Saturday, January 27, 2024

MANAU A LAM (ABOUT THE GRAND MANAU )

 

Manau Nau Ai Lachyum

            Dinghta Wayang Ga kaw e, Matsaw Ningtsang Ga na, Mu La Latumgaw Shingra Wa Kumja hpe Manau Dum ai lam sharin da ya ai. Dai shaloi Naushawng palawng jaw da ai hte Manau Shadung maka ni mung woi galaw sharin da ya sai. Nhkru ai Nat hpyen ni gaw shinggyim masha ni nga ai Dinghta Wayang Ga hpe, shanhte a shara re ngu nna, sha-nyen la mayu ma ai da. Dai nhkru ai Nat hpyen ni dinghta ga kaw nsa du na matu, Matsaw Ningtsa Duni gaw shinggyim masha ni hpe Shadip Nlung lup na lam matsun htet sharin ya ai. Dai Shadip Lung gaw din din re ai rai nna, Shadip lup na nhkun hpe mung, din din di masat nna, htu lup shangun ai. De a lachyum gaw mungkan ga din din re ai lachyum hte, dai Shadip Nlung lup ai shara hta Jan Wang zawn din din rai, htoi kabrim nga sai. Dai shara hta Matsaw Ningtsa Nat ni hpe myit dum na matu masat shadung byin wa ai re.


Manau Amyu Hpan Ni
(1) Sut Manau
Lusu nna dum ai Manau rai re. Dai Manau poi hta sa du lawm ai shawa masha shagu hpe kumhpa lama ma jaw ai.
(2) Kumran Manau
Shadip Du nta na kahpu kanau ni htingbyen pru yang, Shadip garan jaw ai Manau poi re. Lamu madai jaw ai kahpu kanau ni htingbyen pru yang, manau dum nna shadip garan jaw ai shaloi dum ai manau hpan re.
(3) Ninghtan Manau
Hpyen majan rawt hkyen yang n-gun ninghtan shabawn la na matu dum ai Manau re. Myit mang jahkrum la na matu ninggun ninghtan la ai manau re.

(4) Padang Manau
Majan dang nna wa yang, dum ai Manau re. Lamu madai nat ni yawng hpe chyeju dum nna dum ai manau re.                                         

(5) Ju Manau
Asak kung ai Du (shr) Du Jan langai ngai, si ai hpe makoi mayang ngut yang dum ai Manau re.

(6) Htingram Manau
Rusai langai hte langai ram wa na matu htingram ya ai shaloi dum ai Manau re.

(7) Dingshawn Manau
Lamu Shadip Du ni, nta ningnan dingshawn shang poi galaw yang dum ai Manau re.

(8) Kumrum Manau
Hkabra mat sai kahpu kanau ni bai hkrumzup yang dum ai Manau re.

(9) Nausawt Manau
Majan rawt sa hkyen yang, lana mi dang Nat (2) daram hpe sha jaw nna dum ai Manau re.

(10) Htinghtang Manau
Grai lusu nna sut Manau hta grau ai Manau re. Nta nbang hte npan kaw Manau Shadung jun nna htinghtang ka manawt nau ai Manau re.

(11) Hkridip Manau
Lamu Ga, Mare Kahtawng nnan lu la nna, U, Wa hte Naimam lusu wa ai shaloi dum ai Manau re.

(12) Roidu Kaput Manau
Asak naw hkrung nga ai ten hta Manau dum lai wa sai Du ni hpe lup makoi ngut yang, Karoi hpe run baw kau ngut sai hte dai shara hta Manau Shadung jun nna, shalan shabran ai hku Karoi kaput ai lamang galaw let dum ai Manau re.
(13) Hkindu Tep Manau (shr) Palam La Manau
Hkindu Tep ni zawn pyen kayawt hkawm ai hpe kasi la nna nau ai Manau re.
Matsing la hpa ;

Manau dum ai lam gaw Matsaw Ningtsang na, Hpan Wa Ningsang ngu ai Karai Kasang kaw  na chyeju wunli hpyi la ai lam re. Dai lamang galaw ai shaloi ninggam kaba (2) nga ai. Langai gaw N’hkru ai Nat ni hku nna, tinang hpe dingbai dingna njaw na matu shagu hkungga jaw let, toi gawt kau ai. Lahkawng ngu na gaw, Karai a kasa ni rai nga ai Madai Nat ni hpe shaga nna, shagu hkungga jaw ya let Hpan Wa Ningsang Karai Kasang kaw na chyeju wunli hpyi la ai lam re.
            Langai ngu na ninggam lamang hpe lit la galaw ya ai gaw Dumsa hte Hkringwa rai nna, lahkawng ngu na ninggam lamang hpe gaw Joiwa wa kawn lit la galaw ai re.




References

Published in Kachin

1. Facebook account name: Padang, Posted date: 11.Feb.2017.

2. Hkasha Uma Awng, Jinghpaw Wunpawng Sha Ni A Ningpawt Labau (The History Of The Origin Of Kachin People), Moon Offset, 3rdedition, Myitkyina,2013.

3. Chyang Maja Labau Ka Komiti, Ginru Ginsa Hkrunlam Hte Chyang Maja Labau Laika (The General History     Of Their Migration And Clan), Padang Offset, Myoma (78), Myitkyina,6.Sep.2017.

4. Kumhpoi Hkum Munu, Pasi Nhkum Amyu Ni A Labau Hkrang Nhprang, Computer script, 4. Apr.2013.

5. Nga Hkwi La Pa, Shapawng Yawng Sha Ni A Numwawn Numla Hpuja Bang Hkrang Htung Lai Hte Shaman Matan Ga Laika Buk, Computer Script, 2017.

6.Wabaw Zau Rip, Jinghpaw Mung hte Ngai, 6thcomputer script, 2014.


List Of Interviewees

No

Name

Age

Address

Date of interview

1

Dinglung Ja Naw

68

Shatapru, Myitkyina

6.Jun.2017 to 18.Mar.2018

2

Nbau Bum Zau Lum

65

Shatapru, Myitkyina

14.Oct.2017

3

Bawm Wang Ja Yaw

82

Shatapru, Myitkyina

21.Feb.2018

4

Shaleng Hkyet Gumja Awng

70

Shatapru, Myitkyina

22.Jun.2017 to 20.Feb.2018

5

Mairawn Lahpai Awng Jat

66

Shatapru, Myitkyina

11.Dec.2017

6

Karing Sing Gyi

84

Shatapru, Myitkyina

12.Feb.2018