BY: KACHIN POLITICS WATCH AND RESEARCH NETWORK
DATE: 7/6/2017
Ya ndai du wa na ra ai praw (9) ya shani gaw 17 ning sharim tawn ai simsa lam htenrun mat nna Myen hpyendap hte anhte Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung/ Shanlawt hpyendap hpyen majan bai byin wa ai lam (6) ning ladu hkrum nhtoi bai du wa sai. (17) ning tup gap hkat jahkring nna buga ginra gaw sharawt masing hpe sha madung tawn, sut masa hpaga lam hpe sha n-gun dat re masa de gale mat wa ai Wunpawng Mungdan Shanglawt Hpung/ Shanlawt hpyendap hpyen dap gaw, saboi ntsa hta Myu sha lawt lam, mung masa rapra lam hpe galaw na matu pandung tawn da let masing jahkrat ai rai tim, Myen hpyen dap hku nna mung masa woi bawng ban ai lam n-nga ai sha, aten garawt let KIO/KIA hpe atsawp sha ngam mat na masing hpe jahkrat let, buga ginra bawnngring masing hte hkyaw masawp nna, mung shawa masha ni hpe hkalem hkalau di nna, sut masa ahkaw ahkang jaw ai zawn woi galaw let, Jinghpaw mungdan kata nga ai hpun kawa, nhprang sut gan hte bumlang hkaraw nga ai ashu ashan du hkra hkawt-hket rai mat na daram Wunpawng mungdan hpe shaza kau ya masai.
(17) ning laman hta Myen ni gaw, KIO/KIA hpe sha hkalem ai nrai, Jinghpaw Wunpawng mungdan kata hta sinat chyu pala n kapaw ai sha, Wunpawng ramma ni namhpan malu masha hta len mat nna htenza mat na masing kaba hpe mung shaw dat masai, ndai gaw sinat mahku n-ngoi ai sha, Jinghpaw ramma ni htenza mat jang rawt malan hkrun lam mung agrawp mani mat na re ngu ai hpe tsawmhtum dik ai masing hpe jahkrat nna ladat amyu myu, maw lanyet amyu myu hte katsi majan galaw dat masai. Dai katsi majan a lam hpe atsawm nhkawn hkrang ai anhte myu sha ni mung ndum ndam rai nna, dai katsi majan panglai hta len kau hkrum ai madang de du hkra katut sha kau saga ai. Dai lam hte seng nna sakse hku yu ga nga yang KBC woi awn ai nanghpan kani pat jasan masing hta mahtai pru chyalu rai nga ai hpe yu maram chye ai ni yawng asan sha hkawn hkrang chyalu rai na re.
Myen hpe yu ai shaloi tsaban 21 panglong zuphpawng mung, NCA lamang mung, simsa lam bawngban ai mahkrun mung, rawt malan hte myu sha lawt lam hpe baw ndap lu hkra shamyit ai masing hku nna sha galaw nga ai ngu nna maram yu yang nshut na re ngu mu mada lu ai.
Hpyen dap gaw sinat laknak hte jahkrit shama ai lam, anhte mungdan na shaw la ai nhprang sut kaw nna lu ai gumhpraw ni hte maigan kaw na madang dep ai sinat laknak ni mari la rai nna anhte mungdan madu ni hpe bai sat nat zingri ai ladat hte galaw taw nga ai hte maren, Aung San Su Kyi wa mung, Tsaban 21 Panglong zuphpawng hte Myu sha bawsang ni a, Amyu sha lawt lam, Mungdan lu lam hpe ladat hte masing jahkrat ngai ai hpe mu lu nga ai.
Ya hte na No.2 lang na Tsaban 21 Panglong zuphpawng hta Myen ni gaw, dai zuphpawng grai awngdang sai law, nga nna garu ma ai, anhte KACHIN POLITICS WATCH AND RESEARCH NETWORK hku nna mu mada ai gaw, dai zuphpawng hta shang lawm ai masha ni gaw, Myu sha dat kasa madang hku nna tara shang shangun dat ai dat kasa gadai mung nlawm ai. Lama wa myu shad at kasa hku nna tara shang sa du shang lawm ai lama wa nga ai rai yang ga shadawn hte hkrak rai nna anhte de sakse hte madun wa marit. Dai sakse hpe yu nna anhte bai sanglang dan ai lam galaw na ga ai, Ya galaw taw nga ai Simsa lam hte seng ai lam yan ni, NCA, Tsaban 21 Panglong zuphpawng ni gaw 2008 ning ningpawt ninghpang gaw da tara kata hta rimrawng na matu san tawn ai U-Lawng kaba re, dai hpe asan sha chye nga ninglen shang lawm ai ni gaw, mungdan lawt lam hte myu sha lawt lam hpe teng teng galaw ai masa nre sha, dai a marang e ai ahkaw ahkang la na madang hta tsap ai hku rai nga ai ngu nna sha dinglik maram yu lu ai law.
Nkau shiga lawk hkan, facebook hkan e mara tawn ai tinghkrai ningmu ni hpe mu ai shaloi, No.2 lang na panglong zuphpawng hte UN Special Envoy nshanglawm ai lam hpe mahta nna tsun ai masa ni hpe mu lu ai, nkau mi myit na ma ai, UN kaw na dat kasa ni nlung jang gaw No.2 tsaban 21 Panglong zuphpawng gaw grai wa tara nshang ai ngu nna myit la sawn sumru la na ma ai, UN hku ana gaw nshang lawm tim hpa nra ai nga nna mu yang mu na ma ai, hpa majaw law nga yang UN hku nna shi a policy hta mungdan lahkawng a lapran na mang hkang nrai yang gaw grai was hang lawm dawdan hparan na lam n-nga ai, shanhte hku nna mu ai gaw No.2 lang na Tsaban 21 Panglong zuphpawng gaw, mungdan langai a dinghku mang hkang she re, mungdan lahkawng a lapran hta byin nga ai mang hkang nre majaw nshang lawm ai masa hku nna mu la tim nshut na re ngu kam ai.
