Friday, November 10, 2017

πŸ‡΄NE πŸ‡°achin ဆိုα€žα€Š္α€™ွာ


 
( α€˜ာα€žာျပန္ေဆာင္းပါး ) 
ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ား ျα€–α€…္ၾကေα€žာ ဂ်ိα€”္းေα€–ာ့၊ α€œα€်ိα€’္၊ ေα€œာ၀္ေα€αš၊ α€œီဆူ၊ ရ၀မ္ႏွင့္ ဇိုင္၀ါး α€œူα€™်ဳိးα€…ုတိုα‚”α€žα€Š္ ေα€›ွးပေα€α€žα€ီ ထခ်ိα€”္α€€ာα€œα€™ွα€…၍ တူα€Šီေα€žာ ေα€”ာα€€္ခံα€žα€™ိုင္းေၾကာင္းျဖင့္ ေနထိုင္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š့္ α€Šီရင္းထစ္α€€ို ေα€™ာင္ရင္းႏွα€™α€™်ား ျα€–α€…္αΎα€€α€žα€Š္။ α€šα€ုထခါ ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ား၏ α€˜ာα€žာα€…α€€ား (Dialect) ထမ်ိဳးထစားα€…ံုα€œα€„္α€€ြဲျပားα€™ႈα€€ို ထေၾကာင္းျပကာ တိုင္းတစ္ပါးα€žား α€œူα€™်ဳိးျခားα€™်ားα€™ွ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€€ို α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ုα€‘α€™α€Š္α€™်ားျဖင့္ ထစိတ္α€…ိတ္ ထမႊာα€™ႊာ ခြဲျခားα€›α€”္ α‚€α€€ိဳးα€…ားေα€”αΎα€€α€žα€Š္။
ထခ်ိα€”္α€€ာα€œαΎα€€ာျမင့္α€…ြာ တစ္ေα€”α€›ာα€™ွ ထျခားတစ္ေα€”α€›ာα€žိုα‚” ေα€›ႊα‚•ေျပာင္းထေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š့္ ထတြα€€္ ေα€”α€›ာေα€’α€žα€‘ေα€•αšα€™ူα€α€Š္၍ ေα€œα€šူေα€œα€žိα€™္း၊ α€…α€€ားα€œံုးႏွင့္ ေ၀ါα€Ÿာα€› ၾကြα€š္၀မႈတို႔တြင္ ထထိုα€€္ထေα€œ်ာα€€္ α€€ြဲျပားα€™ႈα€™်ားα€›ွိေα€žာ္α€œα€Š္း ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ားα€žα€Š္ α€šα€₯္ေα€€်းα€™ႈ ဓေα€œ့ထံုးတမ္း၊ ဆင္α€šα€„္ထံုးα€–ြဲα‚•α€™ႈ ႏွင့္ ေα€›ႊα‚•ေျပာင္း ထေျခခ်ေနထိုင္ျခင္းတိုα‚”၌ တူα€ŠီαΎα€€α€žα€Š့္ထေα€œ်ာα€€္ α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ုတစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု ခြဲျခားα€™α€›ႏိုင္α€˜ဲ တစ္ခုα€α€Š္းေα€žာ α€œူα€™်ဳိးထျα€–α€…္ α€…α€Š္းα€œံုးα€Šီα€Šြတ္α€…ြာ ေနထိုင္α€œ်α€€္α€›ွိပါα€žα€Š္။
ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ားα€žα€Š္ α€™ိα€™ိတိုα‚”၏ ေα€›ႊα‚•ေျပာင္းေနထိုင္α€™ႈα€žα€™ိုင္းတြင္ ထထင္α€€α€› ေα€’α€ž α€™်ားျα€–α€…္α€žα€Š့္ α€™α€œိခူးမဂၽြα€š္ (Mali Hku Majoi)၊ α€€်ဳိင္ခူးမဂၽြα€š္ (Chyai Hku Majoi)၊ ခရန္ခူးမဂၽြα€š္ (Hkrang Hku Majoi) α€…α€žα€Š့္ ေα€’α€žα€™်ား၌ ထေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ၾကၿပီး ေျα€™ာα€€္ထရပ္α€™ွ ေတာင္α€˜α€€္ထရပ္α€žိုα‚” ဆက္α€œα€€္ ေα€›ႊα‚•ေျပာင္းေနထုိုင္αΎα€€α€žα€Š္။ α€€α€žိုα‚” ထေα€›ွα‚•၊ ထေα€”ာα€€္ႏွင့္ ေျα€™ာα€€္α€˜α€€္α€™ွ ေတာင္α€˜α€€္α€žိုα‚” ေα€›ႊα‚•ေျပာင္းေနထုိင္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š့္ထတြα€€္ α€˜ာα€žာα€…α€€ားထရ ထရပ္ေα€œးα€™်α€€္ႏွာα€€ို ေα€αšေα€αšα€›ာ၌ပင္ ထေα€›ွα‚•(Sinpraw)၊ ထေα€”ာα€€္(Sinna)၊ ေျα€™ာα€€္(Dingdung)၊ ေတာင္(Dingda) α€Ÿူ၍ ထစα€₯္α€œိုα€€္ α€žα€္α€™ွတ္ ေα€αšα€†ိုၾကပါα€žα€Š္။
ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ား၏ α€˜ိုးေα€˜းα€™်ားျα€–α€…္αΎα€€α€žα€Š့္ ေα€›ွးα€₯ီးကခ်င္α€œူα€™်ဳိး(Proto Kachins)α€™်ားα€žα€Š္ α€™ြα€”္ဂိုေα€’α€ž(Mongolia)တြင္ α€…α€…္တုိα€€္α€€ာ ေနထိုင္ခဲ့αΎα€€α€žူα€™်ား ျα€–α€…္α€žα€Š္။ ၎ေခတ္α€€ို Xiongnu (匈ε₯΄) ေခတ္α€Ÿု ေα€αšα€žα€Š္။ တရုတ္ျα€•α€Š္α€›ွိ α€™α€Ÿာတံတိုင္းα‚€α€€ီးα€€ို α€™ေဆာα€€္α€œုပ္α€™ီ ေခတ္α€€ာα€œ ျα€–α€…္α€žα€Š္။ ထိုေခတ္α€€ာα€œα€ြင္ ေျပာဆိုခဲ့α€žα€Š့္ α€…α€€ားထခ်ဳိα‚•α€€ို ရ၀မ္(ႏုα€”္)α€œူα€™်ဳိးα€™်ား α€šေန႔တိုင္ေထာင္ α€žံုးα€…ြဲေျပာဆို ေနၾကဆဲျα€–α€…္α€žα€Š္။
ေα€›ွးα€₯ီးကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ားα€žα€Š္ တိα€˜α€€္α€€ုα€”္းျမင့္ေα€’α€ž (Tibetan Plateau)၊ ခ်င္းα€Ÿုိင္ (Qinghai -青桷) ေရထိုင္ႏွင့္ ခ်α€”္း(ေα€αš)α€šα€”္α€…ီ (Yangtze - ι•Ώζ±Ÿ) ျα€™α€…္α€–်ား ေα€’α€žα€™်ားတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကၿပီး ဆားခ်α€€္α€€ာ α€‘α€žα€€္ေα€™ြး ၀မ္းေα€€်ာင္းျပဳခဲ့αΎα€€α€žα€Š္။ α€œီဆူ၊ တိα€˜α€€္ႏွင့္ ဂ်ိα€”္းေα€–ာ့α€œူα€™်ဳိးα€™်ားα€žα€Š္ ဆားခ်α€€္α€œုပ္α€žα€Š့္ α€œူα€™်ဳိးα€™်ားျα€–α€…္α€€ာ ခ်α€”္းျα€™α€…္α€–်ားေα€’α€žα€™ွ စတင္၍ ေα€›ႊα‚•ေျပာင္းေနထုိင္α€žြားαΎα€€α€žα€Š့္ α€œူα€™်ဳိးα€™်ားျα€–α€…္ေၾကာင္း တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ α€šူα€”α€”္ (Yunnan) ျα€•α€Š္α€”α€š္၊ α€α€œီ (Dali) ၿမိဳα‚•α€›ွိ ေα€›ွးေα€Ÿာင္း α€žုေα€žα€žα€”ျပတုိα€€္တြင္ ျα€•α€žα€‘ားα€žα€Š္။ ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ုတုိα‚”၏ α€žα€™ိုင္းေα€”ာα€€္ခံတူα€Šီα€™ႈα€€ို ေα€–ာ္α€Šႊα€”္းα€žα€Š့္ ထင္α€›ွားေα€žာ α€žα€€္ေα€ž ထေထာα€€္ထထား တစ္ခုပင္ျα€–α€…္α€žα€Š္။
ေα€›ႊα‚•ေျပာင္းေနထုိုင္α€žα€Š့္ ထခ်ိα€”္α€€ာα€œα€α€…္ေα€œွ်ာα€€္တြင္ α€™ိα€™ိတိုα‚”၏ α€œူα€™်ဳိးα€…ုα€™်ား ေα€›ာα€€္α€›ွိေနထိုင္α€›ာ ေα€’α€žα€›ွိ α€‘α€žံုးထေဆာင္၊ α€‘α€œွထပထဆင္တန္ဆာα€™်ားα€€ို α€žံုးα€…ြဲခဲ့αΎα€€α€›α€žα€Š့္ထတြα€€္ α€˜ာα€žာα€…α€€ား၊ ႐ိုးα€›ာ၀တ္α€…ံုႏွင့္ ဆင္ရင္ထံုးα€–ြဲα‚•α€™ႈတြင္ α€€ြာျခားα€™ႈ α€‘α€”α€Š္းထက်α€₯္းα€›ွိခဲ့α€žα€Š္။ ဂ်ိα€”္းေα€–ာ့႐ိုးα€›ာ၀တ္α€…ံုပင္α€œွ်င္ α€—α€”္းေα€™ာ္၀တ္α€…ံု၊ ခခူး၀တ္α€…ံုα€…α€žျဖင့္ ေα€”α€›ာေα€’α€žα€€ိုα€œိုα€€္၍ α€€ြဲျပားα€žα€Š္။ α€žိုα‚”ေα€žာ္ ထထက္တြင္ ဆိုခဲ့α€žα€Š့္ထတိုင္း တူα€Šီေα€žာ α€›ိုးα€›ာဓေα€œ့ ထံုးတမ္းα€™်ားႏွင့္ ေα€›ႊα‚•ေျပာင္းထေျခခ်α€™ႈα€žα€™ိုင္းတိုα‚”α€€ ကခ်င္α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ုα€™်ားα€€ို ပိုင္းျခားခြဲထုတ္၍ α€™α€›ေထာင္ ထခိုင္ထမာ α€žα€€္ေα€žα€ံα€œ်α€€္ α€›ွိပါα€žα€Š္။
ထိα€™္းျα€™ားα€œα€€္ထပ္α€™ႈα€€ိα€…α₯တြင္ ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ားထားα€œံုး၌ α€…α€”α€…္တစ္ခုα€α€Š္းα€žာ α€›ွိα€žα€Š္။ α€™α€Š္α€žα€Š့္α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ု၊ α€™α€Š္α€žα€Š့္α€™ိα€žားα€…ုတြင္ ပါ၀င္α€žα€Š္ျα€–α€…္ေα€…၊ α€Šီထစ္α€€ိုα€™်ိဳးႏြα€š္ (Hpu Nau) - ေα€šာကၑမမ်ိဳးႏြα€š္(Mayu) - α€žားα€™α€€္α€™်ိဳးႏြα€š္ (Dama) α€–ိုခေα€”ာα€€္ဆိုင္ ေတာ္စပ္ပံုα€…α€”α€…္ထရ α€€ေခါင္းα€…α€₯္ α€žံုးခုေထာα€€္တြင္α€žာ α€›ွိα€žα€Š့္ထတြα€€္ ကခ်င္ထားα€œံုးα€™ွာ ေဆြα€™်ိဳးထရင္းထခ်ာα€™်ားα€žာ ျα€–α€…္αΎα€€α€žα€Š္။ α€€α€…α€”α€…္α€žα€Š္ α€™α€Š္α€™ွ်ေ၀းα€€ြာေα€”α€žူα€™်ားပင္ ျα€–α€…္ပါေα€…၊ တစ္ေα€žြးတစ္α€žား တစ္α€…ိတ္တစ္၀မ္းα€α€Š္း ျα€–α€…္ေထာင္ α€›α€…္ေႏွာင္ထားα€žα€Š့္ တြဲα€œα€€္α€™်ားပင္ ျα€–α€…္ပါα€žα€Š္။
ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ား၏ တူα€Šီα€žα€Š့္ ထျခားထေၾကာင္းထရာတစ္ခုα€€ို α€Šႊα€”္းဆိုα€›α€œွ်င္ ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ုα€™်ားα€žα€Š္ ဖခင္၏α€™်ဳိးႏြα€š္α€€ို α€œိုα€€္၍ α€‘α€™α€Š္α€™ွα€Š့္ဆိုေα€žာα€…α€”α€…္α€€ို α€‘α€žံုးျပဳα€žα€Š္။ α€™ိခင္၏ α€™်ဳိးႏြα€š္ျဖင့္ α€‘α€™α€Š္α€™ွα€Š့္ဆိုျခင္း α€™α€›ွိα€˜ဲ၊ ဖခင္၏ α€™်ဳိးႏြα€š္α€€ိုα€œိုα€€္၏ α€‘α€™α€Š္α€™ွα€Š့္ေα€αšα€žα€Š့္ α€…α€”α€…္ (Patrilineal) ျα€–α€…္α€žα€Š္။ ဖခင္α€žα€Š္ α€œα€–ိုင္ (Lahpai) α€™်ဳိးႏြα€š္ျα€–α€…္ပါα€€ α€žား၊ α€žα€™ီးα€™်ားα€žα€Š္α€œα€Š္း α€œα€–ုိင္α€™်ဳိးႏြα€š္ ျα€–α€…္ၾကၿပီး α€™ိခင္α€˜α€€္α€™ွ α€™်ိဳးႏြα€š္α€€ို ေα€šာကၑမမ်ိဳးႏြα€š္ထျα€–α€…္ α€‘α€œြα€”္α€›ိုေα€žα€α€”္α€–ိုးထားαΎα€€α€žα€Š္။ တစ္α€˜α€€္α€™ွα€œဲ α€žားα€™α€€္α€™်ိဳးႏြα€š္α€€ို α€™်ားα€…ြာထားα€€ိုးထားထားျပဳα€€ာ ပံုα€™ွα€”္၀င္ထြα€€္α€žြားα€œာαΎα€€α€žα€Š္။ α€₯ပမာဆိုα€›α€œွ်င္ ဖခင္ျα€–α€…္α€žူ ေα€œာ၀္ေα€αšျα€–α€…္ပါα€€ α€žားα€žα€™ီးα€™်ားα€žα€Š္α€œα€Š္း ဖခင္၏ α€™်ဳိးႏြα€š္α€‘α€™α€Š္ ဆက္ခံα€€ာ ေα€œာ၀္ေα€αšα€œူα€™်ဳိးပင္ ျα€–α€…္α€žα€Š္။ α€™ိα€™ိတိုα‚” ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးတိုα‚”၏ α€šα€₯္ေα€€်းα€™ႈ ဓေα€œ့ထံုးα€…ံα€€ို α€…ိုးα€…α€₯္းα€™ွ် α€žိα€›ွိα€”ားα€œα€Š္ျခင္းα€™α€›ွိပဲ ဂ်ိα€”္းေα€–ာ့α€œူα€™်ဳိးα‚€α€€ီး၀ါα€’α€Ÿုဆိုα€€ာ α€™α€›ွα€€္α€™α€›ွိ ၀ါα€’ျα€–α€”္α‚”ေα€”αΎα€€α€žα€Š့္ တိုင္းတစ္ပါးα€žား α€œူα€™်ဳိးျခားတိုα‚”၏ α€€α€œိα€”္ေα€…့ျငမ္းဆင္ α€œုပ္ဇာတ္α€™်ားα€€ို α€”ားα€™ေα€šာင္α€–ိုα‚” α€œိုα€žα€Š္။ ျα€™α€”္α€™ာႏိုင္ငံα€™ွ တိုင္းရင္းα€žား α€œူα€™်ဳိးα€™်ားထနက္ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိး၌α€žာ α€€α€€ဲ့α€žိုα‚”ေα€žာ α€™်ဳိးႏြα€š္α€‘α€™α€Š္ α€™ွα€Š့္ေα€αšα€žα€Š့္α€…α€”α€…္(Family Name System) α€›ွိျခင္းα€™ွာα€œα€Š္း ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးတိုα‚”၏ ထင္α€›ွားα€žα€Š့္ ၀ိေα€žα€žα€œα€€α‘α€ာပင္ ျα€–α€…္α€žα€Š္။ ကမၻာေα€•αšα€›ွိ တရုတ္၊ α€€ိုးα€›ီးα€šားα€…α€žα€Š့္ α€œူα€™်ဳိးထခ်ဳိ႕တြင္α€œα€Š္း α€™်ဳိးႏြα€š္α€‘α€™α€Š္ α€™ွα€Š့္ေα€αšαΎα€€α€žα€Š္။
ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ား၏ ထထင္α€›ွားဆံုးႏွင့္ ထေα€›းα‚€α€€ီးဆံုး α€šα€₯္ေα€€်းα€™ႈ ထမွတ္α€œα€€α‘α€ာα€™ွာ α€™ေα€”ာတိုင္ (Manau Shadung) ႏွင့္ α€™ေα€”ာထက (Manau) ပင္ ျα€–α€…္α€žα€Š္။ ကခ်င္α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ု ၆ ခုα€œံုး α€™ေα€”ာထက α€€αΎα€€α€žα€Š္။ ကမၻာေα€•αšα€ြင္ ကခ်င္α€œူα€™်ိဳး (α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု ၆ α€…ု) α€™ွα€œႊဲ၍ α€™α€Š္α€žα€Š့္α€œူα€™်ဳိးα€™ွ် α€™ေα€”ာထကကို α€™α€€ေခ်။
