တိုဘာ ၂၁ ရက္တြင္ စတင္ပိ့ုလႊတ္နိုင္ခ့ဲသည္။ ထိ့ုျပင္ အေရွ့အလယ္ပိုင္းမွသယ္ေဆာင္လာသည့္ တရုတ္တိ့ု၏ေရနံမ်ားကို ပိုက္လိုင္းျဖင့္ ျမန္မာျပည္ျဖတ္သန္းပိ့ုေဆာင္ရန္ ခြင့္ျပဳ ခ့ဲျပီးေရနံပိုက္လိုင္း တည္ေဆာက္ခြင့္ မေဒးက်ြန္းတြင္ ေရနံတင္သေဘၤာဆိပ္ကမ္းေဆာက္လုပ္ခြင့္ ေရနံသုိေလွာင္ကန္ႏွင့္ ေရနံတြန္းပိ့ုစခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ျမန္မာေရ ေျကာင္းအသုံးျပဳ ခြင့္တိ့ုေပးအပ္ခ့ဲသည္။ ထိ့ုျပင္ တရုတ္အစိုးရပိုင္ China International Trust Invesment Corporation CITIC သည္ ေက်ာက္ျဖဴ
တြင္ အထူးစီးပြါးေရးဇံု ျပဳလုပ္ခြင့္ရရွိထားျပီး အထူးစီးပြါးေရးဇံုႏွင့္ဆက္စပ္
ျပီး ပင္လယ္ကူး ကုန္တင္ကုန္ခ် ဆိပ္ကမ္းတခုေဆာက္လုပ္ရန္ ေဆြးေႏြး
ေနဆဲျဖစ္သည္။
ဘီလ်ံေက်ာ္ရွိသည္ဟုဆိုသည္။ အမ်ားစု ရခိုင္ကမ္းလြန္၌ ေရနံႏွင့္သဘာဝ
ဓါတ္ေငြ့တူးေဖၚမွဳတြင္ျမွဳ ပ္ႏွံထားျကသည္။ လက္ရွိတြင္ ေရႊသဘာဝဓါတ္ေငြ့
ထုတ္လုပ္မွဳ စတင္နိုင္ျပီး ေက်ာက္ျဖဴ ျမိဳ ့အနီးတြင္ Offshore Gas Terminal
ေဆာက္လုပ္၍ ၂၀၁၃ ေအာက္တိုဘာ ၂၁ ရက္တြင္ စတင္ပိ့ုလႊတ္နိုင္ခ့ဲသည္။ ထိ့ုျပင္ အေရွ့အလယ္ပိုင္းမွသယ္ေဆာင္လာသည့္ တရုတ္တိ့ု၏ေရနံမ်ားကို ပိုက္လိုင္းျဖင့္ ျမန္မာျပည္ျဖတ္သန္းပိ့ုေဆာင္ရန္ ခြင့္ျပဳ ခ့ဲျပီးေရနံပိုက္လိုင္း တည္ေဆာက္ခြင့္ မေဒးက်ြန္းတြင္ ေရနံတင္သေဘၤာဆိပ္ကမ္းေဆာက္လုပ္ခြင့္ ေရနံသုိေလွာင္ကန္ႏွင့္ ေရနံတြန္းပိ့ုစခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ျမန္မာေရ ေျကာင္းအသုံးျပဳ ခြင့္တိ့ုေပးအပ္ခ့ဲသည္။ ထိ့ုျပင္ တရုတ္အစိုးရပိုင္ China International Trust Invesment Corporation CITIC သည္ ေက်ာက္ျဖဴ
တြင္ အထူးစီးပြါးေရးဇံု ျပဳလုပ္ခြင့္ရရွိထားျပီး အထူးစီးပြါးေရးဇံုႏွင့္ဆက္စပ္
ျပီး ပင္လယ္ကူး ကုန္တင္ကုန္ခ် ဆိပ္ကမ္းတခုေဆာက္လုပ္ရန္ ေဆြးေႏြး
ေနဆဲျဖစ္သည္။
ဤသုိ့ေသာအေျခအေနတြင္ ရခိုင္ေဒသခံမ်ား လယ္ေျမမ်ားစြာ ေလ်ာ္
ေျကးေပးသိမ္းယူခံရသည္။ ေရနံတင္သေဘၤာျကီးမ်ားဝင္ထြက္မွဳ ေျကာင့္