Mungdan langai gaw simsa lam hpe teng sha gaw gap ra ai hpe mungkan shyingyim masha ni gaw asan sha chyena hkawn hkrang ma ai, mungdan langai simsa lam nga ra ai hpe anhte hku nna mung hpa mi ningdang shara n-nga ga ai. Rai tim mungdan lawt lam, amyu sha lawt lam hpe ningsin htawng de woi gumpye bang wa ai baw simsa lam hpe gaw Jinghpaw Wunpawng amyu sha rai ga ai marang e tsepkawp lu hka la na nrai nga ai.
Dai majaw, Myu sha sari hpe anhtu hkra shangun ai lam, mungdan lawt lu lam hpe tsinyam panglai de woi ganawng mat ai lam ni hpe gaw tsepkawp madi shadaw lu na nrai nga ai. Mungdan lawt lam hte mungdan lu la na lamyan gaw myu sha ni a matu kaba htum ai mung masa pandung rai nna, myu sha ni a matu kaba htum ai sari mung rai nga ai. Myen ni woiawn nga ai munghpawm gaw anhte a matu akyu rawng ai nrawng ai hpe atsawm sha dinglik nna, myu sha yawng a matu teng teng awng padang lu na lam hpe madung tawn ai dawdan hparan ai lam byin wa hkra jawm shakut yang she mai sana re ngu nna mu mada lu ga ai.
SHUT AI, JAW AI HPE SHADA MARA SHAGUN NGA NA MALAI MYU SHA YAWNG A MATU AKYU RAWNG AI HPE MYIT GA
Lam shagu hta hpring tsup nna shut ai lam n-nga hkra lu galaw na matu sharin ya lu ai dakasu jawng gaw ndai mungkan hta n-nga ai. Dai majaw shada tsawra lakawn lanawn re myit jasat hte mara raw, hpaji jaw, awngdang lam hpe madung tawn ai myit jasat gaw ahkyak madung rai na re.
Myu sha yawng a gawng malai tai ai myit jasat gaw, tinggyeng akyu hte tinggyeng dawdan lam hpe kauda nna, myu sha ni yawng a matu myit masa dam lada ai hte myit masin chyinghka hpaw let myitmang dawdan sa wa ai lam gaw mungdan hte myu sha ni yawng a awng padang lam de woi du na re ngu nna kam ga ai. Ningbaw ningla galaw nga ai ni gadai rai tim, tinang shut shai wa ai lam hpe shading sharai ai lam nga wa yang asan sha gwi gwi hkapla lu ai atsam hte myit masin rawng na mung grai ahkyak nga ga ai.
Shadum jahprang mayu ai wa mung, jahten sharun ai masa hku nre sha, grau nna mahtai kaja hpe lu la na matu madung tawn ai myit masin hte hpaji jaw ya lu ai wa nan tai ra saga ai. Internet, Facebook, Line, Chatting prat ndai hta masha law malawng gaw akyu rawng ai hku jai lang chye nga ma ai, rai tim nkau mi gaw dai zawn re technology hpe shada matsa mawa ga hpe tsun hkat, mara shagun hkat, njaw ai shiga shatam ni hpe pawt mayu ai myit hpe sha machyu nna hkrup mara tsun jahpoi hkat ai lam ni hpe galaw nga ai ni mung nga nga ma ai. Dinglun hkat ai gaw kaja ai maga de shading sharai wa lu na matu shadum jahprang hkat ai lam rai yang, yawng a matu akyu rawng wa lu na rai nna, shada n-gun jaw hkat ai gaw awng padang hpe n-gun jaw ai lam hku nna byin pru wa lu na re.
Tinang myit hpraw san ai, myu tsaw myit jasat kaja rawng ai rai yang, shada pawt ai lam hpe madung ntawn ai sha, tinang tsun shadum mayu ai lam hpe kaja manu htap htuk dik ai ladat hte, shawa masha daw tsa a matu kasi la hpa byin tai ai ladat hpe jai lang let shadum jahprang hkat lu ai rai yang, kaja dik ai mahtai hpe jawm shachyaw lu ai amyu ni tai na gaw, teng sha byin wa mai na lam rai nga ai. Shadum jahprang hkrum ai wa mung, shadum jahprang hpaji jaw ai lam hpe atsawm sha hkamla nna tinang a shut nga ai lam hpe gram sharai kau na myit masin hkamla lu ai kyang lailen nga ra na rai nga ga ai. Dinglun mara shagun ai hpe sha hkrit tsang nga nna, ahkyak ai lam hpe gwi gwi dawdan na matu myit ungang mat ai ningbaw ni nbyin na matu mung tinang a hkum hpe bai shadum la chye ra na ga ai.
Mungdan lawt lam, myu sha lawt lam hpe gaw gap lu na matu gaw, hpaji machye machyang hpring tsup ai amyu ni tai lu hkra shakut ra nga ga ai. Grau nna gaw ya kaba wa ai ramma ni gaw ndai hpe grau nna myit dum ra nga ga ai. Mung masa hpe woiawn na rai tim, myu sha lam yan hta woi awn na rai tim, wuhpung wuhpawng hpe woiawn na rai tim, hpaji kungkyang ai ladat hte woi awn chye ra ai prat rai mat sai. Dai majaw hpaji byenya nkung kyang ai ni rai ga yang, myu sha sari hpe gaya woi jahkrum ai mabyin ni bai gahtap wa na hpe makawp maga ra saga ai law.
By James Alex
Jame Alex kpmrn21@gmail.com
