ဘယ္သူက ဘယ္သူ႕နယ္ကို က်ဴးေက်ာ္ေနတာလဲ?? ကိုးကန္႕ေျမေပၚကို တကယ္တမ္းသြားက်ဴးေက်ာ္ေနတာက ဘယ္သူလဲ?? ဖုန္က်ားရွင္တပ္ေတြ သူတို႕ၾကားထဲေရာက္ေနတာ လနဲ႕ခ်ီရွိေနေပမယ့္ ကိုးကန္႕လူမ်ိဳး တစ္ေယာက္တစ္ေလေတာင္ အစိုးရစစ္တပ္ကို လုံးဝသတင္းမေပးပဲ ဖုန္က်ားရွင္ဘက္ကသာ တညီတညာ ရပ္တည္ၾကတာ ဘာ့ေၾကာင့္လဲ?? ကိုးကန္႕ဆိုတာ ခင္ညြန္႕လက္ထက္ေရာက္မွ ေပၚလာတာလား?? ခင္ဗ်ားတို႕ေျပာေနတဲ့ အမိေျမရဲ့ ရာဇဝင္ေလး ဖတ္ၾကည့္လိုက္ပါဦး။
၁၈၉၄ အဂၤလိပ္-တ႐ုတ္ နယ္နမိတ္စာခ်ဳပ္အရ မိုင္းလမ္နဲ႔ က်ိဳင္းဟံု ကိုေပးလိုက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္အေနနဲ႔ အဲဒီနယ္ႏွစ္နယ္ကို အဂၤလိပ္မသ္ိဘဲ အျခားႏိုင္ငံျခားတိုင္းျပည္ကို မလႊဲေပးရဘူး။ ဒါေပမဲ့ တ႐ုတ္ဘက္က ၁၈၉၅၊ ဇြန္မွာ က်ိဳင္းဟံုနယ္တစိတ္တပိုင္းကို ျပင္သစ္ကိုေပးလိုက္တယ္။ အဲဒီအတြက္ အဂၤလိပ္က ကန္႔ကြက္ၿပီး ေလ်ာ္ေၾကးေတာင္းတယ္။ တ႐ုတ္က ကိုးကန္႔ နဲ႔ သိႏၵီနယ္နဲ႔ထိစပ္ေနတဲ့ နယ္အခ်ိဳ႕ကို ျပန္ေပးေတာ့ ကိုးကန္႔က ျမန္မာျပည္နယ္နမိတ္ထဲ ေရာက္လာတယ္။ ေျမာက္သိႏၵီနယ္ထဲမွာ ထည့္ထားလိုက္တယ္။ အဲဒီကေနစၿပီးကိုးကန္႔ဟာ ျမန္မာျပည္နယ္နိမိတ္ထဲ ေရာက္လာတယ္။
လြတ္လပ္ေရးေပးခါနီး ၁၉၄၇၊ ဧၿပီမွာ ေတာင္တန္းေဒသမ်ား စံုစမ္းစစ္ ေဆးေရးေကာ္မတီက ေတာင္တန္းေဒသကိုယ္စားလွယ္ေတြကို ေမျမန္းစံုစမ္းမႈေတြျပဳလုပ္တဲ့အခါ ကိုးကန္႔ကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ ၿမိဳ႕စားရဲ႕သားေတြျဖစ္တဲ့ ယန္ေခ်႕ယီနဲ႔ ယန္က်န္႔ဆန္တို႔ လာေရာက္ေျဖဆို ၾကပါတယ္။ အဲဒီေျဖဆိုခ်က္ေတြက စိတ္၀င္စားစရာပါ။ ကိုးကန္႔ဟာလြတ္လပ္တဲ့ေဒသတစ္ခုျဖစ္တယ္ဆိုတာေတြ၊ ေဒသ
တြင္းလြတ္လပ္ခြင့္အျပည့္အ၀ရရင္ ႐ွမ္းျပည္မွာေပါင္းမယ္။ မရရင္ မေပါင္းဘူးဆိုတာေတြ၊ တ႐ုတ္က ႏိုင္ငံေရး၀ါဒျဖန္႔ၿပီး သူတို႔နဲ႔ ေပါင္းဖို႔ ေျပာေနတာေတြ၊ ကိုးကန္႔အေနနဲ႔ကေတာ့ ေဒသရဲ႕လြတ္လပ္ခြင့္ကို အျပည့္အ၀ေပးတဲ့ ဘယ္ႏိုင္ငံနဲ႔မဆို ေပါင္းဖို႔အဆင္သင့္႐ွိတာေတြ စံုေနတာပါပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ကိုးကန္႔မွာ လူဦးေရ ၄၀၈၀၄ ႐ွိရာမွာ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးက ၃၃၄၇၄ ဦး၊ ပေလာင္က ၃၂၂၄၊ ရွမ္းက ၁၄၀၅၊ လီဆူးက ၇၂၀၊ ေျမာင္လူမ်ိဳးက ၆၄၉၊ ကခ်င္က ၆၀၀၊ ႐ွမ္းတ႐ုတ္က ၉၆ ဦး႐ွိတယ္လို႔သိရပါတယ္။ အေစာပိုင္းကေတာ့ၿမိဳ႕ေတာ္ေလာက္ကိုင္ဆိုၿပီး