ေဒသခံတိ့ု၏ ေရလုပ္ငန္းမ်ားထိခိုက္သည္။ ေဒသခံတိ့ု၏ မိရိုးဖလာ အသက္
ေမြးဝမ္းေျကာင္းတိ့ု ေျပာင္းလဲရမည့္အေျခသုိ့ဆိုက္ျပီး အခက္အခဲရွိကုန္ျက
သည္။ထိ့ုျပင္ အထူးစီးပြါးဇံုတြင္ ေဆာက္လုပ္မည့္ စက္ရံုမ်ားမွ ေဘးထြက္ဆိုး က် ဳိ းမ်ားရွိလာပါက ေဒသခံတိ့ုအား သက္ေရာက္မည္ျဖစ္သည္။ ဤတြင္ ရခိုင္လူထုျကားတြင္ ေမးခြန္းေပၚလာသည္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမွဳ မ်ားမွ ရခိုင္တိ့ုအတြက္ မည္သည့္အက် ဳိ းေက် းဇူးခံစားရပါ သနည္း ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။
ေျကးေပးသိမ္းယူခံရသည္။ ေရနံတင္သေဘၤာျကီးမ်ားဝင္ထြက္မွဳ ေျကာင့္
ေဒသခံတိ့ု၏ ေရလုပ္ငန္းမ်ားထိခိုက္သည္။ ေဒသခံတိ့ု၏ မိရိုးဖလာ အသက္
ေမြးဝမ္းေျကာင္းတိ့ု ေျပာင္းလဲရမည့္အေျခသုိ့ဆိုက္ျပီး အခက္အခဲရွိကုန္ျက
သည္။ထိ့ုျပင္ အထူးစီးပြါးဇံုတြင္ ေဆာက္လုပ္မည့္ စက္ရံုမ်ားမွ ေဘးထြက္ဆိုး က် ဳိ းမ်ားရွိလာပါက ေဒသခံတိ့ုအား သက္ေရာက္မည္ျဖစ္သည္။ ဤတြင္ ရခိုင္လူထုျကားတြင္ ေမးခြန္းေပၚလာသည္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမွဳ မ်ားမွ ရခိုင္တိ့ုအတြက္ မည္သည့္အက် ဳိ းေက် းဇူးခံစားရပါ သနည္း ဆိုျခင္းျဖစ္သည္။
ေလာေလာဆယ္တြင္ ၂၀၁၄ အကုန္ ၂၀၁၅ တြင္ ၂၃၀KV ဓါတ္အား
ခြဲရံု ၄ ရံုႏွင့္ မဟာဓါတ္အားလိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္သုိ့ေရာက္လာျခင္းသည္
နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမွဳ ၏ အက် ဳိ းအျမတ္တစိတ္တပိုင္း ရယူခံစားျခင္း
ျဖစ္သည္ဟုဆိုနိုင္သည္။ သုိ့ေသာ္အဓိကျပသနာမွာ နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံ
မ်ား ရခိုင္ျပည္နယ္သုိ့ ဝင္ေရာက္လာ၍ ရသည့္အက် ဳိ းအျမတ္မွ ရခိုင္ျပည္
နယ္အတြက္ ေဒသခံမ်ားအတြက္ မည္ေရြ့မည္မ်ွ အက် ဳိ းခံစားခြင့္ရွိသည္ဆို
သည့္ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မရွိ ပြင့္လင္းျမင္သာသည့္ အက် ဳိ းအျမတ္မည္မ်ွ
ရျပီး မည္သုိ့ခြဲေဝသုံးစြဲသည္တို့မရွိလ်င္ ထိုရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမ်ားမွ ရခိုင္ျပည္နယ္
