KARAI KASANG LATA LA AI AMYU

(Rev Dr LC KhaLum)

Chyum Laika na Karai Kasang (the God of the Bible) gaw, Abram hpe lata la nna Israela amyu hpe shi a amyu shatai la sai. (Ish=man, ra=of, el=God) Karai Kasnag a amyu ngu ai lachyum rai nga ai. Karai Kasang gaw shi lata la ai amyu hpe Hkanan mung lamu ga jaw na nga nna, Abraham hpe ga sadi jaw ai hte maren, dai ni Israela amyu sha ni Ga sadi mung(Promised Land) Palestine hta nga nga ma ai.
Rai tim, AD 2000 daram hta Abraham hpe Karai Kasang ga sadi jaw ai hpang, shaning 430 tup Egutu mung kaw sa shingbyi shangun nna Mawshe prat hta bai woi shapraw wa ai. Dai ten hta mungkan ntsa e galu kaba ai mungdan ni gaw, Miwa mung(Huang-ho civilization), India(Indus-Ganges civilization), Mesopotamia Fertile Crecent (Tigris-Euphrates civilization), Egutu(Nile civilization), hte Greek civilization rai ma ai. Karai Kasang gaw , shi lata la sai amyu hpe galu kaba dik mungdan langai mi hta hpaji amyu hkum sumhpa sa sharin hkam la na matu wunkat jaw sai. Karai Kasang masat da ai aten ladaw du yang, Mawshe hpe paw pru shangun nna, shi a amyu hpe Egutu kaw na woi shapraw la sai. Shaning 40 nam mali e Ga Shaka amyu(covenant people) shatai la nna, Yawshu hpe bai matut woi awn shangun sai. Yawshu woi awn nna Ga sadi mung (Promised Land) hpe bai wa gasat la ma ai. Yesu Hkristu a marang e Karai Kasang lata la hkrum sai Jinghpaw Wunpawng sha ni mung, dai ni mungkan ntsa na galu kaba dik ai mungdan ni hta bra nga ga ai. Ya ten hta anhte Jinghpaw Wunpawng sha ni hpe Karai Kasang wunkat jaw nga ai rai nga ai. Lani mi na nhtoi hta, moi na Israela amyu sha ni zawn, anhte a jiwa ni hpe Karai Wa jaw ai buga hpe bai wa nhtang gasat madu la ra ai, nga nna Dr Zau Htung myihtoi htoi da ai.
Karai Kasang gaw, kalang mi shi lata la sai amyu sha ni hpe galoi mung n kabai da ai. Five points of Calvinism hta Perseverance of the saints(Chyoi pra ai ni hpe makawp maga mazing ai) nga nna tsun da ai. Karai Kasang a amyu hpe hkra ai wa gaw, Karai Kasang a shinggan myisha hpe hkra ai wa rai nga ai. "Kaning rai nme law, zawnawng zawa up ai Yehowa ning nga ai: Nanhte hpe hkra ai wa gaw, shi a shinggan myisha hpe hkra ai majaw, n anhte a kaang e hpung shingkang tawn da ai hpang, nanhte hpe hpya lu hpya sha ai ni hpang de, shi ngai hpe shangun dat ai," nga ai(Zehkaria 2:8). Dai hta n-ga, Karai Kasang gaw, Abram hpe shaga ai shaloi,"Nang hpe shaman ai wa hpe ngai shaman ya na we ai, Nang hpe dagam ai wa hpe ngai dagam kau na we ai." nga nna tsun ai(NN12:3). Karai Kasang lata la sai amyu hpe shaman ai wa hpe Karai Kasang shaman ya nna, dai amyu hpe dagam ai wa hpe Karai Kasang dagam kau na ra ai.
Dai ni na ten hta amyu kaba ni gaw amyu kaji ni hpe mayu kau nna, masha amyu law law mat wa magang sai. Rai tim, Karai Kasang lata la hkrum sai amyu gaw, masha n law tim, mungdan kaji tim, ngang grin nga nna, dai amyu hpe mayu kau ai mungdan mahtang grit nem nna, hkoi mat nga ai. BC 722 ning hta Dingdung Israel mung hpe Assyria ni sa gasat la kau ma ai. BC 586 daram hta Assyria ni hpe Babylon ni(dai ni Iraq) bai gasat dang la ma ai. BC 444 hkan Babylon hpe Persia(dai ni Iran) ni bai gasat dang la ma ai. Persia hpe Greek ni bai gasat dang la ma ai. Greek hpe Roma ni bai gasat dang la ma ai. Greco-Roman empire hpe British ni up jahtum lai wa sai. Karai Kasnag a amyu hpe mayu kau ai Assyria mungdan dai ni kanang ta?
Amyu kaba ni hte mungdan kaba ni gaw amyu kaji ni, mungdan kaji ni hpe tut nawng up sha lu na rai yang, Miwa mung(masha wan 1,000 jan) hte India mung(masha wan 1,200 jan) gaw England mungdan hpe up sha na rai nga ai. Mungkan labau hpe yu yang, masha mung n law, mungdan mung kaji ai England mung gaw Miwa mung hte India mungdan hpe shaning 200 up sha lai wa sai. America mungdan gaw asak 225 ning sha naw rai tim, moi BC 3,500-4,000 kaw na htunghking ning-li galu kaba gang a nna ring chying sai Miwa mung, India mung, Iraq(moi na Babelon), Egypt(Egutu), Greece(Heleni), hte Italy(Roma mungdan) ni hta, sut masa, hpyen masa, hpaji masa, mung masa lam amyu hku grau madang tsaw nga ai. Kadai shagrau shatsaw a ta? Britisha hkawhkam ni hkawhkam aya dang ai ga shaka (coronation) la yang Chyoi pra ai Chyum Laika hta dagam ma ai. American gumsan magam ni ga shaka (presidential oath) la yang Karai Kasang a chyum mungga hta Hpung Up sara ga shaka woi la ma ai. American dollar gumhpraw hta cent kaw na $100 je lap du hkra In God We Trust(Karai Kasang hpe anhte kam hpa ga ai) nga nna ka da ma ai. Karai Kasang hpe shagrau ai amyu hpe Karai Kasang shagrau nna, Karai Kasang hpe n-gawn n-sawn di ai amyu hpe Karai Kasang shingdu dat nga ai. Hkristu hta Karai Kasang lata la hkrum ai Israela amyu ningnan tai ai Jinghpaw Wunpawng sha ni yawng, Karai Kasang hta kam hpa let asak hkrung shakut shaja sa wa ga.