Saturday, January 27, 2024

SHADIP JAHPANG A LAM

 (A) Matsaw Ningtsang Du Ni Hpe Shangai Shaprat Ai Lam


            Moi shawng de, Ninggawn Chyanun(Matsaw Ningtsang yawng a kanu)hte Hpunggam Woishun(Matsaw Ningtsang yawng a kawa)gaw la kasha (5) hpe shawng shangai shaprat da ma ai da.


Dai yan nau ni gaw;


(1) Mu Sinlap Gam Uma

(2) Munu Naw Munang Gumhpan Du Ningsang

(3) Mu Ningshe La (shr) Mu La Latum

(4) Nbung Tu

(5) Hpanwa Ningsang Chyewa Ningchyang ni re.

Shannau ni kaw na, La Ntang wa mahtang rai nga ai, Hpanwa Ningsang Chyewa Ningchyanggaw, kanu kawa yan a mying hte, shannau ni yawng a mying hpe mung shamying tsun dan chye ai wa re. Dai hpang e shangai shaprat jat ai kanau ni gaw;

(6) Lamu Nang Hkunhpyi(Lamu Madai Nat)

(7) Ga Nang Sung Tari(Ga Madai Nat)

(Lamu Nang Hkunhpyihte Ga Nang Sung Tarigaw marun rai ma ai da.)

Dai hpang;

(8) Shinggyim Mashang(Shinggyim masha ni a kawa re.)

(9) Jijan KanuhteShan Wa Wahkungu ai marun hpe bai shangai sai. (Shan gaw Dusatni a kanu yan kawa tai wa sai.)

(10) Shanu Nen Ning Awnhte Shawa Nang Ninghkawnhpe shangai ai. (Shan gawnhkru aiNatni a kanu yan kawa tai wa sai.)

(11) Ninggawn Wa Magamhpe shangai ai. Ninggawn Wa Magamgaw Htang Gammahtang re.


(B) Shadip Nlung Lu La Ai Lam


            Shaning aten na ai hpang Dinghta Wayang Ga e, Shinggyim mashani hte N’hkru ai natni gaw lamuga kashun hkat nna, manghkang byin ma ai da. Dai manghkang hpe hparan na matu, Jan ShataMungkaw Jan Shata Rung(manghkang hparan hpawng) galaw ma ai. Dai manghkang hparan hpawng hta e, Munu Naw Munang Gumhpan Du Ningsanga kasha, Mahtum Mahtawa gaw tara agyigalaw ya ai. Dai Jan Shata Rungkawn Matsaw Ningtsang Du Nigaw, shinggyim masha ni, tinang hte seng ai lamuga hpe tara shangmadu la lu na matu dawdan ya sai. Dai dawdan dat ya ai matsun gaw, si mat wa sai Ninggawn Chyanun hte Hpunggam Woishun yan a tsawp sawm nrahpe lup na matu, shinggyim masha ni hpe matsun htet dat ai re.


            Dai tsawp sawm nra gaw nlung tawng hte ga tawng re da. Dai nlung tawng hte ga tawng hpe lup da ai dinghta ga shara hta, wan shing-yang htoi hkung kabrim wa ai. Shaloi e, n’hkru n kaja ai Nat ni mung, dai nlung tawng lup da ai shara de n sa sai. N hkru ai Nat ni mung dai wan shing-yang kabrim ai hpe mu nna, ndai dinghta ga gaw shinggyim masha ni hte she seng ai shara re, nga nna n sa gwi mat sai. N hkru n kaja ai Nat ni hpe mung, shinggyim masha ni kaw hpyilu hpyisha na matu ahkang jaw dat ai. Dai shani kawn Nat ni hpe toi jaw ai lam hpang sai re. Dai nlung tawng hte ga tawng hpe ga kaw lup shangun ai lachyum gaw, ga gaw Ninggawn Chyanunhte Hpunggam Woishunyan a hkumshan malai rai nna, tsawp sawm nra nlung gaw Chyanun yan Woishun a nrut nra malai rai nga ai. Dai galaw hkansa na matu jaw dat ai nlung tawng hte ga tawng hpe Shadip Lungngu nna, dai lup na matu tara jahkrat hpang ai hpe Jahpangngu ai re.


            Shadip hpan gaw (4) nga ai. (1) Chyanun yan Woishun a pungkum malai lup ai shadip lung hpe gaw, Mung Shadipngu ai. (2) Chyanun yan Woishun a sinda malai lup ai shadip lung hpe gaw, Uma Ga Shadipngu ai. (3) Chyanun yan Woishun a ginshang malai lup ai shadip lung hpe gaw, rusai lakung ni a Ninghtawng Shadipngu ai. (4) Chyanun yan Woishun a lahput malai lup ai shadip hpe gaw, rusai 2,3 ni a Mare Shadipngu ai. (5) Chyanun yan Woishun a lahkru tum malai lup ai shadip hpe gaw, Htinggaw langai hkrai a Kahtawng Shadipngu ai re.

 

(C) Shadip Lup Ai Hkrang

            Shadip lup ai kaw jai lang ai dusat ni gaw, U yi kasha, Wa yi hte Nga wuloi wu-pra ni hpe lang ai re. Shadip lup yang U mi rai rai, Wa mi rai rai, Nga wuloi mi rai rai, ali garai nlawt shi ai dusat hpe gata la nna, myi hte mun ni hpe shawng hkut kashin kau ra ai. Pu hte hkyi ni hpe mung shup nna atsawm kashin kau ra ai. Dai hpang laja lap ni hte makai kabaw hkut yang, din din wang di nna, htu tawn da ai nhkrun kaw lup bang ai. Dai ntsa kaw nlung kaba hte dip mara da ai.


            Shadip lup ai hpe Lamuga masat ai lam, Manau dum ai lam hte Hpyen majan rawt ai lam ni ht,a Shadip lup ai lam galaw ai re. Majan shadip lup yang, dai lup ai hkrung kanu hpe majan shara de n-gup mahka shayawn nna lup ai. Dai lachyum gaw; nhkru ai hpyen ni tinang hpang de ndu ai sha, tai hpyen hpang maga de du na matu re.






References

Published in Kachin

1. Facebook account name: Padang, Posted date: 11.Feb.2017.

2. Hkasha Uma Awng, Jinghpaw Wunpawng Sha Ni A Ningpawt Labau (The History Of The Origin Of Kachin People), Moon Offset, 3rdedition, Myitkyina,2013.

3. Chyang Maja Labau Ka Komiti, Ginru Ginsa Hkrunlam Hte Chyang Maja Labau Laika (The General History     Of Their Migration And Clan), Padang Offset, Myoma (78), Myitkyina,6.Sep.2017.

4. Kumhpoi Hkum Munu, Pasi Nhkum Amyu Ni A Labau Hkrang Nhprang, Computer script, 4. Apr.2013.

5. Nga Hkwi La Pa, Shapawng Yawng Sha Ni A Numwawn Numla Hpuja Bang Hkrang Htung Lai Hte Shaman Matan Ga Laika Buk, Computer Script, 2017.

6.Wabaw Zau Rip, Jinghpaw Mung hte Ngai, 6thcomputer script, 2014.

 

List Of Interviewees

No

Name

Age

Address

Date of interview

1

Dinglung Ja Naw

68

Shatapru, Myitkyina

6.Jun.2017 to 18.Mar.2018

2

Nbau Bum Zau Lum

65

Shatapru, Myitkyina

14.Oct.2017

3

Bawm Wang Ja Yaw

82

Shatapru, Myitkyina

21.Feb.2018

4

Shaleng Hkyet Gumja Awng

70

Shatapru, Myitkyina

22.Jun.2017 to 20.Feb.2018

5

Mairawn Lahpai Awng Jat

66

Shatapru, Myitkyina

11.Dec.2017

6

Karing Sing Gyi

84

Shatapru, Myitkyina

12.Feb.2018