အတြက္ မည္မ်ွ အက် ဳိ းခံစားခြင့္ရသနည္း ေမးခြန္းကား ဆက္ရွိေနေပဦး မည္။ မေျကလည္မွဳ မ်ား အျကိတ္အခဲမ်ားဆက္၍ ရွိေနေပဦးမည္။
ခြဲရံု ၄ ရံုႏွင့္ မဟာဓါတ္အားလိုင္း ရခိုင္ျပည္နယ္သုိ့ေရာက္လာျခင္းသည္
နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမွဳ ၏ အက် ဳိ းအျမတ္တစိတ္တပိုင္း ရယူခံစားျခင္း
ျဖစ္သည္ဟုဆိုနိုင္သည္။ သုိ့ေသာ္အဓိကျပသနာမွာ နိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံ
မ်ား ရခိုင္ျပည္နယ္သုိ့ ဝင္ေရာက္လာ၍ ရသည့္အက် ဳိ းအျမတ္မွ ရခိုင္ျပည္
နယ္အတြက္ ေဒသခံမ်ားအတြက္ မည္ေရြ့မည္မ်ွ အက် ဳိ းခံစားခြင့္ရွိသည္ဆို
သည့္ ဥပေဒျပဌာန္းခ်က္မရွိ ပြင့္လင္းျမင္သာသည့္ အက် ဳိ းအျမတ္မည္မ်ွ
ရျပီး မည္သုိ့ခြဲေဝသုံးစြဲသည္တို့မရွိလ်င္ ထိုရင္းႏွီးျမွဳ ပ္ႏွံမ်ားမွ ရခိုင္ျပည္နယ္
အတြက္ မည္မ်ွ အက် ဳိ းခံစားခြင့္ရသနည္း ေမးခြန္းကား ဆက္ရွိေနေပဦး မည္။ မေျကလည္မွဳ မ်ား အျကိတ္အခဲမ်ားဆက္၍ ရွိေနေပဦးမည္။
ဤ ျပသနာသည္ နိုင္ငံေရးျပသနာႏွင့္ ဆက္၍ေနသက့ဲသုိ့ နိင္ငံေရး
အရ မေျကလည္မွဳ မ်ားကို ထပ္မံအားျဖည့္ေပးသက့ဲသုိ့ရွိေနသည္။ ျပသနာ
ေျဖရွင္းရန္မွာ အဓိက နိုင္ငံေရးျပသနာေျဖရွင္းရန္ျဖစ္သည္။ ဖက္ဒရယ္
မူမ်ားႏွင့္အညီ ျပည္နယ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုတိ့ုျကား အာဏာႏွင့္လုပ္ပိုင္ခြင့္
ခြဲေဝသုံးစြဲခြင့္တိ့ုအတြက္ အားလုံးလက္ခံႏိုင္သည့္ ဥပေဒမ်ားေရးဆြဲျပဌာန္း
မွသာ ေက်ာ္လႊားနိုင္ေပလိမ့္မည္။
အရ မေျကလည္မွဳ မ်ားကို ထပ္မံအားျဖည့္ေပးသက့ဲသုိ့ရွိေနသည္။ ျပသနာ
ေျဖရွင္းရန္မွာ အဓိက နိုင္ငံေရးျပသနာေျဖရွင္းရန္ျဖစ္သည္။ ဖက္ဒရယ္
မူမ်ားႏွင့္အညီ ျပည္နယ္ႏွင့္ ျပည္ေထာင္စုတိ့ုျကား အာဏာႏွင့္လုပ္ပိုင္ခြင့္
ခြဲေဝသုံးစြဲခြင့္တိ့ုအတြက္ အားလုံးလက္ခံႏိုင္သည့္ ဥပေဒမ်ားေရးဆြဲျပဌာန္း
မွသာ ေက်ာ္လႊားနိုင္ေပလိမ့္မည္။
ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္
ေမာင္ေမာင္စိုး
ရီေနးဆင့္ မဂၢဇင္း ဇူလိုင္-ျသဂုတ္ ၂၀၁၇ တြင္
ပါရွိေသာ ေဆာင္းပါး
ပါရွိေသာ ေဆာင္းပါး
