SHACHYEN SHAGA AI LAM
Shachyen shaga ra ai lam
Jinghpaw wunpawng amyusha ni a shachyen shaga ra ai lam gaw, mayu, dama hte kahpu kanau amyu ngu nna, ginrung hkusat lam nga re. Numla dinghku de tim, mayu daw ang ai jan hte sha, dinghku de mai ai htunghking tara nga ai re. Hpunau shada dinghku nmai de ai, kahkri ma hte dinghku nmai de ai. Kahkri ma hte dinghku de wa yang, yu htang ja hpaga bang ra ai.
Dai gaw kaga amyusha ni hte n’bung ai, htinggaw myinghte rusai amyuhpe madu da lu ai amyusha a majaw re. Rusai amyu kaw pyi, Rusai Bawpanaw nga ga ai. Ga shadawn; Lahtaw Rusai nga yang “Lawhkum Lahtaw hte Kadaw Lahtaw”ngu ai Rusai Bawpa rai nna, Marip Rusai nga yang “Marip Kumja, Marip N-gang hte Marip Ningrang”ngu ai ni gaw Rusai Bawpa rai nga ai. Masha amyusha ni kaw gaw dai zawn re ai Rusai Bawpa nnga ai.
Lahta na Rusai Bawpa ni a majaw daw-ang ai hku nna, “Hpu, Nau,Hkau, Tsa, Shu, Hkri” ngu tsun shachyen shaga ra ai. Daw ang ai hku shachyen shaga n’ra ai amyusha ni kaw gaw mying hpe sha san hkat nna, mying hpe gra gra ngu, tsun shaga hkat ai re. Dai majaw shachyen shaga ai lam hta, mying hte sha tsun shaga hkat n mai ai amyusha ni re. Shachyen shaga ai lam hta, “ Shu, Tsa, Ji, Hkri, Nau, Hpu, Ku, Wa, Moi” ngu tsun shaga hkat tim, shi hpe grau hkungga ra ai (sh) ngai hpe she grau hkungga ra ai ngu ai lam n nga ai. Shada maren mara hkungga manu shadan hkat ra ai htunghking she re.
Ga shadawn;- nye a daidaw buga Mali-Hkrang Walawng kaw na, shat lusha sha sha ai hpawng hpe yu maram nna mahtai jaw lu ai. Dai gaw asak kaji ai wa hpe mi rai rai, asak kaba ai wa hpe mi rai rai, kadai hpe mung, shat makai (2) hpra ren rai yang, si htu makai mung (2) hpra ren hte, si ntsin wan mi hpra ren jaw ya let, maren mara garan gam jaw ai hpe mu lu ai re. Dai zawn re ai mabyin hpe ginchyum yu dat yang, shada da maren mara hkungga hkat ai lam hpe mu lu ai.
Shachyen shaga ai lam hta, daw ang ai hku shachyen tsun shaga ra ai lam (15) nga ai.
(1) Kawa daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- kawa a kahpu
- kawa a kanau
- kanu daw ang ai langai ngai a madu wa
(2) Kanu daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- kanu a kana ba ni
- kanu a kanau num ni
- kawa daw ang ai langai ngai a madu jan
(3) Katsa daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- madu jan a kawa
- tinang madu jan a kawa daw ang ai ni
- kanu a kahpu kayung hte kanam la kasha ni
(4) Kani daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- madu jan a kanu, kana hte kanau ni
- kahpu kanau ni a madu jan ni a kanu daw ang ai ni
- mayu kahkau ni a madu jan ni
(5) Kagu daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- madu wa a kawa
- kana jan a madu wa ni
- kamoi a madu wa
(6) Kamoi daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- madu wa a kanu
- kana kanau ni a kamoi daw-ang ai ni
- kawa a kanau kajan hte kawa a kamoi ni
(7) Kasha daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- madu jan madu wa a kasha ni
- madu wa a kahpu hte la kanau ni a kasha ni
- kana kanau ni a kasha ni
(8) Kashu daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- kasha la kasha a kasha ni
- kasha num kasha a kasha ni
- kahkri daw ang ai jan a madu wa hte kasha ni
(9) Kahkri daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- kasha num kasha ni a madu wa ni
- kagu daw ang ai ni a kana kajan ni
- madu wa a kana kajan ni a kasha ni
(10) Kahkau daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- madu jan a kahpu kayung ni
- kana kajan ni a madu wa hte kanau la kasha ni
- (la) kagu hte kamoi a kasha la kasha ni
- kani hte katsa a kasha la kasha ni
(11) Kaning daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- madu a kana kajan ni
- madu wa a kamoi ni
- kahpu kayung ni a madu jan ni
(12) Karat daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- madu jan a kana ni
- madu wa a kanau la kasha ni
- (la) kahpu ni a madu jan ni
(13) Kawoi dwi daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- kawa a kanu ni
- kanu a kanu ni
- kani a kanu ni
(14) Kajum kaji daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- kawa a kawa ni
- kanu a kawa ni
- kani a kawa ni
(15) Kanam daw ang ai hku shachyen shaga ra ai ni gaw;
- kasha a madu jan ni
- kasha a madu jan a kahpu kayung hte kanau kana ni
- madu jan a kanau num kasha ni
