ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လာေရာက္ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံလုိသူေတြ အတြက္ အဟန္႔အတားျဖစ္ေစတဲ့ အခ်က္မ်ား။

(၁) စြမ္းအင္ (လွ်ဳပ္စစ္မီး) လုံေလာက္စြာ မရရွိပဲ ဘယ္လုိမွ အလုပ္ မျဖစ္။

(၂) အင္တာနက္ ျမန္ႏႈန္း (အခုေခတ္က ေငြေၾကး အ၀င္အထြက္ ကိစၥကုိ လုပ္ငန္း ဌာနခ်ဳပ္ကေန အခ်ိန္တုိင္း အြန္လုိင္းေပၚကေန ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ ေခတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ေငြေပးေခ်တဲ့ အခါ အြန္လုိင္းေပၚမွ ေပးေခ်ျခင္း၊ ခေရဒိတ္ကပ္ မ်ားျဖင့္ ေပးေခ်ျခင္းမ်ားဟာ အင္တာနက္ ျမန္ႏႈန္း နဲ႔ တုိက္ရုိက္ ဆက္စပ္ ေနတယ္။)

(၃) လုပ္ငန္းလုိင္စင္ အတြက္ စိတ္မခ် ရျခင္း။ (ကုမၼဏီတခု ေထာင္ရင္ လုိအပ္တဲ့ စာရြက္စာတမ္း၊ ရုံးလုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား ကုိ ထင္သာ ျမင္သာ ျဖစ္ ေအာင္ ေဖၚျပထားျခင္း မရွိ။ သူမ်ား ႏုိင္ငံေတြမွာက ၀န္ႀကီးဌာန ေတြရဲ႕ ၀က္ဆုိက္ မွာ အားလုံး တင္ထားတယ္။ ေနာက္ၿပီး ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ အတြက္ လုပ္ငန္းလုိင္စင္ကုိ ေနျပည္ေတာ္ အဆင့္က ၀န္ႀကီး အစည္းအေ၀း မွာ ဆုံးျဖတ္တာ ျမန္မာျပည္ပဲ ရွိ ပါတယ္။ အမွန္ဆုိရင္ ၀န္ႀကီး အဆင့္မွာ ဆုံးျဖတ္ရမွာက လုပ္ငန္း စာရင္း ေတြ ထုတ္ျပန္ ဖုိ႔ပါ။ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ၊ အေသးစား၊ အလတ္စား၊ အႀကီးစား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ အတြက္ ဘယ္လုပ္ငန္းေတြ ဘယ္လုိ ပုံစံ နဲ႔ လုပ္ႏုိင္တယ္ ဆုိတဲ့ အခ်က္ေတြကို တိတိက်က် ေဖၚျပထားၿပီး သက္ဆုိင္ရာ တုိင္းေဒသ၊ ျပည္နယ္ ၀န္ႀကီးဌာန နဲ႔ စည္ပင္သာယာ မွာ မွတ္ပုံတင္ ေလွ်ာက္ထား ရမွာပါ။ မေလးရွားမွာ ျမန္မာ ကုမၼဏီ အေသးစား ေတြ ဒီလုိပဲ လုပ္ေနၾကပါတယ္။ လက္ရွိ ႏုိင္ငံေတာ္ ပုိင္တဲ့ လုပ္ငန္း ေတြ မဟုတ္ရင္ အေသးစားလုပ္ငန္းေတြကုိ ေနျပည္ေတာ္ အဆင့္က လုိင္စင္ခ်ေပးတာ က်န္႔ၾကာမႈ ျဖစ္ေစပါတယ္။)

(၄) လတ္ေပးလတ္ယူမႈ အတြက္ စိတ္ကုန္ျခင္း။ (ႏုိင္ငံျခားသားေတြ စိတ္အကုန္ဆုံးကေတာ့ ေနရာတကာ လတ္ေပးရတဲ့ ဓေလ့ ပါ။)