သီးသီးျခားျခားေဖာ္ျပတာမ်ိဳးမ႐ွိပါဘူး။ ေလာက္ကိုင္ဆို တာက ေစ်းေဟာင္းကိုဆိုလိုပါတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာလည္း ေလာက္ကိုင္ဆိုတာ႐ွိပါတယ္။ A Journey to Yunnan 1892 မွာ ခရီသြား လူး၀စ္ပိုင္ခၽြန္းက ေလာက္ကိုင္ကို ညႊန္းဖူးပါတယ္။ အဲဒါက ဗီယက္နမ္က ေလာက္ကိုင္ပါ။
(ပထမပံုကေတာ့ စေကာ့တို႔ အဂၤလိပ္-တ႐ုတ္နယ္နမိတ္စာခ်ဳပ္ ညႇိတုန္းက ဓာတ္ပံုပါ။)
(ဒုတိယကေတာ့ ရီးစ္၀ီလ်ံဦးေဆာင္ၿပီး သခင္ႏုတို႔၊ စ၀္စံထြန္းတို႔၊ ဆင္၀ါးေနာင္တို႔ ပါ၀င္တဲ့နယ္ျခားေဒသစံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အစီရင္ခံစာထဲ က ကိုးကန္႔အေၾကာင္းေဖာ္ျပခ်က္တစ္စိတ္တစ္ေဒသပါ)
_____________
ကိုရဲ (13-2-2015)
ဖုန္းႏွင့္သံုးသူမ်ားဖတ္ရလြယ္ကူေအာင္william apro ထံမွကူးရဴ္ရွယ္ေပးၿခင္းပါ၊
တြင္းလြတ္လပ္ခြင့္အျပည့္အ၀ရရင္ ႐ွမ္းျပည္မွာေပါင္းမယ္။ မရရင္ မေပါင္းဘူးဆိုတာေတြ၊ တ႐ုတ္က ႏိုင္ငံေရး၀ါဒျဖန္႔ၿပီး သူတို႔နဲ႔ ေပါင္းဖို႔ ေျပာေနတာေတြ၊ ကိုးကန္႔အေနနဲ႔ကေတာ့ ေဒသရဲ႕လြတ္လပ္ခြင့္ကို အျပည့္အ၀ေပးတဲ့ ဘယ္ႏိုင္ငံနဲ႔မဆို ေပါင္းဖို႔အဆင္သင့္႐ွိတာေတြ စံုေနတာပါပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ကိုးကန္႔မွာ လူဦးေရ ၄၀၈၀၄ ႐ွိရာမွာ တ႐ုတ္လူမ်ိဳးက ၃၃၄၇၄ ဦး၊ ပေလာင္က ၃၂၂၄၊ ရွမ္းက ၁၄၀၅၊ လီဆူးက ၇၂၀၊ ေျမာင္လူမ်ိဳးက ၆၄၉၊ ကခ်င္က ၆၀၀၊ ႐ွမ္းတ႐ုတ္က ၉၆ ဦး႐ွိတယ္လို႔သိရပါတယ္။ အေစာပိုင္းကေတာ့ၿမိဳ႕ေတာ္ေလာက္ကိုင္ဆိုၿပီး သီးသီးျခားျခားေဖာ္ျပတာမ်ိဳးမ႐ွိပါဘူး။ ေလာက္ကိုင္ဆို တာက ေစ်းေဟာင္းကိုဆိုလိုပါတယ္။ ဗီယက္နမ္မွာလည္း ေလာက္ကိုင္ဆိုတာ႐ွိပါတယ္။ A Journey to Yunnan 1892 မွာ ခရီသြား လူး၀စ္ပိုင္ခၽြန္းက ေလာက္ကိုင္ကို ညႊန္းဖူးပါတယ္။ အဲဒါက ဗီယက္နမ္က ေလာက္ကိုင္ပါ။
(ပထမပံုကေတာ့ စေကာ့တို႔ အဂၤလိပ္-တ႐ုတ္နယ္နမိတ္စာခ်ဳပ္ ညႇိတုန္းက ဓာတ္ပံုပါ။)
(ဒုတိယကေတာ့ ရီးစ္၀ီလ်ံဦးေဆာင္ၿပီး သခင္ႏုတို႔၊ စ၀္စံထြန္းတို႔၊ ဆင္၀ါးေနာင္တို႔ ပါ၀င္တဲ့နယ္ျခားေဒသစံုစမ္းစစ္ေဆးေရး အစီရင္ခံစာထဲ က ကိုးကန္႔အေၾကာင္းေဖာ္ျပခ်က္တစ္စိတ္တစ္ေဒသပါ)
_____________
ကိုရဲ (13-2-2015)
ဖုန္းႏွင့္သံုးသူမ်ားဖတ္ရလြယ္ကူေအာင္william apro ထံမွကူးရဴ္ရွယ္ေပးၿခင္းပါ၊
------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------------------