α€™ေα€”ာထကႏွင့္ α€žα€€္ဆုိင္α€žα€Š့္ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ား၏ α€’α‚‘ာα€›ီပံုျပင္တြင္ ငွα€€္α€™်ဳိးေပါင္းα€…ံုတိုα‚”α€™ွ α€™ေα€”ာထကကို α€…ုေပါင္းα€€ာ α€€ျခင္းα€œα€Š္း ပါ၀င္α€žα€Š္။ ဂ်ပန္၊ α€€ိုးα€›ီးα€šားα€œူα€™်ဳိးတိုα‚”၏ α€’α‚‘ာα€›ီပံုျပင္α€™်ားတြင္α€œα€Š္း ငွα€€္α€™်ား ကခုα€”္α€žα€Š့္ ထေၾကာင္းထရာα€™်ား ပါ၀င္α€žα€€ဲ့α€žိုα‚” ထာα€›ွတုိα€€္α€™ွ တိုင္းျα€•α€Š္ထခ်ဳိ႕တြင္ ငွα€€္α€™်ား ကခုα€”္ေပ်ာ္ျα€™ဴးα€žα€Š့္ ထေၾကာင္းထရာႏွင့္ ဆက္စပ္ေα€”α€žα€Š့္ ပံုျပင္α€™ူα€€ြဲ ထမ်ဳိးα€™်ဳိးα€›ွိေα€žာ္α€œα€Š္း α€™ေα€”ာα€‘α€€α€šα€₯္ေα€€်းα€™ႈα€€ို α€œα€€္ေတြα‚•α€€်င့္α€žံုးα€€ာ α€€α€žα€Š့္ α€œူα€™်ဳိးα€™ွာ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€žာ ျα€–α€…္α€žα€Š့္ထတြα€€္ ကပံုျပင္ထမ်ဳိးα€™်ဳိး၏ α€™ူရင္းဇစ္ျα€™α€…္α€™ွာ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးတိုα‚”၏ α€™ေα€”ာထက ပံုျပင္ပင္ျα€–α€…္ေၾကာင္း α€žα€€္ေα€žα€žာဓက ထင္α€›ွားα€œ်α€€္ α€›ွိေα€•α€žα€Š္။ ငွα€€္α€™်ား ကခုα€”္ေα€”α€žα€Š့္ ပံုα€žα‚‘ာα€”္ ေၾကးα€›ုပ္တုα€€ို တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ α€…ီခၽြα€™္ (Sichuan -四川) ျα€•α€Š္α€”α€š္α€›ွိ Sanxingdui (δΈ‰ζ˜Ÿε †) ေα€›ွးေα€Ÿာင္းα€šα€₯္ေα€€်းα€™ႈα€”α€š္ေျမတြင္ တူးေα€–ာ္α€›α€›ွိခဲ့α€žα€Š္။ α€™ေα€”ာထက ပံုျပင္၏ ထခိုင္α€™ာဆံုးေα€žာ α€žα€€္ေα€žα€α€…္ခုပင္ ျα€–α€…္α€žα€Š္။
α€™ေα€”ာတိုင္တြင္ α€‘α€žံုးျပဳα€žα€Š့္ ထမွတ္α€‘α€žားα€™်ား၊ α€œα€€α‘α€ာα€žေα€€ၤတမ်ား၊ ပံုα€žα‚‘ာα€”္ (Pattern) α€™်ားα€™ွာ တ႐ုတ္ျα€•α€Š္α€›ွိ α€™α€Ÿာတံတိုင္းα‚€α€€ီး α€™ေဆာα€€္α€œုပ္α€™ီ ထခ်ိα€”္α€€ာα€œα€™ွ စတင္α€‘α€žံုးျပဳခဲ့α€žα€Š့္ α€œα€€α‘α€ာ ပံုα€žα‚‘ာα€”္α€™်ား ျα€–α€…္α€žα€Š္။ α€šေα€”α‚”α€€ာα€œα€ြင္ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ား α€žံုးα€…ြဲ၀တ္ဆင္ေα€”α€žα€Š့္ ၀တ္α€…ားဆင္α€šα€„္ထံုးα€–ြဲα‚•α€™ႈα€žα€Š္α€œα€Š္း α€˜ီα€…ီ ၁၉၀၀ ႏွα€…္α€€ာα€œα€™်ားα€™ွ ဆင္α€šα€„္ထံုးα€–ြဲα‚•α€™ႈ ပံုα€…ံα€™်ားျα€–α€…္α€žα€Š္။ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ား၏ ေခတ္ထဆက္ဆက္ ၀တ္α€…ားဆင္α€šα€„္ထံုးα€–ြဲα‚•α€™ႈα€™်ားα€€ို တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ α€…ီခၽြα€™္ (Sichuan - 四川) ျα€•α€Š္α€”α€š္α€›ွိ ေα€›ွးေα€Ÿာင္းα€žုေα€α€žα€” ျပတိုα€€္တြင္ ျα€•α€žα€‘ားα€žα€Š္။
ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ား α€€ိုင္ေဆာင္α€‘α€žံုးျပဳေα€œ့α€›ွိေα€žာ α€œα€€္α€”α€€္တစ္α€™်ဳိးျα€–α€…္α€žα€Š့္ ေα€œး (Bow) α€€ို Xiongnu (匈ε₯΄) ေခတ္α€™ွ စတင္α€€ာ ျပဳα€œုပ္α€žံုးα€…ြဲခဲ့ၾကေၾကာင္း ထေထာα€€္ထထားα€™်ားα€€ို ေတြα‚•α€›ွိα€›α€žα€Š္။ ေα€œးα€œα€€္α€”α€€္ျပဳα€œုပ္α€›ာတြင္ ပိုးα€…ာပင္ (Morus) ၏ ပင္α€™ေၾကာ႐ိုး α€žα€…္α€žားα€€ိုα€žာ α€žံုးα€…ြဲျပဳα€œုပ္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š္။ α€€α€€ဲ့α€žိုα‚” ပိုးα€…ာပင္၏ ေၾကာ႐ိုးα€žα€…္α€žားα€€ို ထုတ္α€šူα€€ာ ေα€œးα€œα€€္α€”α€€္ျပဳα€œုပ္α€žα€Š့္ α€”α€Š္းα€œα€™္းα€€ို α€šေန႔တိုင္ေထာင္ α€žံုးα€…ြဲေနၾကဆဲ ျα€–α€…္α€žα€Š္။ ေα€›ွးα€€ာα€œ α€˜ိုးα€˜ြားတိုα‚”၏ α€œα€€္ထက္α€™ွစတင္ α€žံုးα€…ြဲခဲ့α€žα€Š့္ α€”α€Š္းα€œα€™္းα€€ို α€šေα€”α‚”ေခတ္α€€ာα€œα€ိုင္ေထာင္ ဆက္α€œα€€္α€žံုးα€…ြဲေနၾကျခင္း ျα€–α€…္α€žα€Š္။
ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ား၏ တူα€Šီေα€žာ ထျခား၀ိေα€žα€žα€œα€€α‘α€ာတစ္ရပ္α€™ွာ α€œα€€္α€”α€€္α€€ိα€›ိα€šာα€™်ားα€€ို α€žြα€”္းα€œုပ္ျခင္းပင္ ျα€–α€…္α€žα€Š္။ ေα€€်ာα€€္α€…ိုင္ေα€€်ာα€€္ခဲα€™်ားα€™ွ α€žံα€€ို α€‘α€›α€Š္ေပ်ာ္α€›α€šူα€€ာ α€œα€€္α€”α€€္α€€ိα€›ိα€šာα€™်ားα€€ို α€žြα€”္းα€œုပ္αΎα€€α€žα€Š္။ α€™ိα€™ိတိုα‚” α€€ိုင္ေဆာင္α€‘α€žံုးျပဳα€žα€Š့္ α€œွံ၊ ဓား α€…α€žα€Š္တိုα‚”α€€ို α€€ိုα€š္တိုင္ α€žြα€”္းα€œုပ္αΎα€€α€žα€Š္။ ထဖ်ားခၽြα€”္α€žα€Š့္ ဓားα€œα€€္α€”α€€္α€€ို α€žံုးα€…ြဲေα€œ့ α€žိပ္α€™α€›ွိ။ ထဖ်ားα€˜α€€္တြင္ ျပားα€€ာ ထနံα€€်α€š္α€žြားα€žα€Š့္ ဓားα€™်ားα€€ို ပိုα€™ို α€žြα€”္းα€œုပ္ α€žံုးα€…ြဲαΎα€€α€žα€Š္။
႐ိုးα€›ာနတ္α€€ိုးα€€ြα€š္α€™ႈα€€ို ထေျခခံα€žα€Š့္ ဓားေα€œွα€€ားတက္α€žα€Š့္ ဓေα€œ့ထံုးα€…ံ(Knife-ladder Climbing)α€žα€Š္α€œα€Š္း ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ား၏ တူα€Šီα€™ႈတစ္ခုျα€–α€…္α€žα€Š္။ နတ္၀င္α€…ားα€žα€Š္ႏွင့္ တၿပိဳင္α€”α€€္ α€‘α€œြα€”္ထက္ေα€žာ ဓားα€™်ားα€€ို ေα€œွα€€ားထစ္ထျα€–α€…္ ျပဳα€œုပ္ထားေα€žာ ေα€œွα€€ားေα€•αšα€žိုα‚” ေျပးတက္ျခင္း ျα€–α€…္α€žα€Š္။ တရုတ္ႏိုင္ငံ၊ α€€ူမင္း(Kunming -ζ˜†ζ˜Ž)ေα€’α€žα€™ွ α€œီဆူα€œူα€™်ဳိးα€™်ားα€žα€Š္ ဓားေα€œွα€€ားတက္α€žα€Š့္ ဓေα€œ့ထံုးα€…ံα€€ို α€šေန႔တုိုင္ေထာင္ α€€်င့္α€žံုးေနဆဲ ျα€–α€…္α€žα€Š္။ ကခ်င္α€™်ဳိးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ားထားα€œံုးα€žα€Š္ ဓားေα€œွα€€ားတက္ျခင္း ဓေα€œ့α€€ို ျပဳα€œုပ္ခဲ့ၾကကာ ကထခ်α€€္α€žα€Š္α€œα€Š္း ျငင္းဆိုα€™α€›ႏိုင္α€žα€Š့္ တူα€Šီခ်α€€္တစ္ခုပင္ ျα€–α€…္α€žα€Š္။
ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးတိုα‚”၏ ႐ုိးα€›ာတူα€›ိα€šာတစ္α€™်ဳိးျα€–α€…္α€žα€Š့္ ေα€€်ာα€€္α€…ိα€™္း Htu-Ren (Single-hole stone flute)α€€ိုα€œα€Š္း တရုတ္ႏိုင္ငံတြင္ တူးေα€–ာ္ေတြα‚•α€›ွိခဲ့α€žα€Š္။ ၎ Htu-ren တူα€›ိα€šာα€™ွာ α€œြα€”္ခဲ့α€žα€Š့္ α€žα€€္တမ္းထားျဖင့္ ႏွα€…္ေပါင္း (၇၀၀၀)ေα€€်ာ္ ၾကာျမင့္ေၾကာင္းα€œα€Š္း α€…α€…္ေဆးေတြα‚•α€›ွိα€›α€žα€Š္။ Htu-ren တီးα€™ႈတ္α€žα€Š့္ α€žα€™ိုင္းα€žာဓကမ်ားα€€ို ထေျခခံα€€ာ α€€ Htu-ren တူα€›ိα€šာα€žα€Š္ ေα€›ွးေခတ္ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ား၏ α€‘α€žံုးထဆာင္တူα€›ိα€šာျα€–α€…္ေၾကာင္း ေα€›ွးေα€Ÿာင္းα€žုေα€α€žα€”α€•α€Šာα€›ွင္ Duwa Manam Tawng (Li Xiangqian)α€™ွ တင္ျပ α€‘α€α€Š္ျပဳခ်α€€္α€›α€šူႏိုင္ခဲ့α€žα€Š္။ α€›ွာေα€–ြေတြα‚•α€›ွိα€™ႈႏွင့္ ပတ္α€žα€€္ၿပီး တရုတ္ႏိုင္ငံပိုင္ ႐ုပ္ျမင္α€žံၾကား(CCTV-4)α€™ွ Duwa Manam Tawng α€€ုိ ေα€™းျα€™α€”္း တင္ဆက္ခဲ့α€žα€Š္။ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ားα€žα€Š္ α€œြα€”္ခဲ့α€žα€Š့္ ႏွα€…္ေပါင္း(၇၀၀၀)ေα€€်ာ္α€™ွα€…၍ ေα€€်ာα€€္α€…ိα€™္းα€€ို ထြင္းေα€–ာα€€္α€€ာ ဂီတတူα€›ိα€šာ ျပဳα€œုပ္α€žံုးα€…ြဲႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္းα€€ို α€€α€›ွာေα€–ြေတြα‚•α€›ွိα€™ႈα€€ α€žα€€္ေα€žα€‘ူα€œ်α€€္ α€›ွိα€žα€Š္။
ကခ်င္α€›ိုးα€›ာထထိα€™္းထမွတ္ α€œα€€α‘α€ာα€™်ား ပါ၀င္α€žα€Š့္ ေα€›ွးေα€Ÿာင္းပစα₯α€Š္းα€™်ားα€žα€Š္ တူးေα€–ာ္ေတြα‚”α€›ွိα€›α€žα€™ွ် ေα€›ွးေα€Ÿာင္းပစα₯α€Š္းα€™်ားထနက္ α€žα€€္တမ္းထရင့္ဆံုးα€…ာရင္းတြင္ ပါ၀င္α€žα€Š္ျα€–α€…္α€›ာ ကခ်င္α€œူα€™်ိဳးတို႔ထတြα€€္ ဂုဏ္α€šူ၀ံ့ၾကြားα€…α€›ာပင္ ျα€–α€…္α€žα€Š္။ တစ္ခ်ိα€”္α€€ ကခ်င္α€œူα€™်ိဳးα€™်ားα€€ို ထရိုင္းထစိုင္းα€™်ား (Aborigines) ထျα€–α€…္ ထထင္ထျမင္ေα€žးခဲ့α€žူα€™်ားပင္α€œွ်င္ α€™ိα€™ိတိုα‚”၏ ထမွားα€€ို α€žေα€˜ာေပါα€€္α€€ာ α€šα€ုထခါ ကခ်င္α€œူα€™်ိဳးα€™်ားα€‘α€•αš ထထင္α€™ေα€žး၀ံ့ေတာ့α€˜ဲ တေα€œးတစား ဆက္ဆံα€œာαΎα€€α€›α€žα€Š္။ α€€α€žိုα‚” α€žα€€္တမ္းထရင့္ဆံုး ေα€›ွးေα€Ÿာင္းပစα₯α€Š္းα€™်ားα€€ို တူးေα€–ာ္ေတြα‚”α€›ွိα€žα€Š့္ထတြα€€္ တရုတ္ႏိုင္ငံα€€α€œဲ α€™ိα€™ိႏိုင္ငံတြင္ တူးေα€–ာ္ေတြα‚”α€›ွိα€žα€Š့္ ေα€›ွးေα€Ÿာင္းပစα₯α€Š္းထျα€–α€…္ တျမတ္တႏိုးတန္းα€–ိုးထားα€€ာ ကမၻာထႏွံα‚”α€™ွ ကခ်င္α€œူα€™်ိဳးα€™်ား ေတြ႔ဆံုαΎα€€α€žα€Š့္ ကမၻာα€œံုးဆိုင္α€›ာ α€™α€”္α€›ွီ(Mangshi) α€™ေα€”ာပြဲα‚€α€€ီးတြင္ α€‘α€žိထမွတ္ျပဳ၊ α€™ွတ္တမ္းတင္ခဲ့α€žα€Š္။ ကခ်င္α€œူα€™်ိဳး ထားα€œံုးထတြα€€္ α€‘α€œြα€”္ဂုဏ္α€šူα€…α€›ာ α€€ိα€…α₯ရပ္α‚€α€€ီးပင္ ျα€–α€…္ေα€•α€žα€Š္။
(‘ကခ်င္ေတြα€€ို α€…ာα€žα€„္α€™α€š့္ထစား ေခြးα€€ို α€…ာα€žα€„္ေပးတာα€€α€™ွ ပိုတတ္ထံုးα€™α€š္’α€Ÿု ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ားထား α€œာေα€›ာα€€္α€žာα€žα€”ာျပဳα€žα€Š့္ ခရစ္α€šာα€”္α€žာα€žα€”ာျပဳဆရာα€™်ားထား α€—α€™ာα€˜ုရင္ မင္းတုα€”္းမင္းα€™ွ ေျပာဆိုα€€ာ ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€€ို ေα€…ာ္α€€ားခဲ့α€–ူးα€žα€Š္။)
ကခ်င္α€œူα€™်ိဳးတိုα‚”α€žα€Š္ α€…α€…္ေα€›းα€…α€…္α€›ာတြင္ တစ္α€˜α€€္α€€α€™္းခတ္ ကၽြα€™္းα€€်င္α€žူα€™်ား ျα€–α€…္ေၾကာင္းα€€ုိα€œဲ α€žα€™ိုင္းα€™ွတ္တမ္းα€™်ားα€€ α€žα€€္ေα€žα€ံα€œ်α€€္α€›ွိα€žα€Š္။ ကခ်င္ေα€’α€žα€žိုα‚” α€€်ဴးေα€€်ာ္၀င္ေα€›ာα€€္ α€œာေα€žာ ထဂၤα€œိပ္တပ္α€™်ားα€€ို ေα€›ွးα€₯ီးα€…ြာခုခံတိုα€€္ခိုα€€္ခဲ့α€žူα€™ွာ α€œီဆူα€™်ိဳးႏြα€š္α€…ု၀င္ ေတာ္α€œွα€”္ေα€›းေခါင္းေဆာင္ Leme Ta Hpa ဆိုα€žူျα€–α€…္α€žα€Š္။ ခ်ီေဆြ၊ ေဆာ္ေα€œာ္ေα€’α€žα€™ွ ေတာ္α€œွα€”္ေα€›းေခါင္းေဆာင္α€™ွာ Langlaw Myaw Hkawng Dai ဆိုα€žူျα€–α€…္ၿပီး ထဂၤα€œိပ္တပ္α€™်ားα€€ို ထႀကိα€™္α‚€α€€ိα€™္တြα€”္းα€œွα€”္တုိα€€္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ထတြα€€္ ေα€”ာα€€္ဆံုးတြင္ ထဂၤα€œိပ္တပ္α€™ွ α€…α€…္ေျပၿငိα€™္းေα€›းထတြα€€္ ပန္ၾကားျခင္းခံခဲ့α€›α€žူျα€–α€…္α€žα€Š္။ ကခ်င္α€œူα€™်ိဳး ေတာ္α€œွα€”္ေα€›းေခါင္းေဆာင္α€™်ား၏ ျα€•α€Š္ပထကူα€‘α€Šီα€™α€šူα€˜ဲ α€€ိုα€š့္ထားα€€ိုα€š္α€€ိုးၿပီး α€”α€š္ခ်ဲ႕ဆန္α‚”α€€်င္ခဲ့ ပံုα€™်ားα€™ွာ ေထာα€€္ျα€•α€Š္ ေထာα€€္α€žားတို႔ထတြα€€္ α€…ံα€”α€™ူα€”ာα€šူα€…α€›ာ ေα€€ာင္းα€œွα€žα€Š္။
α€€α€€ဲ့α€žိုα‚” ကခ်င္ေခါင္းေဆာင္α€™်ား၏ α€œα€€္α€›ုံးα€›α€Š္၊ ႏွα€œံုးα€›α€Š္ထက္ျα€™α€€္α€™ႈေၾကာင့္ ကခ်င္ျα€•α€Š္α€žူ α€œူထုα€™ွာ α€”α€š္ခ်ဲ႕ထဂၤα€œိပ္တိုα‚”၏ ေခါင္းပံုျဖတ္ထႏိုင္α€€်င့္α€™ႈα€€ို ေထာα€€္ျα€•α€Š္α€™ွ ထျခားေα€’α€žα€™်ားα€€ဲ့α€žိုα‚” မခံα€›α€˜ဲ၊ α€€ိုα€š္ပိုင္ထုပ္ခ်ဳပ္ျα€•α€Œာα€”္းခြင့္ထျα€•α€Š့္ျဖင့္ ေထးခ်α€™္းα€…ြာ ေနထိုင္ႏိုင္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š္။ ကခ်င္α€œူထုα€™ွာ ထဂၤα€œိပ္တိုα‚” ေα€›ာα€€္α€›ွိထုပ္ခ်ဳပ္ေα€”α€™ွα€”္းပင္ α€™α€žိα€›ွိခဲ့ေပ။
α€–α€€္ဆစ္ဂ်ပန္တပ္α€™်ားα€€ို α€—α€™ာ့α€œြတ္α€œα€•္ေα€›းတပ္ (BIA) α€€ ျα€•α€Š္တြင္းα€žိုα‚” α€€်ဴးေα€€်ာ္ ေα€αšα€α€„္α€œာα€…α€₯္α€€α€œဲ ကခ်င္ (ရ၀မ္) α€œူα€„α€š္α€™်ားႏွင့္ ခခူးေα€’α€žα€™ွ ကခ်င္ (ဂ်ိα€”္းေα€–ာ့) α€œူα€„α€š္α€™်ားα€€ Kachin Levies တပ္ထျα€–α€…္ ခုခံတြα€”္းα€œွα€”္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š္။ Northern Kachin Levies တပ္α€™်ား၏ တိုα€€္ခိုα€€္α€™ႈေၾကာင္း ပူတာထိုေα€’α€žα€žိုα‚” မ၀င္ေα€›ာα€€္ႏိုင္α€˜ဲ ျပန္ေျပးဆင္းα€œာေα€žာ ဂ်ပန္တပ္α€™်ားα€€ို ျα€™α€…္ထေα€›ွα‚•ျခမ္းα€™ွ Kachin Rangers တပ္α€™်ားα€€ ထပ္α€™ံ၍ ႏွိα€™္ႏွင္းတိုα€€္ထုတ္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š္။ ကခ်င္α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ု၀င္α€™်ား၏ α€…α€Š္းα€œံုးα€Šီα€Šြတ္α€™ႈ α€›α€œာα€’္ပင္ ျα€–α€…္α€žα€Š္။
ကခ်င္တပ္α€™်ား၏ တုိα€€္ခိုα€€္ႏွိα€™္နင္းα€™ႈေၾကာင့္ တပ္ပ်α€€္α€€ာ α€€α€…α€₯့္α€€α€œ်ားဆုတ္ခြာα€œာေα€žာ ဂ်ပန္တပ္α€™်ားα€€ို α€—ိုα€œ္ခ်ဳပ္ေထာင္ဆန္းα€₯ီးေဆာင္ေα€žာ α€—α€™ာ့α€œြတ္α€œα€•္ေα€›းတပ္ (BIA) α€€ ထခက္ထခဲα€™α€›ွိ တုိα€€္ခိုα€€္α€œိုα€€္ႏိုင္α€žα€Š့္ထတြα€€္ α€—α€™ာျα€•α€Š္ႏွင့္ α€—α€™ာ့α€œြတ္α€œα€•္ေα€›းတပ္၏ ေန႔ထူးေα€”α‚”ျမတ္ထျα€–α€…္ α€šေန႔တိုင္ α€α€žα€ž ျα€–α€…္ေနၾကဆဲျα€–α€…္α€žα€Š္။
ကခ်င္ေျα€™ေα€•αšα€™ွ α€–α€€္ဆစ္ဂ်ပန္α€™်ားα€€ို တိုα€€္ထုတ္α€œိုα€€္α€žα€Š့္ထထိα€™္းထမွတ္ထျα€–α€…္ ေထာင္ပြဲခံ α€™ေα€”ာပြဲ (Padang Manau) α€€ို ၁၉၄၅ ခုႏွα€…္၊ မတ္α€œ (၂၄-၂၆) တြင္ α€—α€”္းေα€™ာ္ၿမိဳ႕ထနီး စင္α€œံုα€€α€˜ာα€›ြာတြင္ Kachin Rangers တပ္α€€ α€₯ီးေဆာင္၍ ခ်ိα€™့္ခ်ိα€™့္α€žဲ α€€်င္းပခဲ့α€žα€Š္။ ေα€”ာα€€္တစ္α€›α€€္ မတ္α€œ (၂၇) α€›α€€္တြင္ α€—ိုα€œ္ခ်ဳပ္ေထာင္ဆန္းα€₯ီးေဆာင္ေα€žာ α€—α€™ာ့α€œြတ္α€œα€•္ေα€›းတပ္α€€α€œဲ α€…α€…္ႏိုင္ေα€”ေα€žာ α€–α€€္ဆစ္ဆန္α‚”α€€်င္ေα€›း α€™α€Ÿာα€™ိတ္တပ္ေပါင္းα€…ု α€˜α€€္α€žိုα‚” ေျပးကပ္ၿပီး ထခ်ိα€”္α€™ီα€–α€€္ဆစ္ဆန္α‚”α€€်င္ေα€›း α€œုပ္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š္ျα€–α€…္α€›ာ ဂ်ပန္တပ္α€™်ား α€œα€€္α€”α€€္ခ်α€žα€Š္ထထိ ထခ်ိα€”္ ၂ α€œ၊ ၃ α€œα€α€”္α‚”α€žာ α€–α€€္ဆစ္ေတာ္α€œွα€”္ေα€›းတြင္ ပါ၀င္ခဲ့α€žα€Š္။