(၅) ေျမေနရာ အစမတန္ ေစ်းႀကီးျခင္း၊ (၂၀၁၀ မတုိင္မီကတည္းက စစ္တပ္အသုိင္းအ၀ုိင္းဟာ ေျမေတြ သိမ္းယူထားၿပီး ေနရာတကာ သူတို႔ အသုံးမျပဳပဲ ၀န္ႀကီးဌာန ကတဆင့္ ႏုိင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ ၀င္လာရင္ အစမတန္ ေစ်းေခၚတဲ့ ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံတကာမွာက ေဒသခံေတြဆီမွာ တုိက္ရုိက္ ၀ယ္ ၿပီး လုပ္ငန္းလုိင္စင္ ေလွ်ာက္ႏုိင္တယ္။ ျမန္မာျပည္မွာက မဟုတ္။ ေဒသခံ အာဏာပုိင္ေတြနဲ႔ ေပါင္းထားတဲ့ ခရုိနီေတြ ႏုိင္ငံအႏွံ႔ လက္ဦးမႈ ရယူထားျခင္း အတြက္ အခက္အခဲ ႀကဳံေနရတယ္၊ လုိ႔ ထုိင္းသတင္းစာ ေတြမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။)

(၆) လုိအပ္တဲ့ ေထာက္ပံ့ေရး ပစၥည္း ရရွိႏုိင္မႈ အရင္းအျမစ္ အားနည္းျခင္း၊ (လမ္းတံတား၊ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးခ်ိပ္ဆက္မႈ၊ လုိအပ္တဲ့ အရင္းအျမစ္ရရွိႏုိင္မႈ ေတြ အားနည္းပါတယ္။ ဥပမာ၊ နည္းပညာ နဲ႔ ဆုိင္တဲ့ စက္ရုံေထာင္မယ္ ဆုိရင္ လုိအပ္တဲ့ အရင္းအျမစ္ ေတြက အမ်ားႀကီးပါ။ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္တဲ့ သံထည္၊ ကြန္ကရိတ္၊ ဓါတုေဆးပစၥည္းမ်ား၊ သတၱဳအမ်ဳိးအမ်ဳိး စတာေတြ ေထာက္ပံ့ေပးႏုိင္မႈ အားနည္းျခင္း၊ ကုိယ့္စက္ရုံ တခုထဲအတြက္ လုိအပ္တဲ့ ေထာက္ပုိ႔ပစၥည္း အားလုံးကုိ ကုိယ္တုိင္ ထုတ္ယူဖုိ႔ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ စက္ရုံတခု ေထာင္ရင္ လုိအပ္တဲ့ ေထာက္ပုိ႔ ပစၥည္းေတြကုိ တျခား လုပ္ငန္းစုေတြက တဆင့္ ယူရတာ ျဖစ္ပါတယ္။)

(၇) Infrastructure ေတြ အားနည္းျခင္း။ (အားလုံး ပါပါတယ္။ လမ္းတံတား၊ အေဆာက္အအုံ၊ ဖုန္းလုိင္း၊ မီးလုိင္း၊ ...... )

(၈) ေကာင္းမြန္ တည္ၾကည္တဲ့ အစုိးရ မရွိမျဖစ္ လုိအပ္ ပါတယ္။ ဥပေဒ စုိးမုိးေရး မရွိတဲ့ ႏုိင္ငံကုိ လုံၿခံဳစိတ္ခ်မႈ မရွိဘူး လုိ႔ သတ္မွတ္ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူ႕အခြင့္အေရး အာမခံခ်က္ မရွိတဲ့ ႏုိင္ငံေတြကုိ ေၾကာက္ၾကပါတယ္။

(၉) တင္းၾကပ္လြန္းတဲ့ ပုိ႔ကုန္ သြင္းကုန္ လုပ္ငန္း နည္းဥပေဒမ်ား။ ေစ်းကြက္လြတ္လပ္မႈ မရွိျခင္း။
by Kachin duwa