Ndai majan 6 ning hpring shani, myu hte mungdan hpe makawp maga let hkrat sum mat sai KIA Hpyen la magrau grang ai share shagan ni hpe hkungga jaw nngai law. Bai hpyen a majaw, jamjau hkrum nga ai ni hpe mung Madu Karai Kasang shaman ya u-ga, karum shingtau ya u-ga ngu akyu hpyi ya nngai law.
Hkrak nga yang majan gaw 56 ning rai wa sai re. Raitim, ya kru ning hpring ngu ai gaw Myen ni Wunpawng myusha ni hpe shamyit kau na nga, 1994 hta simsa lam senhtu da ai hpe je kabai kau nna, bai aja awa majan hpaw wa ai shani rai nga ai. Myen ni a nga manga hpyen n-gun yawng hpe lang nna kasat bang ai majan re. Dai majan hpe, Wunpawng myusha ni dang sai ngu, ngai sawn ai re.
Hpa majaw nga yang Myen ni dawdan ai gaw Wunpawng myusha ni hpe laban bat mi hta shamyit kau na nga nna majan kasat hpang wa sai re. Shanhte sawn ai gaw 2009 ning August shata hta Kukang ni hpe Laban bat mi hta lu shamyit kau lu ai zawn, Wunpawng myusha ni hpe mung shamyit kau lu na re, ngu shanhte aloi sha sawn masai. Shanglawt Hpyen la ni hkying manga jan ram sha nga na ngu sawn ma ai. Dai majaw shanhte Peace Agreement hpe kabai kau nna hpyen kasat hpang wa sai re.
Raitim, shanhte myit ai hte maren Wunpawng myusha ni hpe laban bat mi hta nlu shamyit kau lu sai. Shanglawt Hpyenla hkying manga ram sha nga na re, shanhte sawn sai. Raitim Myen ni majan hpang ai hte rau, Shanglawt Hpyenla ni mun masum ram du mat wa sai. Wunpawng myusha ni grau nna zinlum mat wa sai. Hpyen hprawng ni law tim grau nna zim lum mat wa sai, grau nna Wunpawng myusha ni n-gun ja wa sai re. Dai hpe Myen ni n-mau tim mungkan gaw mau mat sai. Hpa majaw Wunpawng myusha ni dai ram zimlum lu a ni, Myen Hpyen n-gun dai ram ja ai hpe gara hku shanhte hkap kasat lu ma ata nga mau mat masai. Wunpawng myusha ni a mying mungkan kaw gumhkawng mat wa sai.
Shan hpraw la langai mi ka ai hta Myen ni KIA post langai mi hpe zing lu ai ngu ai gaw manu mana (pyrrhic) asum hkam nna zing la lu ai she re, nga nna ka da ai. Dai post langai mi hpe shanhte manu mana asum hkam nna zing la lu tim, KIA ni sum sai ngu ai kumla langai mi pyi Myen ni nmu ma ai, grau nna myit n-gun ja wa ai hpe sha Myen ni mu sai re. Dai majaw laban bat mi hta shamyit kau na ngu, sawn nna kasat ai majan ya, kru ning hpring wa sai re. Dai gaw Wunpawng myusha ni awng dang ai lam hpe mungkan masha ni hpe madun dan ai lam re.
Dai gaw, Karai Kasang a chyeju nan re. Hpyen ni myit ai hku nre ai sha, nhtang hku, Wunpawng myusha ni hpe grau nna Karai Kasang n-gun ja shangun sai, grau nna zimlum na lam jaw sai. Wunpawng myusha ni hpe mungkan masha ni yawng chye wa hkra Karai Kasang galaw dat ya sai. Karai Kasang hpe Kamsham ai Wunpawng myusha ni grau nna n-gun ja shangun sai. Dai gaw Karai Kasang a mauhpa bungli nan re.
Wunpawng myusha ni gaw Karai kasang lata san da ai kasha ni re ngu ai lam mung danleng nga sai. Shi a kasha ni re ai majaw she, Karai Kasang Wunpawng myusha ni hpe makawp maka nga ai re. Karai Kasang lata san da ai majaw Wunpawng mungdan gaw Buddha mungdan n-tai ai. Hkrak nga yang Buddha Gautama hpara gaw Wunpawng mungdan hte nau ntsan ai shara Lubini mare, ya Nepal mungdan kaw BC 623 shaning hta shangai wa sai nga ai. Raitim shaning hkying lahkawng ning jan du hkra dai Buddha a makam masham Wunpawng mungdan kaw ndu lu ai. Hkrak nga jang, dai Buddha makam masham Wunpawng mungdan kaw ndu lu hkra hpa pat shingdang ai lam nnga ai. Raitim, dai nteng nman ai makam masham ndu lu hkra pat shingdang da ai gaw, Karai Kasang sha rai na re ngu kam ai. Shaning1885 ning hpang, asak hkrung ai Karai Kasang a mungga gaw Wunpawng mungdan kaw du bang wa sai. Ya, shaning 200 (lahkawng tsa) ning pyi garai ndu yang Wunpawng myusha ni yawng ngu na daram Hkristan makam masham hpe hkapla sai, Karai Kasang a kasha ni tai wa sai re.
Wunpawng mungdan kaw Karai Kasang a mungga du wa ai shaloi Wunpawng myusha ni hta hpa manghkang nbyin ai, shi san da ai kasha ni kaw shi kawa a shiga du wa ai gaw pyaw hpa she re, dai majaw manghkang nbyin ai re. Raitim Buddha makam masham, Hindu makam masham, Muslim makam masham nga ai mungdan ni hta Hkristan ni hpe manu mana zingri ai, ninghkap ai majaw manghkang grai kaba byin sai. Ya du hkra dai manghkang byin daw nga ai hpe anhte na lu nga ga ai.
Dai majaw, Wunpawng myusha ni gaw, 1Petru 2:9-10 hpe la nna, Karai Kasang san da ai kasha ni re ngu nna kamsham nga ai gaw grai teng ai re. Wunpawng mungdan hpe Awmdawm shanglawt Hkristan mungdan shatai lu jang gaw anhte kaga amyu bawsang ni Hkristu hpe kamsham nga ai ni yawng pawng nna ndai Sinpraw Tingda Asha (Southeast Asia) kaw Hkristan Mungdan gawgap lu na ahkaw ahkang hpe anhte ni lu wa na re ngu, ngai kam nga nngai law. Dai majaw she Karai Kasang gaw Wunpawng myusha ni hpe nhkrat sum shangun ai, grau n-gun shaja shangun ai rai na re ngu, ngai kam ai law.
Wunpawng myusha ni yawng hte KIA/KIO hpyenla ni yawng hpe Karai Kasang shaman ya u ga.
Date June 9, 2017.
Naga Wondin.