α€”α€š္ခ်ဲ႕တပ္α€™်ား α€€်ဴးေα€€်ာ္α€œာခ်ိα€”္တြင္ ကခ်င္ေα€’α€žα€€ို ကခ်င္α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ုα€™်ား α€œα€€္တြဲၿပီး ခုခံα€€ာα€€ြα€š္ခဲ့αΎα€€α€žα€Š့္ထတြα€€္ ထိႏၡိα€šα€™ွတဆင့္ α€₯ေα€›ာα€•α€žိုα‚” ခ်ီတက္α€›α€”္ α€›α€Š္α€™ွα€”္းထားေα€žာ ဂ်ပန္တိုα‚”၏ ထႀကံα€‘α€…α€Š္ ပ်α€€္ျပားခဲ့ၿပီး ကခ်င္α€œူထု၏ ေα€žြးα€…α€Š္းα€™ႈႏွင့္ ကခ်င္တပ္α€™်ား၏ α€…ြα€™္းα€›α€Š္α€™ွာ ကမၻာ့ၿငိα€™္းခ်α€™္းေα€›းတြင္ ထေα€›းα‚€α€€ီးေα€žာ ထေၾကာင္းတစ္ခ်α€€္ျα€–α€…္α€œာခဲ့α€žα€Š္။ α€–α€€္ဆစ္ဂ်ပန္α€™်ားထား ကခ်င္α€œူα€™်ဳိးα€™်ားα€žာ တားဆီးတြα€”္းα€œွα€”္ႏိုင္ခဲ့ျခင္းα€™α€›ွိခဲ့ပါα€€ α€–α€€္ဆစ္ႏွင့္ α€”ာဇီတိုα‚” ေပါင္းα€™ိα€žြားα€€ာ ကမၻာ့α€žα€™ိုင္းα€žα€Š္α€œα€Š္း တစ္α€™်ဳိးတစ္α€–ံု ေျပာင္းα€œဲα€žြားႏိုင္α€žα€Š္။ ကခ်င္α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ုα€™်ား၏ ေα€žြးα€…α€Š္း α€Šီα€Šြတ္α€™ႈျဖင့္ ကမၻာ့α€žα€™ိုင္းα€€ို ေျပာင္းα€œဲႏိုင္ခဲ့α€žα€Š္α€Ÿု ဆိုα€›ေα€•α€™α€Š္။ 
α€€α€žိုα‚” ကခ်င္α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ုတိုα‚”α€žα€Š္ α€˜ာα€žာα€…α€€ားႏွင့္ ေနထိုင္α€›ာေα€’α€žα€€ြဲျပားၾကေα€žာ္α€œα€Š္း တစ္ခုα€α€Š္းေα€žာ α€›ာဇ၀င္၊ တစ္ခုα€α€Š္းေα€žာ ေα€›ႊα‚•ေျပာင္းေနထုိင္α€™ႈα€žα€™ိုင္း၊ တစ္ခုα€α€Š္းေα€žာ α€šα€₯္ေα€€်းα€™ႈ ထံုးတမ္းထစα€₯္α€‘α€œာတိုα‚”ျဖင့္ ေα€žြးေα€›ာα€šွα€€္တင္ေနထိုင္α€€ာ ထူးျခားေα€žာ၀ိေα€žα€žα€™်ားျဖင့္ ျα€•α€Š့္α€…ံုα€žα€Š့္ α€œူα€™်ိဳးတစ္ရပ္ထျα€–α€…္ ခိုင္ခိုင္α€™ာα€™ာ ရပ္α€α€Š္α€œ်α€€္α€›ွိပါα€žα€Š္။ ထစစထရာα€›ာ α€€ြဲျပားေα€žာ α€œူα€™်ိဳးα€™်ားα€€ို α€œα€€္α€”α€€္ျပၿပီး α€œူα€™်ိဳးတစ္ခုα€α€Š္းျα€–α€…္α€žေα€šာင္ α€Ÿα€”္ေဆာင္ပန္ေဆာင္ ထရွα€€္α€™α€›ွိ α€…ုα€…α€Š္းထားျခင္း α€™်ိဳးα€™α€Ÿုတ္α€˜ဲ ထမွα€”္တရားႏွင့္ α€Šီထစ္α€€ိုရင္းတိုα‚”၏ ခ်α€…္ျခင္းေမတၱာထေα€•αš ထေျခခံα€žα€Š့္ α€œူα€™်ိဳးတစ္ရပ္ ျα€–α€…္ပါα€žα€Š္။
တိုင္းတစ္ပါးα€žား α€œူα€™်ိဳးျခားတိုα‚”၏ α€šုတ္α€™ာေα€€ာα€€္α€€်α€…္ ေα€žြးခြဲα€žα€•္α€œွ်ိဳα€™ႈα€€ို α€œိမၼာပါးနပ္α€…ြာ ေα€›ွာင္တိα€™္းၿပီး ကခ်င္α€™်ိဳးႏြα€š္α€…ု၀င္ထခ်င္းခ်င္း၏ ေα€žြးα€…α€Š္ခ်α€…္αΎα€€α€Š္α€™ႈα€€ို α€α€Š္ေဆာα€€္α€œ်α€€္ α€™ိα€™ိα€€ိုα€š္α€€ုိ ကခ်င္ α€Ÿု ဂုဏ္α€šူ၀့ံၾကြားα€…ြာ α€–ြင့္ဆိုα€™ြα€€္α€Ÿα€›α€™α€Š့္ထခ်ိα€”္ ျα€–α€…္ေၾကာင္း တင္ျα€•α€œိုα€€္ရပါα€žα€Š္။
Punggan
[One Kachin Magazine 2013 တြင္ေα€–ာ္ျပၿပီးျα€–α€…္ေα€žာ Chyu Rum Ai Wunpawng Myu Sha Ni (Shing N Rai) One Kachin ေဆာင္းပါးα€€ို α€˜ာα€žာျပန္ဆို ျα€–α€Š့္α€…ြα€€္ေα€›းα€žားထားျခင္း ျα€–α€…္ပါα€žα€Š္။]
Credit to original writer) 
Ningtsa Pyen Langji
LikeShow more reactions
Comment